Του Πάρη Δημητριάδη
Το σπίτι που μένουμε, το φαγητό που τρώμε και ο τρόπος με τον οποίο μετακινούμαστε είναι η αλφαβήτα στην καθημερινότητα ενός μέσου ανθρώπου για αξιοπρεπή διαβίωση. Απασχολούν τα θεμελιώδη αυτά δικαιώματα τη δημόσια σφαίρα της ανεπτυγμένης και ευημερούσας Κύπρου; Ρητορικό το ερώτημα.
Προφανώς, η διαχρονική απουσία ικανοποιητικών συζητήσεων στη χώρα μας γι’ αυτά τα ζητήματα σχετίζεται με το μονοπώλιο του ενδιαφέροντος για μισό σχεδόν αιώνα γύρω από το εθνικό μας θέμα, το Κυπριακό, σε συνδυασμό φυσικά με το γεγονός ότι τα ίδια πάνω κάτω χρόνια η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες σχετικής ευμάρειας. Αναφέρομαι κυρίως στις δεκαετίες του 1980, του 1990 και του 2000.
Ούτε όμως από το 2008 και μετά, από τότε δηλαδή που η πρώτη μεγάλη φούσκα έσκασε παγκοσμίως σαν πυροτέχνημα και έκτοτε η μια κοινωνικο-οικονομική κρίση διαδέχεται την άλλη, τα βαρυσήμαντα αυτά ζητήματα δεν πήραν την έκταση που θα αναμενόταν να λάβουν. Γιατί; Μήπως δεν υπάρχουν και στην Κύπρο πολλές χιλιάδες πολίτες που περνούν δύσκολα; Νομίζω πως είναι αυταπόδεικτο πως υπάρχουν, ιδίως ανάμεσα στα στρώματα της κοινωνίας που δεν απασχολούνται στη δημόσια υπηρεσία ή που δεν ανήκουν στο απειροελάχιστο ποσοστό των υπερπλουσίων.
Να ’ναι επειδή παράλληλα με την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής μπήκαν σφήνα στην καθημερινότητά μας τα σχιζοειδή social media, με ό,τι αυτό σημαίνει για την επικράτηση της γραφικότητας και της επιδερμικότητας; Πιθανό κι αυτό. Όταν άλλωστε μόνο οι κραυγές συναντούν απήχηση και αποκτούν επίδραση σε μια κοινωνία, όπως είναι οι οργουελικές, σοσιαλμιντιακές κοινωνίες του 2025, είναι επόμενο ο ορθολογισμός να περιθωριοποιείται και μερίδα του πληθυσμού να νομίζει ότι βρήκε αποκούμπι στις κενές περιεχομένου μπουρδολογίες του κάθε χιουμορίστα γελοίου που είδε φως και μπήκε.
Για πόσο καιρό ακόμα θα συνεχίσουμε όμως να αδιαφορούμε για τα ζητήματα που μας επηρεάζουν; Υπάρχει σήμερα, κοινωνικά μιλώντας, σοβαρότερο ζήτημα από το φαινόμενο της έλλειψης στέγης, της φτωχοποίησης και του γεγονότος ότι σχεδόν κανείς τριαντάρης και σαραντάρης δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει το δικό του σπίτι; Για τους εικοσάρηδες, ούτε λόγος: Εδώ πάει να γίνει νόρμα οι τριαντάρηδες να μένουν ακόμη στο πατρικό τους.
Ευλόγως, καθόλου ευκαταφρόνητο για την ποιότητα ζωής μας δεν είναι ούτε το κόστος και η ποιότητα του φαγητού που τρώμε, για να σχολιαστεί και το δεύτερο προαναφερθέν θεμελιώδες δικαίωμα. Αλήθεια, πόσοι από εμάς έχουμε την πολυτέλεια, γιατί περί πολυτέλειας πρόκειται, να απολαμβάνουμε σχεδόν καθημερινά σπιτικό, καλομαγειρεμένο φαγητό που να προέρχεται από βιολογικές και τοπικές πρώτες ύλες, όπως μας βομβαρδίζουν με συναισθηματικό εκβιασμό που μετατρέπεται σχεδόν σε τοξική θετικότητα οι λογής γκουρού του ζητήματος; Που δίκαιο έχουν οι «γκουρού», δεν αντιλέγουμε, στους ρυθμούς όμως της καθημερινότητάς μας, πόσοι έχουμε τον χρόνο να ασχοληθούμε με τέτοιας μορφής μαγειρική και πόσοι διαθέτουμε το μηνιαίο μπάτζετ που κάτι τέτοιο προαπαιτεί, ιδίως αν έχουμε εξαρτώμενα; Την ίδια ώρα, εκτός από το ταπεινό πλην τίμιο σουβλάκι, η τιμή του οποίου έχει επίσης σχεδόν διπλασιαστεί, πόσο συχνά βρίσκει κανείς έτοιμο φαγητό σε τιμή τίμια;
Ολοκληρώνοντας με το τρίτο θεμελιώδες δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, αυτό της μετακίνησης, τα σχόλια περιττεύουν. Όπως σχολιάστηκε τις προάλλες στη δημοφιλή παραπολιτική στήλη της Καθημερινής, με αφορμή ειδήσεις που κυκλοφόρησαν για δημιουργία τρένου, όταν ο υπόλοιπος πλανήτης θα έχει περάσει στα ιπτάμενα αυτοκίνητα θα έχουμε φτιάξει κι εμείς τρένο. Αλήθεια, όσες χώρες επισκέφτηκα, πουθενά δεν αισθάνθηκα την αδιανόητη εξάρτηση από το ιδιωτικό αυτοκίνητο, όπως στη χώρα που έλαχε να γεννηθώ και να ζήσω. Πέρα από τα μηνιαία έξοδα που απαιτεί η συντήρηση ενός ιδιωτικού αμαξιού, πέρα από το κυκλοφοριακό έμφραγμα που προκαλείται στους δρόμους των πόλεων κάνοντας τα νεύρα των οδηγών τσατάλια, είναι και η εξίσου σημαντική παράμετρος της συγκοινωνιακής φτώχειας: Της κοινωνικής δηλαδή περιθωριοποίησης, του απομονωτισμού και της μη ισότιμης πρόσβασης στην εργασία και στην ψυχαγωγία όλων όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν το δικό τους αυτοκίνητο.
Τυπική, σε μορφή «κουβέντα να γίνεται» η υπενθύμιση ότι επίκεινται βουλευτικές εκλογές.
