Του Πάρη Δημητριάδη
Η σαρωτική επικράτηση του μετριοπαθούς, κατά τα φαινόμενα, νομικού και ακαδημαϊκού, Τουφάν Ερχιουρμαν, ο οποίος έχει ταχθεί υπέρ της συνέχισης των διαπραγματεύσεων για σύσταση ομοσπονδίας και έχει διαφωνήσει με τη σκληροπυρηνική γραμμή των δύο κρατών, που σε πλήρη σύμπνοια με την Άγκυρα προώθησε τα τελευταία χρόνια ο απερχόμενος εθνικιστής Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, έχει φανερώσει την ανάδειξη μιας νέας, ενδιαφέρουσας πολιτικής συνθήκης βορείως της διαχωριστικής γραμμής.
Καταρχάς, μπορεί η αυταρχική, ερντογανική Τουρκία να συνεχίζει αναμφίβολα να έχει το πάνω χέρι στα των κατεχομένων, όμως δεν θεωρώ πως οποιοσδήποτε Τουρκοκύπριος ηγέτης είναι μια σκέτη μαριονέτα και τελειώνει εκεί η υπόθεση. Αυτό είναι νομίζω φυγοπονία και μια μονοδιάστατη, εκτιμώ, ανάγνωση της κατάστασης, αφού ένα παζλ για να ολοκληρωθεί πάντοτε θέλει πολλά κομμάτια και ο άνθρωπος που κρατάει το πολιτικό τιμόνι της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν μπορεί παρά να αποτελεί κι αυτός κομμάτι στην κυπριακή υπόθεση. Μπορεί μικρότερο κομμάτι από τα υπόλοιπα στο παζλ της Κύπρου, αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε, έχει τη σημασία του.
Πέραν άλλωστε από συνομιλητής στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό –όποτε και εφόσον αυτές πραγματοποιούνται– ο εκάστοτε Τουρκοκύπριος ηγέτης είναι ο πολιτικός που σε σημαντικό βαθμό αντιπροσωπεύει τις τάσεις, στατικές ή εναλλασσόμενες, ανάμεσα στην κοινότητά του. Υπενθυμίζεται ότι παρόλο που στο δημογραφικό των κατεχομένων η πλάστιγγα γέρνει πλέον υπέρ των εκ Τουρκίας Τούρκων, πληθυσμιακά και ποσοτικά μιλώντας, στο εκλογικό σώμα η πλειοψηφία παραμένει τουρκοκυπριακής καταγωγής.
Αναγνωρισμένοι, ωστόσο, ή μη αναγνωρισμένοι ως πολίτες, «ακραιφνείς» Τουρκοκύπριοι ή εκ Τουρκίας Τούρκοι, παιδιά μικτών γάμων ή μετανάστες άλλων χωρών που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, οι άνθρωποι στα κατεχόμενα παραμένουν άνθρωποι της διπλανής πόρτας και καλό θα ήταν να μας ενδιέφεραν οι έγνοιες και ανησυχίες τους.
Με τη συντριπτική ήττα Τατάρ και την εντυπωσιακή νίκη Ερχιουρμαν, φαίνεται πως, πέραν του προσανατολισμού τους για ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, θέματα όπως η διαφθορά, η οικονομική κρίση, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός αλλά και η διακαής επιθυμία τους να πάψει επιτέλους η Τουρκία να αποτελεί στενό κορσέ απασχολούν το εκλογικό σώμα των Τουρκοκυπρίων. Τα παιδιά μικτών γάμων είναι ένα άλλο τεράστιο θέμα στην απ’ εκεί κοινωνία, ασχέτως εάν εμάς δεν μας έχει απασχολήσει σχεδόν ποτέ.
Το μήνυμα πάντως που για πολλοστή φορά στέλνει η τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι ηχηρό. Όπως ευστόχως έχουν επισημάνει οι μετρημένοι στα… πέντε (κι αν) δάχτυλα Τουρκολόγοι μας, δεν είναι ένα μήνυμα που συνδέεται αυστηρά και μόνο με το Κυπριακό.
Θα προσπαθήσουμε να το διαβάσουμε και να το κατανοήσουμε αυτό το μήνυμα; Αμφιβάλλω. Γυρίζοντας τον καθρέφτη στη δική μας πλευρά, γίνεται οφθαλμοφανές ότι η εντυπωσιακή νίκη Ερχιουρμαν έχει ξεγυμνώσει και τη μεγάλη δική μας αδιαφορία ως ελληνοκυπριακή κοινωνία για τα τεκταινόμενα στα κατεχόμενα. Πόσοι, αλήθεια, ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους εξακολουθούν να ενδιαφέρονται ουσιωδώς και με προοδευτικό πρόσημο για το Κυπριακό και πόσοι θέλουν να αναπτύσσουν σχέσεις, φυσιολογικές και καθημερινές, με τους ανθρώπους της άλλης πλευράς; Ελάχιστοι. Μια τραγική μειοψηφία. Είναι μόνο εξαιτίας του μεταπολεμικού τραύματος του 1974; Πολύς καιρός δεν είναι μισός και πλέον αιώνας;
Μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πολιτικά κόμματα να έστειλαν τα μηνύματά τους με αφορμή την εκλογή Ερχιουρμαν, η αντίδραση ωστόσο ανάμεσα στην κοινωνία ήταν εντελώς χλιαρή. Η δημοσιογραφική κάλυψη από τα ε/κ Μέσα ήταν επίσης χλιαρή. Έμαθα ότι μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία από το εξωτερικό ήρθαν στην Κύπρο για να καλύψουν τις εκλογές της περασμένης Κυριακής στα κατεχόμενα. Ελληνοκύπριοι δημοσιογράφοι, άραγε, πόσοι πήγαν επί τόπου για ρεπορτάζ;
Η ζωή έχει προχωρήσει και η κάθε κοινότητα στην Κύπρο δείχνει να έχει πάρει τον δικό της μοναχικό δρόμο. Προφανώς, όταν ορθώς επισημάνθηκε πολλές φορές στο παρελθόν ότι ο χρόνος παγιώνει τετελεσμένα μάλλον κάτι τέτοιο θα σήμαινε: Η διχοτόμηση έχει, φοβάμαι, παγιωθεί σε επίπεδο συνειδήσεων. Για τελευταία μάλλον φορά, οι Τουρκοκύπριοι ως κοινότητα, όσο αδύναμοι και ανήμποροι κι αν είναι, παρουσιάζουν έναν δυναμισμό και μια κινητικότητα που θα μπορούσε να τύχει αξιοποίησης. Τα ξύλινα λόγια και ο στρουθοκαμηλισμός σίγουρα δεν βοηθούν.
