Kathimerini.gr
Σήμερα, οι περισσότεροι άνδρες με καρκίνο του προστάτη έχουν τον λεγόμενο χαμηλού βαθμού καρκίνο, που σημαίνει ότι ο καρκίνος είναι απίθανο να εξαπλωθεί ή να επηρεάσει την ποιότητα ζωής ή τη μακροζωία του ατόμου. Επομένως, μπορεί να παρακολουθείται σε βάθος χρόνου, μέσω περιοδικών αιματολογικών εξετάσεων για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) και σε ορισμένες περιπτώσεις με επαναληπτικές βιοψίες. Αυτή η προσέγγιση, γνωστή ως ενεργή παρακολούθηση, προσφέρει τη δυνατότητα στους άνδρες να αναβάλουν ή ακόμη και να αποφύγουν τη θεραπεία και τις παρενέργειές της.
Οι άνδρες με καρκίνο του προστάτη χαμηλού κινδύνου έχουν μόνο 2 έως 3% πιθανότητες εξέλιξης του καρκίνου τους σε προχωρημένο στάδιο τα επόμενα 10 έως 15 έτη, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις. Όμως, τι συμβαίνει στην περίπτωση που η αρχική βιοψία του προστάτη ενός άνδρα δείξει καρκίνο ενδιάμεσου ή υψηλού κινδύνου; Ή στην περίπτωση που ο άνδρας ξεκίνησε με ενεργή παρακολούθηση για καρκίνο χαμηλού κινδύνου, αλλά εμφάνισε αυξανόμενο PSA ή νέα συμπτώματα, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο καρκίνος εξελίχθηκε σε πιο επιθετικό;
Η αξιολόγηση γι’ αυτούς τους άνδρες συχνά ξεκινά με μια μαγνητική τομογραφία πυέλου και κοιλίας, ώστε να αναζητηθούν ενδείξεις εξάπλωσης του καρκίνου εντός του προστατικού αδένα και γύρω από αυτόν. Ένας νεότερος τύπος απεικονιστικής εξέτασης, που ονομάζεται PSMA-PET, είναι ιδιαίτερα πρωτοποριακός, καθώς βοηθά τους γιατρούς να εντοπίσουν μικρότερες συγκεντρώσεις καρκινικών κυττάρων, τις οποίες άλλες απεικονιστικές εξετάσεις ίσως προσπεράσουν.
Μη μεταστατικός καρκίνος υψηλού κινδύνου
Ο μη μεταστατικός καρκίνος του προστάτη είναι εντοπισμένος (δηλαδή βρίσκεται ακόμη εντός των ορίων του προστατικού αδένα), αλλά έχει επιθετικά χαρακτηριστικά τα οποία προϊδεάζουν για μεγέθυνση στο μέλλον. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει συχνά άτομα με βαθμολογία Gleason μεταξύ 8 και 10 ή επίπεδο PSA ανώτερο των 20 nanograms ανά χιλιοστόλιτρο. Η θεραπεία μπορεί να συνίσταται σε χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του προστάτη ή σε ακτινοβολία. «Πολλοί ασθενείς λαμβάνουν επίσης αντιανδρογονική θεραπεία (ή θεραπεία στέρησης των ανδρογόνων, ADT) –ορμονοθεραπεία που μειώνει το επίπεδο των ανδρικών ορμονών όπως η τεστοστερόνη– μαζί με ακτινοβολία, ανάλογα με τα ευρήματα της βιοψίας και της MRI», λέει ο δρ Marc Garnick, αρχισυντάκτης του Οδηγού για τις Παθήσεις του Προστάτη (Guide to Prostate Diseases) της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ. (Για να μάθετε περισσότερα για τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη, διαβάστε αυτή τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που συντόνισε ο δρ Garnick μέσω του συνδέσμου https://www.health.harvard.edu/mens-health/rethinking-metastatic-prostate-cancer.)
Τοπικά προχωρημένος καρκίνος
Σε αυτή την περίπτωση ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε ιστούς που περιβάλλουν άμεσα τον προστάτη, τις σπερματοδόχους κύστεις (αδένες που παράγουν το σπέρμα) ή λεμφαδένες στην περιοχή της πυέλου. Συνήθως η θεραπεία εκλογής είναι η ακτινοθεραπεία. Πριν από την ακτινοβολία, μερικοί άνδρες μπορεί να υποβληθούν σε ADT ή σε διπλή θεραπεία (έναν συνδυασμό ADT και χημειοθεραπείας).
Ολιγομεταστατική νόσος
Σε αυτή την περίπτωση, μικροί όγκοι του προστάτη έχουν εξαπλωθεί εκτός του αδένα σε τρία έως πέντε σημεία (μερικές φορές αναφέρεται στα αγγλικά ως «spot cancer»). Οι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από ακτινοβολία, χημειοθεραπεία ή και τα δύο. Το χειρουργείο αποτελεί μια επιλογή εάν ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί εκτός της πυέλου, ως μέρος μιας συνδυαστικής στρατηγικής η οποία περιλαμβάνει και ADT.
Προχωρημένος (μεταστατικός) καρκίνος
Σε αυτό το στάδιο ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος, όπως στα οστά, στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, πόνους στα οστά και προβλήματα ούρησης (συχνή έντονη ανάγκη για ούρηση, ατελής κένωση της ουροδόχου κύστεως ή κατακράτηση ούρων όπου απαιτείται καθετήρας για την κένωση της ουροδόχου κύστεως). Ωστόσο, είναι δυνατό να μην παρουσιάζονται συμπτώματα.
Η θεραπεία μπορεί να παρουσιάζει δυσκολίες και συνήθως εστιάζεται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, στην επιβράδυνση της αύξησης του όγκου και στην παράταση της ζωής. Πάντως, η προοπτική είναι πολύ πιο αισιόδοξη από ό,τι στο παρελθόν. «Τρεις ή τέσσερις δεκαετίες πριν, άνδρες με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη είχαν προσδόκιμο ζωής 28 έως 36 μήνες», λέει ο δρ Garnick. «Σήμερα, το μέσο προσδόκιμο ζωής είναι περίπου πέντε με έξι χρόνια».
Eνας άλλος λόγος για τον οποίο έχουν αυξηθεί τα ποσοστά επιβίωσης είναι η χρήση αντιανδρογόνων, μιας κατηγορίας φαρμάκων που αναστέλλουν τον υποδοχέα ανδρογόνων στα καρκινικά κύτταρα του προστάτη. «Αυτά συχνά χορηγούνται εάν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στη μεμονωμένη ADT», λέει ο δρ Garnick. «Η προσθήκη τους ως διπλή ή ακόμη και τριπλή θεραπεία παράλληλα με την ADT και τη χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να διερευνηθεί».
