Του Γιάννη Ιωάννου
Οι απόψεις των στοχαστών συχνά αποδείχθηκαν επικίνδυνες για την πολιτική. Ο Σωκράτης καταδικάστηκε γιατί οι Αθηναίοι πίστευαν πως υπονόμευε την πόλη έναντι της προσωπικής του αναζήτησης, και μπορεί να είχαν δίκιο. Ο Ρουσσώ ενέπνευσε τους Ιακωβίνους που στη Γαλλική Τρομοκρατία αποκεφάλιζαν αντιπάλους μαζικά. Ο Λένιν και ο Μάο στο όνομα του Μαρξισμού βασίστηκαν στη γενικευμένη βία για να διατηρηθούν στην εξουσία, ενώ ο Πλάτωνας και ο Μαρξ κατηγορήθηκαν, και όχι άδικα, για ολοκληρωτισμό.
Το τι αναζητούμε φιλοσοφικά ή το τι αναλύουμε, θεωρητικολογώντας, για την πολιτική μπορεί να είναι καταστροφικό, όταν δεν είναι ωφέλιμο. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση, η οποία πρέπει να μας κάνει να προσέχουμε τι λέμε. Όχι από τη σκοπιά της λογοκρισίας αλλά από την πλευρά της υπευθυνότητας, κυρίως όταν δημοσιολογούμε προκειμένου αυτό που εκφράζουμε να βοηθά την πολιτική και να μην την καθιστά, μακροπρόθεσμα, επικίνδυνη.
Οι πολιτικοί στην Κύπρο συχνά δεν ξέρουν τι λένε. Και δεν προσέχουν όταν μιλάνε. Οι πρώτοι είναι αυτοί που διατηρούν το ισχύον πολιτικό σύστημα ως πελατοκεντρικό, όπου εξασφαλίζουν τους ημέτερους όταν κυβερνούν και ασκούν δριμεία κριτική για την ίδια πρακτική των αντιπάλων τους όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση – σε έναν τέλειο, περιοδικά, κύκλο. Οι δεύτεροι είναι αυτοί που είτε με το πρόσχημα της αναζήτησης, είτε πιο πονηρά καθιστούν την πολιτική επικίνδυνη.
Είναι η τάση που κερδίζει έδαφος μέσα από το απολιτίκ πνεύμα της εποχής μας και τον λαϊκισμό και την πολιτική των posts και των reels. Αυτός ο συνδυασμός πολιτικού προσωπικού στην Κύπρο, μαζί, καθίσταται δυνητικά επικίνδυνος για τη Δημοκρατία για τα χρόνια που έρχονται.
Πιο επικίνδυνο, όμως, είναι να απορρίψει κανείς το πάντρεμα της αναζήτησης με την πολιτική. Η πολιτική είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη φιλοσοφία, θεμελίωσε ο Χομπς πάνω στην αντίληψη του Σωκράτη ότι η φιλοσοφία πρέπει να μελετήσει την πολιτική για να διαφυλαχθεί καλύτερα. Αυτοί ξέραν όμως τι λέγανε.
Χάρη στον Χομπς γνωρίζουμε πως αν ένας ημίτρελος ΤικΤόκερ στην Κύπρο μεθαύριο σκέφτεται και πράττει ανορθολογικά μπορεί μέσω του προφίλ του να ριζοσπαστικοποιήσει 73.000 ακόλουθους σαν αυτούς που ψήφισαν τον Φειδία και να μην καθυποταχτεί στο τέρας του Λεβιάθαν, και την απολυταρχικότητα που αυτό εκφράζει. Και με αυτούς τους 73.000 να χτίσει χαλιφάτο, Γ΄ Ράιχ ή μια σέκτα που θα σκοτώνει ή θα τρώει τα λεφτά του κόσμου. Ο Σωκράτης, τιμιότατα, δεν απέδρασε από το κελί του και δέχτηκε την ποινή του να πιει το κώνειο, ενώ θα μπορούσε να τη γλιπάρει μέσω του Κρίτωνα.
Τι μας μένει; Nα συνεχίσουμε να αμφισβητούμε –μέσω της αναζήτησης– ό,τι θεωρείται δεδομένο στην πολιτική. Από το lifestyle των πολιτικών μας ελίτ μέχρι του τι λένε και αν προσέχουν όταν το λένε. Μόνο έτσι μπορούμε ως πολίτες να φανταστούμε νέα ιδανικά, νέες αρχές, νέες –καλύτερες– πρακτικές, νέα συστήματα και νέες μορφές δίκαιου και ηθικού.
Η πολιτική χωρίς τη φιλοσοφική αναζήτησή της είναι πιο κυριολεκτικά νεκρή. Η αναζήτηση για χάριν αυτής χωρίς τη σωστή πολιτική βάση καθίσταται, ενίοτε, επικίνδυνη.
Στην Κύπρο πρέπει να προσέχουμε όλοι τι λέμε. Να πράττουμε παραπάνω από όσο μιλάμε και να γνωρίζουμε πότε οι πολιτικοί ξέρουν γιατί μιλάνε και πότε προσβάλλουν τη νοημοσύνη μας. Να προσέχετε τι λέτε, λοιπόν.
Twitter: @JohnPikpas
