Του Απόστολου Τομαρά
Με τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης σε ευρωπαϊκό επίπεδο να κινούνται κατά μέσο όρο κοντά στο 60% και την Τρίτη δόση των εμβολίων να αποτελεί πραγματικότητα, οι επόμενοι δυο μήνες κρίνονται σημαντικοί για την έκβαση των προσπαθειών καταπολέμησης της πανδημίας. Όπως συνέβη και με τα εμβόλια, σε σύντομο χρόνο στον αγώνα αναχαίτησης του COVID-19 αναμένεται να εισέλθουν και τα θεραπευτικά σκευάσματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η προοπτική ενός φαρμάκου κατά του ιού δεν πρέπει να θεωρείται απομακρυσμένη, αν ληφθούν υπόψη οι προχωρημένες διεργασίες από κάποιες φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά και ο στόχος που έχει τεθεί από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από τις Βρυξέλλες, τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα που διαχειρίζονται σε κεντρικό επίπεδο την πανδημία αναμένουν πως τον ερχόμενο Οκτώβριο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) θα προχωρήσει στις πρώτες αδειοδοτήσεις θεραπευτικών σκευασμάτων. Τα συγκεκριμένα φάρμακα, τρία τον αριθμό, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, βρίσκονται στο στάδιο των δοκιμών και τα στοιχεία που προκύπτουν αποστέλλονται στον ΕΜΑ για αξιολόγηση. Στην έδρα της Ε.Ε. θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως τον ερχόμενο Οκτώβριο ο ΕΜΑ θα προχωρήσει στις πρώτες αδειοδοτήσεις.
Η Pfizer
Μια από τις φαρμακευτικές εταιρείες που βρίσκονται στο προπαρασκευαστικό στάδιο προετοιμασίας ενός αντιικού σκευάσματος για τον κορωνοϊό είναι η Pfizer, η οποία, όπως ανακοινώθηκε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας από τον διευθύνοντα σύμβουλό της Άλμπερτ Μπουρλά, ξεκίνησε τη δεύτερη φάση των κλινικών δοκιμών. Το υπό δοκιμή φαρμακευτικό σκεύασμα φέρει την κωδική ονομασία PF-07321332 και ήδη λήφθηκε η πρώτη δόση από τον πρώτο εθελοντή. Στις κλινικές δοκιμές του σκευάσματος της Pfizer θα λάβουν μέρος περίπου 1140 εθελοντές προκειμένου να εκτιμηθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.
Όπως ανακοίνωσε η εταιρεία, οι εθελοντές θα λαμβάνουν το υπό δοκιμή φάρμακο ή ένα εικονικό φάρμακο κάθε 12 ώρες για πέντε μέρες. Το σκεύασμα θα χορηγείται από το στόμα σε ενήλικες ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα του ιού, δεν τυγχάνουν νοσηλείας και δεν διατρέχουν κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά και να χρειασθούν νοσηλεία. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ερευνητών, εάν το σκεύασμα αποδειχθεί αποτελεσματικό, θα επιτρέψει τη λήψη του από πρόσωπα που παρουσιάζουν τα πρώτα συμπτώματα της λοίμωξης χωρίς να είναι απαραίτητη η νοσηλεία τους. Όπως ανακοίνωσε ο Άλμπερτ Μπουρλά, ενδεχομένως να προκύψει ανάγκη συνδυαστικής εφαρμογής εμβολίου και φαρμάκου για αποτελεσματική αντιμετώπιση του ιού.
Οι ανησυχίες
Εν αναμονή των πρώτων αδειοδοτήσεων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφεται μια έκδηλη ανησυχία για την εξέλιξη της πανδημίας τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο. Ανησυχία που πηγάζει από το άνοιγμα των σχολείων αφενός και από τα κενά που φαίνεται να προκύπτουν με την προστατευτική ανοσία σε ανασοκατεσταλμένους και ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού αφετέρου. Από την ευρωπαϊκή εξίσωση η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση, όπως σαφέστατα προκύπτει και από το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Παρά την τάση σταθεροποίησης των ημερήσιων επιδημιολογικών δεικτών, ο μήνας Σεπτέμβριος χαρακτηρίζεται από τους επιδημιολόγους κρίσιμος, που εν πολλοίς θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον με τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Όπως και στην Κύπρο, έτσι και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα νέα περιστατικά παρουσιάζουν σταθεροποιητική τάση, κάτι που δεν συμβαίνει με τις νοσηλείες και τα σοβαρά περιστατικά. Η επιφυλακτικότητα που εκφράζεται για το άνοιγμα της εκπαίδευσης αλλά και τις νοσηλείες, είναι ο παράγοντας που ώθησε την κυβέρνηση να παρατείνει μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου τα υφιστάμενα υγειονομικά πρωτόκολλα, τα οποία, όπως όλα δείχνουν, θα διατηρηθούν μέχρι τέλος του μήνα. Η αναφορά του υπουργού Υγείας Μιχάλη Χατζηπαντέλα πως «οποιαδήποτε σημάδια εφησυχασμού θα είναι καταστροφικά» αποκαλύπτει το εύρος ανησυχίας που υπάρχει, παρά το γεγονός ότι νέα κρούσματα και νοσηλείες έχουν υποχωρήσει σημαντικά.
Η τρίτη δόση
Με βάση την πληροφόρηση που δόθηκε από πλευράς Κύπρου σε ευρωπαϊκά όργανα, η τρίτη δόση θα ξεκινήσει από ανοσοκατεσταλμένους και κλειστές δομές. Επιλογή που βασίζεται στην αξιολόγηση που έχει γίνει ότι οι συγκεκριμένες ομάδες, εάν νοσήσουν, συγκαταλέγονται στην κατηγορία των σοβαρών περιστατικών που τροφοδοτούν τις πιέσεις στις υποδομές COVID. Ένας επιπλέον παράγοντας που ώθησε τα περισσότερα κράτη μέλη να προχωρήσουν στην τρίτη δόση χωρίς τις συστάσεις ΕΜΑ και ECDC, είναι οι διαπιστώσεις των δυο οργανισμών πως η τρίτη δόση πρέπει να προχωρήσει προς αντιμετώπιση και των περιστατικών εκείνων που χαρακτηρίζονται post covid και αναφέρονται σε ασθενείς που δεν είναι μεταδοτικοί, αλλά χρήζουν ιατρικής υποστήριξης, και των Long covid ασθενών, που νοσηλεύτηκαν, πήραν εξιτήριο και παρουσιάζουν παρατεταμένη συμπτωματολογία από 7 έως 10 μήνες μετά.
Η εκπαίδευση
Και ως προς την εκπαίδευση, οι επιδημιολόγοι βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν ο συγκεκριμένος χώρος συνεχίζει να είναι εστία διασποράς του ιού στην κοινότητα. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα στα πανεπιστήμια χαρακτηρίζονται αυστηρά παρά την αφαίρεση του μοριακού τεστ (PCR) ως προϋπόθεση για φυσική παρουσία στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Υπό τον φόβο χαλάρωσης, το υπουργείο Υγείας εξισορρόπησε τα υγειονομικά μέτρα μειώνοντας το ποσοστό φυσικής παρουσίας από 80% στα 2/3 της χωρητικότητας των αιθουσών διδασκαλίας, με απαραίτητη επίδειξη SafePass από τους φοιτητές, τους ακαδημαϊκούς και το άλλο προσωπικό. Για τις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης, λύκεια, γυμνάσια και δημοτικά, το περσινό μοντέλο υγειονομικών μέτρων κρίθηκε επαρκές και θα εφαρμοστεί και τη φετινή χρονιά.
Βαρόμετρο ο Σεπτέμβρης για τα υγειονομικά μέτρα
Η συντηρητική τακτική κυβέρνησης και επιδημιολόγων στην άρση των περιοριστικών μέτρων είναι βέβαιο πως θα συνεχισθεί μέχρι τέλος του τρέχοντος μηνός. Στην περίπτωση που οι επιδημιολογικοί δείκτες δεν παρουσιάσουν αυξητικές τάσεις και δεν επιβεβαιώσουν τις ανησυχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι πολύ πιθανό τέλος του μήνα να γίνουν τα πρώτα δειλά βήματα αποκλιμάκωσης των μέτρων. Συγκεκριμένα για τα μοριακά τεστ στα πανεπιστήμια η αφαίρεσή τους από τα υγειονομικά πρωτόκολλα προχώρησε σε δοκιμαστική βάση. Εάν διαπιστωθεί αύξηση της μετάδοσης του ιού στα πανεπιστήμια, θεωρείται βέβαιο πως θα επανακάμψουν στην επόμενη αξιολόγηση στις 22 Σεπτεμβρίου. Όπως είχε γράψει η «Κ», όλα θα κριθούν τέλος Σεπτεμβρίου με τους επιδημιολόγους να υποστηρίζουν πως τα υγειονομικά πρωτόκολλα κινούνται στην κόψη του ξυραφιού, αφού ουδείς είναι σε θέση να εκτιμήσει την εξέλιξη της πανδημίας μετά από ένα μήνα. Επί του παρόντος μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά. Στο σενάριο επιδείνωσης σημειώνεται πως το σύνολο των υγειονομικών πρωτοκόλλων θα διατηρηθούν. Σε αντίθετη περίπτωση και μετά από προσεκτική αξιολόγηση, ίσως να υπάρξουν κάποιες χαλαρώσεις κυρίως στους χώρους εστίασης ή στις δημόσιες συναθροίσεις.
