Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το Πανεπιστήμιο Κύπρου σε συνεργασία με τον ΘΟΚ παρουσιάζουν την παράσταση «Συμβολαιογράφος», έργου του συγγραφέα Νίκου Βασιλειάδη. Η παράσταση θα ανέβει στην Κεντρική Σκηνή του ΘΟΚ σε σκηνοθεσία Γιώργου Καραμίχου και στον κεντρικό ρόλο, και μοναδικό ρόλο, η Υρώ Μανέ που υποδύεται την Ερασμία, μία γυναίκα που προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ του παραδοσιακού ρόλου της ως χήρας και μάνας και της ανάγκης να ζήσει το «απαγορευμένο» για μία μεσήλικα γυναίκα, τον έρωτα.
Μιλήσαμε με την ηθοποιό Υρώ Μανέ για την παράσταση που ανέβηκε για πρώτη φορά το 2010 και έκτοτε φαίνεται ότι και η παράσταση αγαπήθηκε αλλά και η ίδια κέρδισε το στοίχημα, που δεν ήταν άλλο παρά να καταφέρει να ενσαρκώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την Ερασμία, επιστρατεύοντας εικόνες και μνήμες από το παρελθόν της ελληνικής κοινωνίας, ώστε να αποδώσει την ψυχοσύνθεση μιας γυναίκας που για χρόνια καταπιέζει τα θέλω της.
Η Ερασμία ζει στο περιθώριο σχεδόν της ζωής
Τη ρώτησα ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε με αυτόν τον μονόλογο και η απάντηση απλή και άμεση: «Αυτός ο μονόλογος ήταν έτσι κι αλλιώς πρόκληση, μιας και για εβδομήντα λεπτά ο ηθοποιός καλείται να αντιμετωπίσει ένα κείμενο και κάθε υποκριτική πρόκληση μόνος του, η μοναξιά επί σκηνής» και συμπλήρωσε η κ. Μανέ «το κείμενο του Νίκου Βασιλειάδη είναι ένα δύσκολο κείμενο, με στοιχεία καθαρεύουσας αλλά και της καθομιλουμένης, είχε λοιπόν και η εκμάθηση του κειμένου τις δικές της ιδιαιτερότητες», προσθέτοντας: «Φυσικά, έπρεπε και να καταλάβω και να αποδώσω τον χαρακτήρα μιας γυναίκας της επαρχίας, χήρας και που μεγαλώνει την κόρη της, εν ολίγοις ενός χαρακτήρα που είναι κάπως μακριά από εμένα, οπότε έπρεπε να ανακαλέσω εικόνες από το παρελθόν, από γυναίκες που είχα η ίδια ζήσει ή δει, από να μπω σε άλλες διαδικασίες για να το ερμηνεύσω, να εφεύρω διαδικασίες που θα μου επέτρεπαν να ‘‘μπω στα παπούτσια’’ της Ερασμίας». Μιας και η κουβέντα ήρθε στις εικόνες, τη ρώτησα αν σήμερα υπάρχουν γυναίκες σαν την Ερασμία που καταπνίγουν τα συναισθήματά τους τόσο βαθιά. Θέλω να πιστεύω ότι έχουμε γίνει περισσότερο ελεύθεροι οι άνθρωποι. «Η Ερασμία, που ζει στο περιθώριο σχεδόν της ζωής» μου λέει η κ. Μανέ «προσπάθησε να εκφράσει τα θέλω της, να απεγκλωβιστεί από τα κοινωνικά δεσμά της, προσπαθεί να τα ισορροπήσει. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν και σήμερα γυναίκες που καταπιέζονται και που δεν αφήνονται να εκφράσουν τις επιθυμίες τους ή δεν αφήνουν οι ίδιες τον εαυτό τους να κάνει την υπέρβαση». Είναι άραγε αυτό το πιο δυνατό σημείο της παράστασης, της λέω; «Δεν ξέρω αν είναι το πιο δυνατό, είναι ίσως το ζητούμενο της παράστασης, οι άνθρωποι να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους τη στιγμή που τα νιώθουν, διότι ποτέ δεν ξέρουμε πότε και πώς θα βγουν προς τα έξω». Η Ερασμία στον «Συμβολαιογράφο» προσπαθεί να ισορροπήσει τα πράγματα και ταυτόχρονα να βγάλει προς τα έξω τα όσα νιώθει, «Ναι», μου λέει η Υρώ Μανέ, «Η Ερασμία, παλεύει, δεν έχει αποφασίσει ακόμα τι πρέπει να κάνει, και αυτό είναι που την κάνει να είναι ένα πρόσωπο πολύ ενδιαφέρον υποκριτικά. Παλεύει με το πρέπει και το θέλω, μάλιστα την ξαφνιάζει και ο ίδιος της ο εαυτός στις αντιδράσεις της».
Μία ιλαροτραγωδία της ζωής
Μέσα από τον «Συμβολαιογράφο» βγαίνουν πολύ ωραία πράγματα, μου λέει η Υρώ Μανέ «Έχουμε σωστές δόσεις γέλιου και συγκίνησης, γιατί το έργο μας είναι μία ιλαροτραγωδία, νομίζω ότι έχουμε καταφέρει να χτίσουμε ωραίες γέφυρες γέλιου και συγκίνησης». Για την Υρώ Μανέ ο συγκεκριμένος ρόλος της έδωσε την ευκαιρία να αποδείξει ότι μπορεί να ανεβάσει τον δικό της πήχη, να δει ότι μετά από μία καταξιωμένη πορεία ως κωμικός ηθοποιός μπορεί να κρατήσει το κοινό της και με έναν πιο απαιτητικό ρόλο που έχει ωστόσο και κωμικά στοιχεία. Το να ισορροπήσει η παράσταση μεταξύ των κωμικών και των πιο συναισθηματικών σημείων η κ. Μανέ μού είπε ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα της αμοιβαίας εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εκείνη και τον σκηνοθέτη Γιώργο Καραμίχο, ο οποίος κατάφερε να δώσει την Ερασμία στον θεατή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τελικά, ρώτησα την κ. Μανέ, η παράσταση αυτή αγαπήθηκε περισσότερο από το γυναικείο κοινό, μιας και αφορά τη ζωή μιας χήρας και μάνας, ή και από το αντρικό; «Αγαπήθηκε απ’ όλο το κοινό μπορώ να πω, γυναίκες και άντρες, καθώς και από τον νεαρό κόσμο, αλλά για να είμαι πιο ακριβής το γυναικείο κοινό αγκάλιασε περισσότερο την παράσταση», μου απάντησε.
Η Ερασμία και ο «συμβολαιογράφος»
Το έργο του Νίκου Βασιλειάδη «Ο συμβολαιογράφος» που κυκλοφόρησε το 1995 έγινε θεατρικό έργο ως ένας βαθύς μονόλογος μιας γυναίκας που ζει μάλλον σε λάθος χώρο και χρόνο. Η Ερασμία είναι μια χήρα που μεγαλώνει τη μοναχοκόρη της, κλεισμένη σε ένα περίπτερο και ταυτόχρονα εγκλωβισμένη στα ήθη και τα έθιμα της μικρής επαρχιακής πόλης που ζει, μέχρι τη στιγμή που τη θλιβερή, μονότονη ζωή της, διακόπτει ο έρωτας, το πάθος. Το ερώτημα είναι αν μπορεί μια γυναίκα της ηλικίας της να αγαπήσει; Και μάλιστα να απολαύσει κάποιον απαγορευμένο ερωτικό καρπό. Η Υρώ Μανέ προσπαθεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα και όχι μόνο, ψυχογραφεί την Ερασμία της επαρχιακής πόλης, αλλά της κάθε γυναίκας. Φυσικά, τα θέλω και ο εγκλωβισμός στα στερεότυπα μιας κοινωνίας δεν αφορούν μόνο τη γυναίκα, αλλά τον κάθε άνθρωπο, που εκών άκων περιχαρακώνεται και εγκλωβίζεται στα θέλω, όχι τα δικά του, αλλά των άλλων και της κοινωνίας.
Πληροφοριες: «Ο συμβολαιογράφος» του συγγραφέα Νίκου Βασιλειάδη με την Υρώ Μανέ σε σκηνοθεσία Γιώργου Καραμίχου θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα Εύης Γαβριηλίδης, στον ΘΟΚ, στις 30 και 31 Μαρτίου, ώρα 8:30 μ.μ.
