Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο Ανδρέας Αραούζος σκηνοθετεί το κυπριακό έργο «Μέρες μέχρι την Ενάτη: Ιούλιος 1821» της Ανθής Ζαχαριάδου, σε παραγωγή της Alpha Square. Το έργο πραγματεύεται την ταραγμένη περίοδο και τις δραματικές ημέρες πριν από την 9η Ιουλίου του 1821, στη βάση ιστορικά τεκμηριωμένων γεγονότων, εστιάζοντας στη μορφή του εθνομάρτυρα αρχιεπισκόπου Κυπριανού και τη σημασία της θυσίας του για την πορεία της Κύπρου και του λαού της. Ο Ανδρέα Αραούζος μίλησε στην «Κ» για το έργο και τη δική του συμβολή στο ανέβασμά της ως σκηνοθέτη, λέγοντας πως ο ρόλος του είναι δώσει πνοή σε ένα έργο και κάποιους χαρακτήρες. «Να φροντίσω την καλή ψυχαγωγία του θεατή». Σημειώνει δε πως το υπέροχο σε οποιοδήποτε καλό δράμα ή ιστορία είναι να βρίσκεις μια πικρή αλήθεια ακόμα και στα λόγια του «κακού»…
–Γνωρίζοντας πόσο σου αρέσει να εντρυφείς σε ιστορικά πρόσωπα ή σε προσωπικότητες, φαντάζομαι αμέσως είπες ότι θα ήθελες να κάνεις το συγκεκριμένο έργο… ισχύει; Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκέφτηκες όταν είδες το κείμενο της Ανθής Ζαχαριάδου;
–Ξέρεις, ακόμα μου κάνει εντύπωση το πόσο έχω ασχοληθεί, σκηνοθετικά, με ιστορικά έργα, ενώ εγώ ο ίδιος δεν είμαι καθόλου καλός γνώστης της ιστορίας. Εκείνο που με ελκύει στο θέατρο είναι το καλό δράμα που θα φέρει τον θεατή σε εσωτερικό διάλογο. Αν αυτό πηγάζει από την ιστορία της ανθρωπότητας, σαφώς τότε αποκτά ακόμα περισσότερη αξία. Το έργο που είχε να κάνει η Ανθή ήταν τρομερά δύσκολο. Η θεατρική συγγραφή είναι από τις δυσκολότερες μορφές γραφής, αν όχι η δυσκολότερη, και όταν έχεις τον «περιορισμό» των ιστορικών γεγονότων, όπου οι πηγές είναι ελλιπείς ή ελάχιστες, δεν μπορούμε παρά να θαυμάζουμε τον άθλο τού να φέρεις αυτά όλα σε μια θεατρική δομή. Έχω παρεμβεί στο αρχικό κείμενο της Ανθής μόνο για σκοπούς δραματικότητας και «θεατρικής αξίας». Δεν ξέρω πόσο συμφωνεί με τις παρεμβάσεις μου (αλήθεια δεν ξέρω!) αλλά την ευχαριστώ που τις αποδέχτηκε. Θεωρώ το τελικό κείμενο ένα θεατρικό έργο που αξίζει να γίνει παράσταση για τον θεατή (και φυσικά τον Κύπριο θεατή, ειδικότερα). Και αυτό δεν το λέμε για πολλά πρωτότυπα θεατρικά έργα στον τόπο μας.
–Φοβήθηκες μήπως πέσεις σε παγίδες «ιδεολογικές», αλλά και δραματουργικές, ασχολούμενος με αυτό το κείμενο;
–Ναι, φοβήθηκα, γι’ αυτό και η παρέμβασή μου, όπως ανέφερα. Αφού όμως είχαμε το κείμενο αισθάνομαι ότι σκηνοθετήθηκε με θάρρος, αν μου επιτραπεί ο όρος, έτσι ώστε η οποιαδήποτε «ιδεολογική παγίδα» να εξομαλυνθεί σε αληθοφανή ψυχοσύνθεση, ιστορική λεπτομέρεια ή δραματικό ιδίωμα, ιδιότητες που πλουμίζουν τη θεατρική εμπειρία.
–Σκέφτηκες ότι ίσως θεωρηθεί ότι κάνεις μάθημα ιστορίας και όχι θέατρο;
–Το σκέφτηκα αλλά δεν επηρέασε τη σκηνοθεσία μου. Ο ρόλος μου είναι δώσω πνοή σε ένα έργο και κάποιους χαρακτήρες. Να φροντίσω την καλή ψυχαγωγία του θεατή.
–Υπήρξαν στιγμές ταλάντευσης μεταξύ των όσων γνώριζες για τον Κυπριανό, αυτά που διάβασες στο κείμενο της Ανθής και σε αυτά που αποφάσισες να δείξεις επί σκηνής;
–Όπως είπα, η δική μου πινελιά είχε να κάνει με τη δραματικότητα του θεάματος. Θεώρησα την οπτική της Ανθής πολύ σωστή και ενδιαφέρουσα, από την αρχή: να μας παρουσιάσει τον εσωτερικό πόλεμο που πέρασε ο αρχιεπίσκοπος Κυπριανός εξαιτίας της προσέγγισής του και των αποφάσεών του.
–Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις να σκηνοθετήσεις αυτό το έργο; Πώς φαντάστηκες τα ιστορικά πρόσωπα της παράστασης;
–Είναι δύσκολο, τόσο για συγγραφέα όσο και για ηθοποιό να δημιουργήσει προσωπικότητα και διαδρομή, έχοντας ελλιπή στοιχεία. Είχα μια ομάδα ηθοποιών πολύ ευφυή, διαβασμένη, ακούραστη, σοβαρή (αλλά και τρομερά διασκεδαστική στη δουλειά!) που έκαναν την πρόκληση πολύ εύφορη και έφεραν αποτελέσματα. Ευτυχία η όμορφη ομάδα! Σκηνοθετικά, απέφυγα τη σκηνογραφική και ρεαλιστική λεπτομέρεια. Το σκηνικό του Λάκη είναι δωρικό, συμβολικό και ταυτόχρονα ηθογραφικό, και η αφαίρεση –θεωρώ– ότι έκανε το έργο πιο ουσιαστικό, ακόμα και πιο βαθύ, σε ηθική κλίμακα.
Ήρωας όποιος δίνει μια μεγάλη μάχη
–Η έννοια του ήρωα επί εποχής 1821, πριν από 50 χρόνια και σήμερα πόσο έχει αλλάξει;
–Ίσως σήμερα δεν είναι τόσο ο «θάνατος» συστατικό του ηρωισμού αλλά η «θυσία» με την ευρύτερη έννοια. Ή ίσως, πιο σωστά, η μάχη. Νομίζω ήρωας είναι αυτός που δίνει μια μεγάλη μάχη…
Φωτογραφία Νίκος Μυλωνάς
–Η θυσία του Κυπριανού και των άλλων προγραφέντων, κατά τη γνώμη σου, πώς κεφαλαιοποιήθηκε από τις επόμενες γενιές;
–Δεν ξέρω να απαντήσω. Συζητώντας με τον Βαρνάβα, λέγαμε ότι η αλήθεια είναι ότι ο Ελληνισμός της Κύπρου πιθανόν να ήταν αμφίβολος σήμερα εάν ο Κυπριανός δεν έπραττε όπως έπραξε. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς θα προχωρούσε η ιστορία του νησιού, εάν ο λαός αφανιζόταν τότε ως αποτέλεσμα μια τοπικής επανάστασης.
–Ο Βασίλης Μιχαηλίδης γράφει στο ποίημά του «Η 9η Ιουλίου»: «Που την πελλάραν τους τραβούν και τούτοι κ’ η φυλή τους κι ακόμα έν’ να πάθουσιν με τούν’ τον νουν περίτου», αν και ο Μουσελλίμ Αγάς μιλάει μέσω του Μιχαηλίδη για εθνικούς πόθους, σήμερα πώς θα ενέτασσες τους στίχους αυτούς στην κοινωνία μας;
–Κι ο δικός μας ο Μουσελίμης (του Βαλεντίνου Κόκκινου) παραθέτει ανάλογες πεποιθήσεις (ή κοροϊδίες) στο έργο μας. Αυτό είναι το υπέροχο σε οποιοδήποτε καλό δράμα ή ιστορία: να βρίσκεις μια πικρή αλήθεια ακόμα και στα λόγια του «κακού»… Δεν μπορώ να πάρω θέση. Χαίρομαι που το συζητάμε, και μάλιστα μέσω της θεατρικής μας τέχνης. Αν ήταν ξεκάθαρα τα πράγματα, τότε θα μαθαίναμε από την ιστορία…
Συντελεστές
Σκηνοθεσία Ανδρέα Αραούζου, σκηνικά και κοστούμια Λάκη Γενεθλή, μουσική του Σταύρου Μακρή και φωτισμοί του Νίκου Μυλωνά.
Στου ρόλους: Ο Βαρνάβας Κυριαζής θα υποδυθεί τον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ενώ τους μητροπολίτες Κιτίου, Πάφου και Κυρηνείας οι Φώτης Αποστολίδης, Θανάσης Δρακόπουλος και Χάρης Αττώνης. Τον Κιουτσούκ Μεχμέτ ενσαρκώνει ο Βαλεντίνος Κόκκινος, τον νεαρό Κκιόρογλου ο Εύρος Βασιλείου και η Ιωάννα Παπαμιχαλοπούλου την κυπριοπούλα Χαρίκλεια.
Πληροφορίες
Παραστάσεις: 2 Ιουλίου 2021, Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου, 8:30 μ.μ.
Είσοδος ελεύθερη, απαραίτητη η προκράτηση θέσεων στο 22 470341
4 Ιουλίου 2021, Ιερά Μητρόπολη Ταμασού και Ορεινής, 8:30 μ.μ.
Είσοδος ελεύθερη
Επιπρόσθετες παραστάσεις θα δοθούν το φθινόπωρο, συμπεριλαμβανομένων και πρωινών παραστάσεων για σχολεία.
