Kathimerini.gr
Διχασμένη παραμένει η Ευρωπαϊκή Ενωση όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης της διαρκώς αυξανόμενης τουρκικής επιθετικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε μία εβδομάδα έντονης αλλά –προς το παρόν τουλάχιστον– ατελέσφορης κινητικότητας διεθνώς για την εκτόνωση της ελληνοτουρκικής κρίσης, οι ρωγμές αυτές καλύφθηκαν στο άτυπο συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων (ΣΕΥ) που έλαβε χώρα την Πέμπτη και την Παρασκευή στο Βερολίνο. Η επιμονή της Αγκυρας στην παραβατική συμπεριφορά της ενόψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου δεν αποκλείεται να τις επαναφέρει στην επιφάνεια.
Προς το παρόν, η ευρωπαϊκή στρατηγική απέναντι στην Τουρκία συνεχίζει να ακροβατεί μεταξύ του καρότου του ευρωτουρκικού διαλόγου για τα πολλαπλά σύνθετα ζητήματα που ταλανίζουν τις διμερείς σχέσεις και του μαστιγίου πιθανών νέων κυρώσεων. Στον κατάλογο πιθανών κυρώσεων που παρουσίασε προφορικά στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, περιλαμβάνονται στοιχεία που θα θορυβήσουν την Αγκυρα. Στη σχετική λίστα, είπε ο κ. Μπορέλ την Παρασκευή, μπορεί να συμπεριληφθούν πλοία και άλλα περιουσιακά στοιχεία που εμπλέκονται στις παράνομες δραστηριότητες, στα οποία ενδέχεται να απαγορευθεί η πρόσβαση σε ευρωπαϊκές υποδομές, κεφάλαια και τεχνολογία. Επιπλέον, πρόσθεσε, υπάρχει η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τομεακό επίπεδο, που θα αφορούν «τους τομείς της τουρκικής οικονομίας που είναι πιο στενά συνδεδεμένοι με την ευρωπαϊκή οικονομία».
Η προθεσμία που τέθηκε είναι η 24η Σεπτεμβρίου, ημερομηνία έναρξης της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. με αντικείμενο τις σχέσεις με την Τουρκία. Οπως ανέφεραν τόσο ο κ. Μπορέλ όσο και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, αν έως τότε δεν έχει υπάρξει αποκλιμάκωση στην περιοχή, η Σύνοδος θα επικεντρωθεί στην επιλογή των κυρώσεων. Ο κ. Μπορέλ κάλεσε την Αγκυρα να «σταματήσει τις μονομερείς ενέργειες» στην περιοχή και είπε πώς η αποκλιμάκωση είναι «βασική προϋπόθεση» για να υπάρξει διάλογος. Αντιστοίχως, ο κ. Μάας τόνισε ότι «η Τουρκία πρέπει να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις, να μη συνεχίσει τις προκλήσεις που τακτικά συμβαίνουν» στην Ανατολική Μεσόγειο. «Θέλουμε να υπάρξει εποικοδομητικός διάλογος» μεταξύ των δύο πλευρών, είπε ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας, αναφέροντας ότι η διαμεσολαβητική προσπάθεια του Βερολίνου «θα συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».
Ωστόσο, η επίδειξη ενότητας αυτή μεταξύ των «27» είναι επισφαλής. Η Ελλάδα και η Κύπρος, με τη στήριξη της Γαλλίας και αρκετών άλλων χωρών (με πιο ένθερμη την Αυστρία), επιμένουν ότι η επίμονα παραβατική συμπεριφορά της Αγκυρας επιτάσσει την επέκταση των κυρώσεων εις βάρος της – ο Νίκος Δένδιας την Παρασκευή χαρακτήρισε την κίνηση αυτή «απόλυτη αναγκαιότητα» για να επιτευχθεί η αποκλιμάκωση στην περιοχή. Η Γερμανία, όμως, όπως άλλωστε και η Ιταλία και η Ισπανία, εξακολουθούν να δίνουν προτεραιότητα στην αναζήτηση ενός πλαισίου διαλόγου, τόσο απευθείας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας όσο και ευρύτερα για το συνολικό φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η εκτίμηση όσων υιοθετούν τη συγκεκριμένη προσέγγιση είναι ότι η Αγκυρα θα αντιδράσει σε ανακοίνωση νέων κυρώσεων με περαιτέρω σκλήρυνση της στάσης της και θα εξανεμιστούν, έτσι, οι όποιες προσδοκίες για μια νέα ευρω-τουρκική συνεννόηση.
«Υπάρχει ευρεία ανησυχία στην Ε.Ε. για την τουρκική πολιτική, αλλά σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα προτιμήσεων και εργαλείων», εξηγεί στην «Κ» ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος του German Marshall Fund of the United States και επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών της δεξαμενής σκέψης. «Στο ένα άκρο βρίσκεται η Γαλλία, που διαθέτει τη βούληση και τη στρατιωτική δύναμη πυρός για να επιδείξει πυγμή στην περιοχή. Η Γερμανία δεν προτίθεται να κάνει κάτι τέτοιο, ενώ ίσως έχει την πιο σφαιρική εικόνα του ρόλου της Τουρκίας σε μια ευρύτερη εμβέλεια θεμάτων, πέραν της Ανατολικής Μεσογείου. Αλλοι ανησυχούν για τη στάση της Αγκυρας, αλλά δεν νιώθουν άνετα με τις κυρώσεις ως εργαλείο».
Με το θεσμικό πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. ως έχει –«όχι ακριβώς ευέλικτο στον σχεδιασμό του», όπως το θέτει ο Λέσερ– «το αποτέλεσμα είναι μια εν πολλοίς κοινή κατανόηση της κρίσης στις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας, αλλά ένας βαθμός αδράνειας όταν φτάνει η ώρα για δράση». Οπως και το ζήτημα της Λευκορωσίας, καταλήγει, η Τουρκία «θα είναι μια πραγματική δοκιμασία για τη βούληση της Ε.Ε.».
