Του Παναγιώτη Καπαρή
Στην Κύπρο του «άκρατου καπιταλισμού», διαλαλούν ότι το περίφημο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων είναι ανταποδοτικό, δηλαδή λαμβάνεις σύνταξη στη βάση των εισφορών σου. Εξαίρεση οι αξιωματούχοι του κράτους, οι οποίοι λαμβάνουν υψηλές συντάξεις χωρίς ανάλογες εισφορές. Ακόμη χειρότερη η ιστορία των πολυσυνταξιούχων και των αξιωματούχων, οι οποίοι λαμβάνουν ταυτόχρονα και μισθό και σύνταξη, οι λεγόμενοι «αναντικατάστατοι». Το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, σε λογιστικούς αριθμούς όχι σε πραγματική αξία, είναι στην πραγματικότητα άδειο. Όλα τα χρήματα βρίσκονται στο ταμείο του κράτους, το οποίο εισπράττει εισφορές και πληρώνει συντάξεις. Η Τρόικα κάποτε ήθελε να διαγραφεί και λογιστικά το χρέος του κράτους προς το ταμείο, δεδομένου ότι δεν υπολογίζεται στο ποσοστό του δημόσιου χρέους. Το αποθεματικό του ταμείου ανέρχεται περίπου στα 12 δισεκατομμύρια ευρώ ή γύρω στο 35% του ΑΕΠ, εξωφρενικό ποσοστό, αν σκεφτεί κανείς ότι μπορεί να επιστρέψει η εποχή των «ισχνών αγελάδων» και ζήσουμε ξανά το «φρικτό» 2013.
Το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ουσιαστικά λειτουργεί ως ένα είδος ιδιωτικής ασφάλισης, χωρίς κανένα ρίσκο και με τη σιγουριά των υποχρεωτικών εισφορών όλων των εργαζομένων. Καλό θα ήταν να γίνει μια μελέτη, κατά πόσο συμφέρει στο κράτος να μειώσει το όριο συνταξιοδότησης, κυρίως ανάμεσα στους δημοσίους υπαλλήλους. Δεδομένου ότι τα χρήματα προέρχονται από τον ίδιο «κορβανά», το δημόσιο ταμείο, θα πρέπει να υπολογιστεί πόσα εκατομμύρια θα εξοικονομηθούν σε μισθούς, τουλάχιστον από το 60ό έως το 65ο έτος και πόσα θα χρειαστούν για τις συντάξεις αυτών των ατόμων. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να καταδειχθεί πόσες νέες θέσεις εργασίας θα ανοίξουν και πόσοι νέοι θα μπορέσουν να βρουν δουλειά. Ο «στρουθοκαμηλισμός» των ηγεσιών, με την τάχα έγνοια για τους νέους, με την τάχα απειλή της υπογεννητικότητας, με την τάχα έγνοια για την παραγωγικότητα του δημοσίου, δεν λύνεται με θεωρίες και «μιλλοσφοτζίσματα», αλλά με γενναίες αποφάσεις. Άραγε πόση είναι η ανεργία των 50 ετών και άνω στον ιδιωτικό τομέα και ποια είναι η παραγωγικότητα των 50 ή και 60 ετών και άνω, στη δημόσια υπηρεσία, σε σχέση πάντα με τους μισθούς και τη σιγουριά που απολαμβάνουν.
Δεδομένου ότι το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων λειτουργεί σε επιχειρηματική βάση, δηλαδή είναι ανταποδοτικό και λαμβάνεις ό,τι δίνεις, γιατί να μην καταργηθεί το όριο ηλικίας και όποιος θέλει σύνταξη να λαμβάνει ανάλογα με το ποσό το οποίο έχει στο ταμείο του, «τα ππούλια» του. Γιατί αναγκάζουν τους εργαζόμενους, κυρίως στο δημόσιο, να βολοδέρνουν πίσω από ένα γραφείο για χρόνια, ώστε να πάρουν σύνταξη στα 65 τους χρόνια; Πολλοί θα επέλεγαν να αφυπηρετήσουν πολύ πιο νωρίς, με λιγότερη σύνταξη, ώστε να μπορέσουν να απολαύσουν τη ζωή τους. Αν αργότερα αλλάξουν γνώμη, μπορεί να πάνε να δουλέψουν αλλού και να συνεχίσουν να εισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αυτή η πρακτική συμβαίνει στην πραγματικότητα με τους «τυχερούς» σε τράπεζες και σε ημικρατικούς οργανισμούς, όπου κατά καιρούς εφαρμόζονται προγράμματα πρόωρης αφυπηρέτησης. Πολλοί ξεκουράζονται μερικούς μήνες ή και μερικά χρόνια και ακολούθως βρίσκουν άλλες νόμιμες δουλειές.
Η εργασία δεν είναι μόνο στατιστικό νούμερο. Είναι μορφή δημιουργικής απόλαυσης, όταν ο εργαζόμενος ασκεί το επάγγελμα το οποίο του αρέσει. Απόλαυση για όσους το επιλέξουν, είναι και το επάγγελμα του ταξιτζή και του γκαρσονιού και του φορτηγατζή και του δικηγόρου και του λογιστή και του τραπεζικού, ακόμη και του νεκροθάφτη. Οι κοινωνικές νόρμες περί εργασιακής «ανωτερότητας», γιατρών και δικηγόρων, τραπεζικών και δημοσίων υπαλλήλων, πρέπει σιγά-σιγά να τερματιστούν, ώστε να ειρηνεύσουν πολλοί δυστυχισμένοι και «φυλακισμένοι» άνθρωποι, να μειωθούν οι ανάγκες σε ψυχολογικές και ψυχιατρικές υποβοηθήσεις και επιτέλους να γίνουν γρήγορα βήματα για τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας.
Το μόνο σίγουρο σε αυτή τη ζωή είναι ο θάνατος, όσο και αν αυξάνεται το προσδόκιμο όριο ζωής, με χάπια και εγχειρήσεις, όριο το οποίο κατά κανόνα δεν συνάδει με την ποιότητα ζωής. Ο σοφός Δαυίδ στον 89ο ψαλμό γράφει: «Όλες οι μέρες των ετών της ζωής μας ανέρχονται περίπου σε εβδομήκοντα έτη. Εάν δε κανείς έχη ισχυράν κράσιν ημπορεί να φθάση εις τα ογδοήκοντα έτη. Τα πέραν τούτων είναι κόπος και ταλαιπωρία. Διότι λόγω του γήρατος επέρχεται σιγά-σιγά η κατάπτωσις των σωματικών και ψυχικών δυνάμεων και ταλαιπωρούμεθα. Όλοι οι άγιοι και όλοι οι σοφοί του κόσμου λένε: Το πιο φθηνό πράγμα στον κόσμο είναι το χρήμα και ο πλούτος, κυρίως φυλαγμένα στα «σεντούκια» και στις τραπεζικές θυρίδες. Αξία στη ζωή έχει το σήμερα, το τώρα και οι στιγμούλες αληθινής χαράς.
kaparispan@yahoo.gr
