Του Παναγιώτη Καπαρή
Οι φήμες λένε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Τουρκίας, πίσω από τις κλειστές πόρτες βρίζει ασύστολα, καταδικάζει όποιο σηκώσει κεφάλι. Αλλά μπροστά στα πλήθη, ο ρήτορας ηγέτης της Τουρκίας, μιλά ως ένας καλός πατερούλης, ο οποίος δίδει συμβουλές στα παιδιά του και χαρίζει ψυγεία, πλυντήρια και άλλες οικιακές συσκευές. Στους ρυθμούς του Ερντογάν, φαίνεται ότι κινούνται και τα 90 εκ. Τούρκων, οι οποίοι ζουν το δικό τους όνειρο ή τον δικό τους εφιάλτη. Μια περιδιάβαση σε μεγάλες πόλεις, στην ενδοχώρα της Τουρκίας και συνομιλώντας με Τούρκους πολίτες, οσμίζεσαι μιαν άλλη Τουρκία, η οποία παραπέμπει σε κομμουνιστικά ή και αυταρχικά καθεστώτα, αλλά με ένα σπουδαίο κοινωνικό κράτος. Τα περί διάλυσης της Τουρκίας και τα περί πεινασμένων Τούρκων, τα οποία γράφονται και μεταδίδονται εδώ και χρόνια από τα ευρωπαϊκά και όχι μόνο Μέσα Ενημέρωσης, σίγουρα δεν επιβεβαιώνονται. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η τουρκική λίρα διολισθαίνει συνεχώς, οι πολίτες, όσοι μπορούν, μαζεύουν ευρώ και δολάρια, αλλά ο κοσμάκης φαίνεται να ζει αξιοπρεπώς.
Στατιστικά, το 10% των Τούρκων, γύρω στα 10 εκ., ζουν στην απόλυτη χλιδή. Ένα 30%, αποτελούν τη μεσαία τάξη και ζουν μια αστική ζωή. Το υπόλοιπο 60%, ζει σε συνθήκες σχετικής φτώχειας. Ωστόσο, στην Τουρκία δεν θα δεις άστεγους, δεν θα δεις ζητιάνους στους δρόμους, αλλά ούτε και ναρκομανείς. Οι ναρκομανείς οδηγούνται υποχρεωτικά σε κέντρα αποτοξίνωσης και οι έμποροι συνήθως σε ισόβια κάθειρξη. Αντιθέτως, θα δεις τεράστια εργοστάσια όλων των αυτοκινητοβιομηχανιών της Ευρώπης, θα δεις τεράστια εργοστάσια ηλεκτρικών συσκευών, ατέλειωτα εργοστάσια ρούχων, αμέτρητα πανεπιστήμια, αχανείς εκτάσεις με καλλιέργειες και ένα νεανικό πληθυσμό –στατιστικά ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη– ο οποίος εργάζεται και δεν βρίσκεται σε καφετέριες.
Από τα εκπληκτικά τα οποία μάθαμε από χαμογελαστούς ανθρώπους: Το κράτος κτίζει παντού πολυκατοικίες και πουλά εργατικά διαμερίσματα 120 τετραγωνικών μέτρων, σε τιμές από 15 έως 50 χιλιάδες ευρώ. Ωστόσο, αν κάποιος θέλει να αγοράσει διαμέρισμα στους ουρανοξύστες της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, ή άλλων μεγάλων πόλεων, η τιμή είναι πολλές εκατοντάδες ή και εκατομμύρια ευρώ. Οι οικογενειακές σχέσεις είναι πολύ ισχυρές, σε σημείο που να διατηρούν συγγενικές οικογένειες κοινό ταμείο και να διαμένουν στην ίδια πολυκατοικία. Ο κατώτατος μισθός είναι γύρω στα 450 ευρώ. Ωστόσο, όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται δωρεάν μεταφορά, από και προς την εργασία τους. Δικαιούνται ένα δωρεάν γεύμα καθημερινώς και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Το νερό είναι σχεδόν τζάμπα, το ηλεκτρικό ρεύμα είναι φθηνό, αλλά το κράτος πληρώνει το μισό κόστος, ενώ φθηνά είναι και τα τηλέφωνα. Παντού βλέπεις φωτοβολταϊκά πάρκα και ανεμογεννήτριες. Στο δημόσιο απαγορεύονται οι απεργίες.
Οι δήμοι διαθέτουν ψωμί στους πολίτες σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές. Το ποτό είναι πανάκριβο, λόγω φορολογίας, αλλά πάμφθηνα τα ροφήματα χωρίς αλκοόλ. Πανάκριβα είναι τα εισαγόμενα αυτοκίνητα και οι άλλες ηλεκτρικές συσκευές, αλλά πάμφθηνα είναι τα τουρκικά αυτοκίνητα και οι συσκευές οι οποίες παράγονται στην Τουρκία. Πάντως η ποιότητα, λέγεται, δεν διαφέρει και πολύ ανάμεσα στα εισαγόμενα και τα ντόπια προϊόντα. Χαρακτηριστικά, ένα νέο εισαγόμενο έξυπνο τηλέφωνο, μπορεί να στοιχίζει δυο ή και τρεις χιλιάδες ευρώ, ενώ ένα τούρκικο με ανάλογα προγράμματα, από 100 έως 300 ευρώ. Η χώρα διαθέτει ατέλειωτους αυτοκινητόδρομους, με τουλάχιστον έξι λωρίδες, ελάχιστα είναι τα φώτα τροχαίας, αφού υπάρχουν γέφυρες και υπόγειοι δρόμοι και παντού υπάρχουν πεζοδρόμια.
Η Τουρκία είναι η 19η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο. Οι ρωσικές καταθέσεις ξεπερνούν τα 130 δισ. ευρώ και 600 χιλιάδες Ρώσοι απέκτησαν τουρκική υπηκοότητα. Κανείς δεν ρωτά από πού ήλθαν τα χρήματα και αν είναι ή όχι «καθαρά». Η Τουρκία, λένε πολλοί, είναι η πλέον καπιταλιστική χώρα στον κόσμο, όπως ήταν πριν μερικά χρόνια και η Κύπρος. Η εξουσία και οι πλούσιοι κάνουν ό,τι θέλουν και το κράτος φροντίζει τους φτωχούς. Για τους παλαιότερους και πολυταξιδεμένους η Τουρκία θυμίζει εποχές Σοβιετικής Ένωσης, όπου όλοι είχαν σπίτι και δουλειά και όλοι μπορούσαν να ζήσουν αξιοπρεπώς. Θυμίζει και Κίνα, όπου όλοι έχουν διαμέρισμα 45 τ.μ. και όλοι έχουν μια δουλειά. Οι πλούσιοι αυξάνονται αλλά το κράτος ελέγχει και είναι μέτοχος σε όλες τις επιχειρήσεις. Θυμίζει και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου το κράτος χρηματοδοτεί την έρευνα, αλλά και ελέγχει αυστηρότατα την οικονομία. Κατά τα άλλα, αν θα επαληθευτούν ή όχι οι προφητείες, αν θα διαλυθεί ή όχι η Τουρκία και αν θα απελευθερωθεί η Κύπρος –την οποία δεν γνωρίζουν πού είναι οι περισσότεροι Τούρκοι– είναι μια άλλη υπόθεση η οποία κινείται στη σφαίρα του μεταφυσικού, στη σφαίρα μόνο του θαύματος.
