Του Γιάννη Ιωάννου
Η δημοσκόπηση της «Κ» την περασμένη Κυριακή πυροδότησε σειρά συζητήσεων με φόντο τη σεναριολογία για τους υποψήφιους των προεδρικών του 2023. Υπενθύμισε μάλιστα πως στην Κύπρο ζητήματα όπως η δημόσια εικόνα των πολιτικών δρώντων παραμένουν μεταξύ των βασικών κριτηρίων του εκλογικού σώματος. Η δημοφιλία, που ενισχύεται από τις πιο PR τύπου εμφανίσεις των πολιτικών, έχει μεγάλο βαθμό διείσδυσης στον μέσο Κύπριο ψηφοφόρο που αντιλαμβάνεται την πολιτική και τη διακυβέρνηση του τόπου μακριά από τον μικρόκοσμο των χρηστών στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τους δημοσιογραφικούς και πολιτικά προσανατολισμένους κύκλους. Ωστόσο, 15 μήνες πριν από τις εκλογές περίπου, το 2023 φαντάζει ακόμη μακρινό. Και σε αυτό το επίπεδο υπεισέρχονται συγκεκριμένοι ποιοτικοί παράγοντες που στην παρούσα συγκυρία απομακρύνουν, σημαντικά, το ενδεχόμενο ασφαλών προβλέψεων.
Στους επόμενους μήνες, η οικονομία, η δημόσια συζήτηση για τη διαφθορά και πιθανές νέες αποκαλύψεις, καθώς και το εθνικό θέμα, οι πτυχές του μεταναστευτικού και η εσωτερική πολιτική πόλωση και οι πολιτικές «δοσοληψίες» θα καθορίσουν μέχρι τον ορίζοντα του Μαρτίου του 2022 (σ.σ. περίπου 12 μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών της άνοιξης του 2023) την πολιτική ατζέντα. Σε αυτή την κρίσιμη διαδρομή συγκεκριμένοι παράγοντες θα κρίνουν τον τελικό υποψήφιο του ΔΗΣΥ και της αντιπολίτευσης. Παράγοντες που θα έρθουν να συμπεριλάβουν τα πάγια χαρακτηριστικά που συναποτελούν το πολιτικό μας σύστημα: τον μηχανισμό των κομμάτων και το σύστημα εξυπηρέτησης των πελατειακών δικτύων των τελευταίων. Την ατζέντα της επόμενης ημέρας ως προς τη διαχείριση της νίκης –και μιας τρίτης θητείας για τον ΔΗΣΥ– ή της αλλαγής παραδείγματος. Τις μικροπολιτικές ή μεγαλοπολιτικές εξυπηρετήσεις. Η λίστα θα μπορούσε να συνεχιστεί με ολόκληρο το συγκείμενο της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας, καταδεικνύοντας πως αλλιώς μετριέται η πρόθεση ψήφου του εκλογικού σώματος ή η δημοφιλία ενός εν δυνάμει υποψηφίου και αλλιώς μετρούν τα κόζια, όταν το τοπίο κατασταλάξει και οι άσοι βγουν όλοι στην τσόχα. Μαζί με τις συνεργασίες, υπόγειες και μη, σε μια διαδικασία δύο γύρων.
Το 2023 παραμένει μακρινό και για μια άλλη σειρά λόγων. Το Κυπριακό, αν και δημοσκοπικά –μετά το 2017– απομακρύνεται από την πρώτη θέση που παραδοσιακά βρισκόταν μεταξύ των κριτηρίων του μέσου ψηφοφόρου, κάτι τέτοιο ενδέχεται να αλλάξει. Και να αλλάξει με τρόπο που θα γίνει αντιληπτό όχι μόνον από τους ψηφοφόρους –που συχνά βρίσκονται στη νιρβάνα τους συμπεριφορικά– αλλά και από τους ίδιους τους εν δυνάμει ή οριστικούς υποψήφιους. Σε αυτό το επίπεδο η επιχειρηματολογία τόσο του πιθανού υποψήφιου του ΔΗΣΥ όσο και η αντίστοιχη αυτού της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα πρέπει να διαμορφωθεί καταλλήλως: Στην πρώτη περίπτωση ως προς τη διαχείριση (damage control) και στη δεύτερη περίπτωση στα πλαίσια της γενικευμένης στροφής που έχει συμβεί – πολιτικά και σε επίπεδο κοινωνίας– σε σχέση με το Κυπριακό, τους επιδιωκόμενους στόχους και το τέλμα στο οποίο έχουμε περιέλθει. Επιπλέον μια σειρά νέων αποκαλύψεων στο μέτωπο της διαφθοράς θα κλείσει την ψαλίδα υπέρ της αντιπολίτευσης, δίνοντας περισσότερη πίεση στο κεντροδεξιό στρατόπεδο –είτε αυτό κινηθεί με μια υποψηφιότητα αμιγώς κομματική αλλά μη δημοφιλή (σ.σ. ο κ. Νεοφύτου), είτε κινηθεί στη λογική του «ανεξάρτητου» κ. Χριστοδουλίδη.
Εξάλλου, όπως παραθέσαμε και στην ανάλυσή μας, σήμερα, η έννοια της ανεξάρτητης υποψηφιότητας στην Κύπρο δεν έχει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ανεξάρτητων υποψηφίων που κατέρχονται σε εκλογικές διαδικασίες στην πλειοψηφία των πολιτικών συστημάτων στη Δύση. Μια ακόμη υπενθύμιση για το πώς το κόμμα –ως έννοια και θεσμός– παραμένει το βασικό συστατικό του κυπριακού πολιτικού συστήματος σε σχέση με την Κοινωνία των Πολιτών και τις οργανωμένες βάσεις συμφερόντων ή τις ΜΚΟ. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τα κόμματα. Τέλος, στην Κύπρο δεν πρέπει να λησμονούμε πως εδώ που έχουμε φτάσει οι προεδρικές εκλογές του 2023 δεν θα μοιάζουν με καμιά προηγούμενη. Παραλληλισμοί μπορεί να γίνουν μεν με άλλες εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά δεν προσφέρονται για εξαγωγή κρίσιμων συμπερασμάτων. Ακριβώς γιατί και μετά και τον Αναστασιάδη οι πολιτικές γενιές εντός των κομμάτων απομακρύνονται αισθητά από την προ του 1974 περιοδολόγηση: Τα πρόσωπα ανανεώνονται και μαζί τους ανανεώνεται και μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος, το οποίο πλέον βλέπει τη γενιά των 20άρηδων και 30άρηδων του 1974 να έχει δισέγγονα. Η ολοκλήρωση της αλλαγής αυτού του παραδείγματος θα φανεί έντονα στο τέλος της επερχόμενης προεδρίας, μετά το 2028 δηλαδή. Ως τις προεδρικές εκλογές του 2023 έχουμε χρόνο μπροστά μας. Κυριότερα όμως αυτός ο χρόνος οφείλει να αξιοποιηθεί από πολιτικούς και ψηφοφόρους για να συνειδητοποιήσουμε κάτι σημαντικό: Η Κύπρος δεν πάει καλά. Αυτό πλέον έχει καταστεί εμφανές σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Κι όποιος υποψήφιος δεν το αφουγκραστεί θα πάει σπίτι του – ανεξαρτήτως εκλογής του.
