Του Απόστολου Κουρουπάκη
Εκείνο τον καιρό μόλις που είχε τελειώσει το Γυμνάσιο, ήταν ακόμα νωπές οι μνήμες του από τα μαθήματα της ιστορίας και της λογοτεχνίας, και λίγο ο άτακτος χαρακτήρας του, λίγο το οικογενειακό ιστορικό τον έφεραν σε επικοινωνία με τομεάρχες και υπεύθυνους πόλεων και χωριών. Δεν χρειάστηκε να τον πείσουν για το δίκαιο του αγώνα τους, ούτε να επιχειρηματολογήσουν επί μακρόν, άλλωστε η επιθυμία όλων, συμπεριλαμβανομένου και του νέου, ήταν μία και όλη την ήξεραν, ήταν η Ένωση με την Ελλάδα, διότι τότε, το 1955, αυτό επίτασσε η λογική και η καρδιά, διότι αυτό είχε φυτρώσει στην καρδιά ως προαιώνιος πόθος. Και πολλά χρόνια μετά, αυτό έλεγε, δεν μπορούσε να βρει άλλα λόγια εκτός από το «Κάναμε ό,τι νιώθαμε πως έπρεπε να κάνουμε, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο».
Πράγματι, εντάχθηκε σε μία ομάδα με τομέα ευθύνης χωριά της ευρύτερης Λευκωσίας. Έδωσε την ψυχή του καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα, συνεργάστηκε με πολλούς άλλους από τα γύρω χωριά, αλλά και με ισχυρότερα πρόσωπα. Εγώ τον συνάντησα στο Δάλι, στην εκκλησία του Αγίου Ανδρόνικου, όπου είχα πάει για άλλο σκοπό, και βλέποντάς με να περιφέρομαι στο προαύλιό της με πλησίασε, με ρώτησε τι ψάχνω και αν μπορεί να με βοηθήσει. Ευγενικά του απάντησα και μόλις κατάλαβε ότι είμαι από την Ελλάδα, δεν ξέρω, ένιωσε ότι έπρεπε να μου μιλήσει για όλα, για το πόσο πληγώθηκε από την επίσημη ελληνική πολιτεία, για το πόσο αγάπησε την Ελλάδα, και ό,τι όσα της συμβαίνουν σήμερα δεν της αξίζουν, «έκαναν λάθη πολλά οι πολιτικοί σας, και δω φυσικά». Μετά από λίγο μου είπε «Ήμουν στην ΕΟΚΑ εγώ, και έκανα αυτό που η συνείδησή μου μου φώναζε να κάνω, και σήμερα αυτό θα έκανα, αλλά δεν είναι καιρός μου εμένα πια, τώρα άλλοι θα πρέπει να αγωνιστούν, και ίσως για άλλα πράγματα, εμείς είχαμε το όνειρο και την επιθυμία, προσπαθήσαμε, αλλά τώρα τι καταφέραμε, δεν ξέρω…». Μετά από λίγο μου είπε και το ψευδώνυμό του, το οποίο βλακωδώς δεν συγκράτησα. Ενώ ήθελα να τον ρωτήσω χίλια πράγματα για τον Αγώνα εκείνο, για το πώς ήταν ένας νέος να πολεμάει για ιδανικά, αν φοβήθηκε, αν δείλιασε μπροστά στον κίνδυνο, αλλά και αν λιποψύχησε κάποια στιγμή, δεν το έκανα, διότι δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι έχω μπροστά μου ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας αυτού του τόπου.
Αυτό που μου έκανε περισσότερη εντύπωση πάντως ήταν ότι ο λόγος του δεν είχε καθόλου υπερβολή, δεν προσπάθησε να μου αποδείξει την ελληνικότητά του, δεν είχε ανάγκη να το κάνει, ο ίδιος το ένιωθε βαθιά. Αντί να τον ρωτώ εγώ για τις μέρες του Αγώνα, με ρωτούσε εκείνος τι γνωρίζω, «ξέρεις τον τάδε αγωνιστή, το ήξερες ότι τον τάδε τον φυλάκισαν και τον βασάνισαν στην Κοκκινοτριμιθιά;» Ομολογώ ότι πολλά απ’ όσα με ρωτούσε δεν τα είχα ακούσει ποτέ πριν, άλλα πάλι τα ήξερα κάπως διαφορετικά, απ’ ό,τι μου τα έλεγε εκείνος. Έλεγε ονόματα, ψέλλιζε κάτι για καριέρες και κεφαλαιοποίηση του Αγώνα… Εγώ έμενα να τον ακούω, και δεν είχα καταφέρει να αντιληφθώ ότι είναι ιστορία ο άνθρωπος που είχα μπροστά μου. Ίσως να μην ήταν αντικειμενικός, ίσως να ήταν της μιας ή της άλλης πλευράς, δεν παύει όμως να ήταν κάποιος που τα λεγόμενά του θα μπορούσαν να μπουν στη ζυγαριά της ιστορίας και εκεί πια να δούμε αν αντέχουν στη βάσανό της.
Δυστυχώς, ο σκοπός της επίσκεψής μου στο Δάλι εκείνο το απόγευμα δεν ήταν ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, δυστυχώς δεν κατάφερα να ανοίξω το βιβλίο του εκείνου του άνδρα και να διαβάσω έστω τη δική του εκδοχή, και να τον ακούσω με μεγαλύτερη προσοχή. Η εκδοχή του καθένα που δεν έγραψε τόμους απομνημονευμάτων, που δεν κεφαλαιοποίησε τη δράση του, είναι πολύτιμη, και αν μαζέψεις πολλές τέτοιες μπορεί οι εκπλήξεις να είναι τέτοιες που να χρειαστεί να αναθεωρήσεις απόψεις και σκέψεις, να καταλάβεις μερικά γιατί που σήμερα αδυνατείς να κατανοήσεις.
Πάππος, μωρόν τζιαι πέρκαλλος τα μμάθκια εσηκώσαν
καρτζιλατούν τον Πλάστην μας πκιάννουν ευτζιήν τζιαι στράταν
τζιαι εφκήκαν μιαν ανηφορκάν τζιαι στην Τζιερύνειαν πάσιν
τζι’ η νύχτα που `ταν Βαρετή έφεξεν στο Καρπάσιν.
Στίχοι Ανδρέας Παράσχος
