Του Γιάννη Ιωάννου
Ο Αμερικανός μπεστ-σέλερ συγγραφέας Ρόμπερτ Γκριν αναφέρεται συχνά στο «σενάριο του ζωντανού και νεκρού χρόνου» αναλύοντας το πώς οι άνθρωποι αξιοποιούν τον χρόνο προκειμένου να είναι δημιουργικοί, να αλλάζουν, να μαθαίνουν και να αξιοποιούν κάθε δευτερόλεπτο. Στον αντίποδα, ο νεκρός χρόνος είναι αυτός στον οποίο δεν κάνεις τίποτα. Παραμένεις βαλτωμένος και χωρίς καμιά προοπτική προόδου ή ανάπτυξης – σε κάθε επίπεδο.
Το σενάριο του ζωντανού και νεκρού χρόνου είναι αυτό που σαν σχήμα εξηγεί πολύ εύστοχα το Κυπριακό μετά το 2017 και το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά. Σε μια περίοδο οκτώ ετών απουσίας διαλόγου έχουν υπάρξει τόσο ο ζωντανός χρόνος όσο και ο νεκρός σε σχέση με τις εξελίξεις (διορισμός ειδικού απεσταλμένου, άτυπη της Γενεύης, συζήτηση για τα ΜΟΕ αλλά και εμμονή της κάθε πλευράς στις σκληρές κόκκινες γραμμές της) της διαδικασίας αλλά και, επιμέρους, οι πτυχές του ζωντανού και νεκρού χρόνου για την κάθε πλευρά.
Καθώς η κα Ολγκίν έρχεται για δεύτερη φορά στην Κύπρο, με το διάστημα που ορίζεται από τον προεκλογικό στα Κατεχόμενα και τον αντίστοιχο μετά το 2026 με την κυπριακή Προεδρία στην Ε.Ε., που είναι εξ ορισμού «νεκροί χρόνοι», το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Κολομβιανή διπλωμάτης θα κατορθώσει να μετουσιώσει τον ζωντανό χρόνο σε επιστροφή στο τραπέζι των συνομιλιών. Οποιοσδήποτε φυσικά αντιλαμβάνεται πως η δουλειά της δεν είναι εύκολη. Οι δύο πλευρές αδυνατούν να συμφωνήσουν για ένα οδόφραγμα, θα παρακαθήσουν στο τραπέζι; Nα συζητήσουν τι, θα πρόσθετε κάποιος ρητορικά.
Ο διπλωματικός χρόνος, ωστόσο, δεν δουλεύει ακριβώς σαν το σχήμα του Γκριν. Ασχέτως αν είναι «ζωντανός» ή «νεκρός». Είναι αρκετά πιο πολύπλοκος, ιδίως για το πώς, διαχρονικά, χειρίζονται το Κυπριακό η ε/κ και η τ/κ πλευρά καθώς και η Άγκυρα ή ο διεθνής παράγοντας, συμπεριλαμβανομένου του ΟΗΕ.
Κι αυτό είναι κάτι που πρωτίστως γνωρίζει ο ίδιος ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ. Επιπλέον, τόσο ο πρώτος όσο και ο δεύτερος γνωρίζουν καλά να διαχειριστούν τόσο τον ζωντανό όσο και τον νεκρό χρόνο με ξεκάθαρα πολιτικό τρόπο. Ο Τατάρ θέλει να «επανεκλεγεί» με άξονα τη σκληρή στάση περί δύο κρατών και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης αντιλαμβάνεται πλήρως πως μια περάτωση του Κυπριακού, υπό τις συνθήκες, τον ταυτίζει με τις αχαρτογράφητες συνέπειες ενός μόνιμου διαχωρισμού και την εμπέδωση της τουρκικής κατοχής στην Κύπρο, κάτι που ούτε ο ίδιος, προφανώς, αλλά ούτε κανείς στη θέση του δεν θα επιθυμούσε.
Πίσω στην κα Ολγκίν, αυτό που θα κληθεί να κάνει είναι να διαχειριστεί τον όσο ζωντανό χρόνο έχει. Να βεβαιωθεί πως στα τέλη Ιουλίου οι δύο πλευρές δεν θα κηρύξουν αδιέξοδο και πως ο ΟΗΕ θα μπορεί να πει το, γνώριμο πλέον, «η προσπάθεια συνεχίζεται». Μένει φυσικά να δούμε αν κάτι τέτοιο θα επαληθευτεί. Δεν θα μας πάρει πολύ καιρό να το μάθουμε.
Ο ζωντανός και νεκρός χρόνος του Κυπριακού είναι εκεί. Απόλυτα διακριτός. Με ευκαιρίες αναστοχασμού, όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο αλλά και συναρτήσει του εθνικού μας προβλήματος. Μας επιτρέπει δε, ως σχήμα, να κατανοήσουμε πού βρισκόμαστε και πού θα κινηθούμε, εφεξής, για τα επόμενα χρόνια στην Κύπρο. Καλό, επί της αρχής, συνεπώς να θυμόμαστε πως είτε αξιοποιούμε κάθε λεπτό του ζωντανού χρόνου είτε βυθιζόμαστε στον νεκρό χρόνο και την αδράνειά του, ο χρόνος αυτός καταλήγει κάπου. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
ioannoug@kathimerini.com.cy
Twitter: @JohnPikpas
