Του Γιάννου Σταυρινίδη
Το καλώδιο είναι γεμάτο με αγκάθια που μέχρι να ξεκαθαριστούν θα ήταν προτιμότερο να εξαφανιστεί από την επικαιρότητα. Η υπόθεση με το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης περιπλέκεται, την ίδια ώρα που το έργο παραμένει στην επικαιρότητα για τους λάθος λόγους. Για τους πολίτες, αποτελεί ένα έργο με αναπάντητα ερωτήματα και εύηχα συνθήματα. Συνθήματα όπως «έργο στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη» ή «έργο που αίρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου».
Τώρα, πώς κατάφερε μια ιδιωτική επιχείρηση χωρίς προηγούμενη γνώση και εμπειρία να εντάξει το έργο στα στρατηγικής σημασίας έργα της Ε.Ε. και να εξασφαλίσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, είναι κάτι που διερευνά και θα κληθεί να απαντήσει η ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Όσον αφορά στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης, η συζήτηση είναι πάνω από όλα πρώιμη αφού για να κατασκευαστεί και να γίνει πραγματικότητα θα πρέπει να ξεπεραστούν σημαντικές τεχνικές και γεωπολιτικές δυσκολίες. Τεχνικά, το έργο δεν έχει προηγούμενο καθώς η απόσταση και η μορφολογία του βυθού προβληματίζουν. Στα γεωπολιτικά, η Τουρκία δηλώνει ενδιαφερόμενο μέρος λόγω της χάραξης του καλωδίου και σημειώνει πως κανένα ενεργειακό έργο της περιοχής δεν θα προχωρήσει αν δεν συναινέσει η ίδια.
Και παρόλο που για καιρό η τουρκική στάση αποτελούσε κεντρικό θέμα συζήτησης και προβληματισμού όσον αφορά στην πορεία υλοποίησης του έργου, τελικά προέκυψαν βαθύτερα και πιο ουσιαστικά προβλήματα. Προβλήματα αναφορικά με τη συμφωνία που διέπει τη σχέση Κύπρου-Ελλάδας, μιας και δεν φαίνεται να συναινούν ούτε στα πραγματοποιηθέντα έξοδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το έργο μέχρι σήμερα επιβαρύνεται με 300 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 2 δισ. ευρώ. Αυτά τα ποσά αφορούν σε έξοδα της κατασκευάστριας εταιρείας και συμβουλευτικά έξοδα. Είναι σαν να λέμε ότι έχει τιμολογηθεί το 15% του έργου χωρίς να υπάρχει προοπτική έναρξης και κυρίως ολοκλήρωσης του έργου.
Η συμφωνία των δυο μερών είναι τόσο ασαφής που η κυπριακή πλευρά αναγνωρίζει λιγότερα από το ένα τρίτο των εξόδων, περίπου 80 εκατ. ευρώ. Και επανέρχεται βέβαια η συζήτηση για την ανάκτηση του κόστους, αφού το καλώδιο όταν κάποια στιγμή ξεκινήσει να κατασκευάζεται θα χρειάζεται σημαντική ρευστότητα. Και κάπου εκεί είναι που θα προκύψει χρηματοδοτικό κενό, αφού η κυπριακή πλευρά δεν προτίθεται να πληρώσει χωρίς να πειστεί ότι το καλώδιο θα λειτουργήσει προς όφελος των καταναλωτών, κάτι όχι και τόσο εύκολο.
Προκύπτει συνεπώς ότι η Τουρκία που εδώ και καιρό χρησιμοποιείται ως το τέλειο άλλοθι, πρόσφερε και τον απαραίτητο πατριωτικό μανδύα κάτω από τον οποίο κρύφτηκαν ανεπάρκειες, διαφωνίες και κακοί σχεδιασμοί. Τα προβλήματα είναι εκεί και δεν πρόκειται να λυθούν με επικοινωνιακούς χειρισμούς όπως δηλώσεις και συναντήσεις. Ελλάδα και Κύπρος, για λόγους που ακόμη να γίνουν γνωστοί, σύρθηκαν σε ένα έργο με κακό σχεδιασμό και με προφανή τον κίνδυνο να διασαλεύσουν τις σχέσεις τους. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας δύσκολης κατάστασης που έχει γεμίσει με αναπάντητα ερωτήματα και μιας συμφωνίας που τυγχάνει πολλαπλών ερμηνειών. Πρώτη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη των άριστων σχέσεων Αθήνας και Λευκωσίας με κάθε κόστος, συμπεριλαμβανομένης και της αλλαγής στρατηγικής.
Πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι έρευνες στον βυθό, το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης προκαλεί εντάσεις και προβληματισμό. Η απουσία διαφάνειας δεν επιτρέπει τον νηφάλιο διάλογο, ενώ η έρευνα που διενεργεί η ευρωπαϊκή Εισαγγελία αφήνει βαριά σκιά.
