Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η χρονική συγκυρία στην οποία πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη Λαβρόφ στην Κύπρο, μεσούσων των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, εν μέσω πανδημίας αλλά και λίγο μετά την απόφαση των ΗΠΑ να άρουν το εμπάργκο μη φονικών όπλων, έστειλε από την αρχή το μήνυμα πως κάθε άλλο από εθυμοτυπική είναι. Ο Σεργκέι Λαβρόφ, με αφορμή τα 60 χρόνια από την εγκαθίδρυση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών, επαναδιατύπωσε τις θέσεις αρχής στο Κυπριακό, ξεκαθαρίζοντας πως η Ρωσία είναι στο πλευρό της Κύπρου, έθεσε θέμα μεσολάβησης από τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαδιμίρ Πούτιν προς τον Τούρκο Πρόεδρο και φέρεται να έθεσε ευσχήμως το ζήτημα των αμερικανικών απαιτήσεων.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε πως το σύστημα εξωτερικών εγγυητών δεν ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και το σύγχρονο διεθνές νομικό καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας και εξέφρασε την θέση ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για εξασφάλιση της ανεξαρτησίας κυριαρχίας, εδαφικής ακεραιότητας είναι να γίνουν οι εγγυήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Ιδιαίτερα ικανοποιημένη πάντως ήταν η Λευκωσία, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, από τη θέση της Ρωσίας στο ζήτημα εντολής της ειρηνευτικής δύναμης. Εξέφρασε τη θέση πως δεν υφίσταται η ανάγκη για την τροποποίηση της εντολής της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο. «Αλλά πιστεύουμε πως η Κύπρος ως η χώρα υποδοχής, θα πρέπει να δηλώνει ρητά την άποψή της για την μελλοντική τύχη της ειρηνευτικής δύναμης και η Ρωσία θα βασίζεται πάνω σε αυτήν», ανέφερε χαρακτηριστικά. Κίνηση που θεωρήθηκε ως απάντηση στη θέση που εξέφραζαν οι ΗΠΑ και ιδιαίτερα η Βρετανία στα τελευταία ψηφίσματα.
Σε ό,τι αφορά τους σχεδιασμούς της Τουρκίας για άνοιγμα των Βαρωσίων, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την πεποίθηση ότι η ταχύτερη επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για την τελική διευθέτηση του Κυπριακού θα μπορούσε να συμβάλει στην δημιουργία απαραίτητων συνθηκών για την εξεύρεση συμβιβασμών και για το άνοιγμα των Βαρωσίων. Όπως σημείωσε, η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, παραμένει προσηλωμένη στις αρχές διευθέτησης που αναγράφονται ρητά στα σχετικά ψηφίσματα και είναι έτοιμη να παρέχει κάθε συνδρομή στις πλευρές των διαπραγματεύσεων.
Σε δηλώσεις του με τον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη αναφέρθηκε σε ανοικτή και γόνιμη ανταλλαγή απόψεων αναφορικά με την αναγκαιότητα επανέναρξης των διαπραγματεύσεων αμέσως μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας στις κατεχόμενες περιοχές, από το σημείο ακριβώς όπου η τελευταία προσπάθεια είχε διακοπεί στο Κραν Μοντανά.
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού και ότι στόχος της όποιας νέας προσπάθειας δεν μπορεί να είναι άλλος από την επίτευξη συνολικής λύσης του προβλήματος στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως ορίζουν τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, και σύμφωνα με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Γενικόλογα για ΑΟΖ
Σε ό,τι αφορά τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η τοποθέτηση του Σεργκέι Λαβρόφ, ήταν σίγουρα πιο γενική, αποφεύγοντας να κάνει την όποια αναφορά στην Τουρκία και τις προκλήσεις. «Ανταλλάξαμε απόψεις και για την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο. Η Ρωσία θεωρεί απαράδεκτα οποιαδήποτε βήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης. Επανειλημμένα καλούσαμε την ηγεσία των κρατών της περιοχής να επιδείξει πολιτική βούληση προς επίλυση διαφορών μέσω διαλόγου εντός νομικού πλαισίου, θα ήμασταν έτοιμοι να συμβάλουμε στην οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας σε περίπτωση αν μας ζητηθεί αυτό από τους ενδιαφερόμενους», ανέφερε χαρακτηριστικά, αποφεύγοντας να κάνει οποιοδήποτε λόγο για το ποιος προχωρά σε εντάσεις στην περιοχή. Τοποθέτηση που σύμφωνα με διπλωματικές πηγές δεν προκάλεσε δυσφορία ή απογοήτευση, καθώς η Λευκωσία αντιλαμβάνεται τη στενή συνεργασία που έχει η Ρωσία με την Τουρκία στο θέμα της Λιβύης και η οποία σχέση δεν θα θέλει να διασαλευθεί. Όπως σημειώθηκε, ο Σεργκέι Λαβρόφ ξεκαθάρισε πως ο Βλαδιμήρ Πούτιν είναι έτοιμος να μεσολαβήσει με τον Τούρκο Πρόεδρο για αποκλιμάκωση της κρίσης.
Είδε και τους αρχηγούς
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών είδε και τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων πλην του ΕΛΑΜ, το απόγευμα της Τρίτης. Κίνηση που στόχο, όπως είπε, είχε να καταδείξει πως οι σχέσεις της Μόσχας με τη Λευκωσία, θα παραμείνουν εξαίρετες ασχέτως του ποιος βρίσκεται στην εξουσία.
Όπως ανέφερε στη συνάντηση, κανείς δεν πρέπει να επιβάλει οποιεσδήποτε συνταγές στις πλευρές στην Κύπρο και ιδιαίτερα να καθορίσει τεχνητά χρονοδιαγράμματα. Ο Σεργκέι Λαβρόφ, μιλώντας στην ρωσική πρεσβεία λίγο πριν την αναχώρησή του, υπογράμμισε επίσης πως η χώρα του υποστηρίζει σθεναρά μια λύση του Κυπριακού βασισμένη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και απευθυνόμενος στους πολιτικούς αρχηγούς είπε πως «είναι σημαντικό για εμάς να έχουμε τις εκτιμήσεις σας για το τι συμβαίνει γύρω σας, ειδικότερα με τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού».
Το άρμα της Δύσης
Το ερώτημα βεβαίως που τίθεται, είναι τι συζητήθηκε σε ό,τι αφορά τις αμερικανικές απαιτήσεις για εξοβελισμό της ρωσικής παρουσίας στην Κύπρο. Το τελευταίο διάστημα υπήρξε στο παρασκήνιο συζήτηση για το κατά πόσο οι πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνηση, ενδεχομένως να πλήξουν τις σχέσεις με τη Μόσχα και να στείλουν το μήνυμα, πως η Κύπρος έχει προσδεθεί στο άρμα της Δύσης. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο κ. Λαβρόφ δεν έθιξε οποιοδήποτε θέμα, ωστόσο, σύμφωνα με πολιτικούς κύκλους, φέρεται να έθιξε ευσχήμως τις απαιτήσεις των ΗΠΑ. Διπλωματικοί κύκλοι πάντως απορρίπτουν κάτι τέτοιο σημειώνοντας με νόημα πως η Λευκωσία, είναι ένας στενός συνεργάτης και σύμμαχος της Μόσχας εντός της Ε.Ε. και τα όποια αιτήματα της Ρωσίας ικανοποιούνται από την Κυπριακή Δημοκρατία.
