Η υψηλή αρτηριακή πίεση σπανίως προκαλεί συμπτώματα. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, η αυξημένη δύναμη και η τριβή του αίματος στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία σε ολόκληρο το σώμα. Και παρότι η καρδιά είναι μάλλον αυτή που δέχεται τη μεγαλύτερη απειλή, ο εγκέφαλος μπορεί επίσης να υποφέρει.
Ακόμη και μια ελαφρώς αυξημένη αρτηριακή πίεση στη μέση ηλικία έχει συνδεθεί με 30% υψηλότερο κίνδυνο άνοιας δύο δεκαετίες αργότερα. Ωστόσο, η λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες να αποφύγουν αυτόν τον κίνδυνο, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 19 Μαΐου 2020 στο JAMA.
Η μελέτη περιλάμβανε ευρήματα από 12 άλλες μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 92.000 άτομα. Ο μέσος όρος συστολικής αρτηριακής πίεσης (ο πρώτος αριθμός σε μια μέτρηση αρτηριακής πίεσης) ήταν 154 mm Hg, ενώ ο μέσος όρος της διαστολικής (ο δεύτερος αριθμός) ήταν 83 mm Hg. Μετά από μια περίοδο παρακολούθησης (περίπου τεσσάρων ετών, κατά μέσον όρο), ο κίνδυνος άνοιας ή γνωστικής δυσλειτουργίας ήταν περίπου 7% χαμηλότερος στα άτομα που έλαβαν φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, σε σύγκριση με εκείνα που δεν έλαβαν.
«Η μελέτη ενισχύει την άποψη ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι πιθανόν ένας αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της γνωστικής δυσλειτουργίας»
«Η μελέτη αυτή ενισχύει την άποψη ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι πιθανόν ένας αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της γνωστικής δυσλειτουργίας», δηλώνει ο δρ Steven Greenberg, καθηγητής Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Τα άτομα με γνωστική δυσλειτουργία καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια για να θυμηθούν και να μάθουν καινούρια πράγματα, και έχουν δυσκολίες στη συγκέντρωση και τη λήψη αποφάσεων. Η πάθηση αυτή είναι συχνά πρόδρομος της άνοιας, η οποία χαρακτηρίζεται από πιο σοβαρά προβλήματα μνήμης και σκέψης, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινή ζωή.
Οι βλαβερές συνέπειες της υψηλής αρτηριακής πίεσης
Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά αγγεία του εγκεφάλου, με μάλλον ελαφρώς διαφορετικούς τρόπους, εξηγεί ο δρ Greenberg. Η υψηλή αρτηριακή πίεση επιταχύνει τη διαδικασία της αρτηριοσκλήρυνσης, δηλαδή της ανάπτυξης αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριακών τοιχωμάτων, αυξάνοντας την πιθανότητα ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αναπτύσσονται όταν ένας θρόμβος αίματος φράξει μια αρτηρία στον εγκέφαλο. Αν ένα ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο πλήξει μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι σημαντική για τις γνωστικές λειτουργίες, μπορεί να συμβάλει σε μια πάθηση που ονομάζεται αγγειακή άνοια. Ωστόσο, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η αγγειακή άνοια συχνά προκαλείται από βλάβη στα μικρότερα αγγεία του εγκεφάλου.
Τα ελάσσονα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία προκαλούνται από κάποια βλάβη σε αυτά τα μικρότερα αγγεία, μπορεί να περάσουν απαρατήρητα. Αν όμως κάποιος υποστεί πολλά μικρά «σιωπηρά» αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, η βλάβη μπορεί να συσσωρευτεί, οδηγώντας σε προβλήματα στη σκέψη.
Η βλάβη γίνεται ορατή στη μαγνητική τομογραφία ως φωτεινές κηλίδες, που ονομάζονται αλλοιώσεις της λευκής ουσίας (η λευκή ουσία αποτελείται από δέσμες νευρικών ινών που συνδέουν τα εγκεφαλικά κύτταρα). Σχεδόν κάθε άνθρωπος άνω των 60 ετών έχει τέτοιες αλλοιώσεις, οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν στη φυσιολογική απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία. Ωστόσο, τα άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση έχουν πιο εκτεταμένη βλάβη της λευκής ουσίας.
Η εξελισσόμενη εικόνα της άνοιας
Οι γνώσεις μας για την άνοια έχουν εξελιχθεί την τελευταία δεκαετία. Οι ειδικοί αναγνωρίζουν τώρα ότι πολλά άτομα που χάνουν τη μνήμη τους, με την αύξηση της ηλικίας έχουν περισσότερους από έναν τύπους άνοιας, όπως νόσο Αλτσχάιμερ, αγγειακή άνοια και άλλες, λιγότερο συχνές μορφές. «Παρότι ακόμα περιμένουμε κάποια επαναστατική λύση για την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, τα καλά νέα είναι ότι κάποια από τα συνηθισμένα φάρμακα που διαθέτουμε σήμερα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της άνοιας», δηλώνει ο δρ Greenberg. Το γεγονός πως η μελέτη έδειξε μετρήσιμα οφέλη από τη λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό, προσθέτει.
Επιπλέον, τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν με τα ευρήματα μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2016 στην ιατρική επιθεώρηση The New England Journal of Medicine και δείχνουν ότι τα ποσοστά άνοιας (προσαρμοσμένα για την ηλικία) παρουσιάζουν βραδεία μείωση τα τελευταία χρόνια. Επίσης, η νόσος εμφανίζεται πλέον πιο αργά στη διάρκεια της ζωής: η μέση ηλικία διάγνωσης της άνοιας αυξήθηκε από τα 80 στα 85 τα τελευταία 30 χρόνια. Υπάρχει μια πιθανή εξήγηση: η αυξημένη εστίαση στην αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης και άλλων σχετιζόμενων με την καρδιά κινδύνων, η οποία σημειώθηκε στη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου, δηλώνει ο δρ Greenberg. Συμπέρασμα: Αν η αρτηριακή σας πίεση είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό, η θεραπεία, εκτός από την καρδιά σας, είναι πιθανόν να ωφελήσει και τον εγκέφαλό σας.
Πηγή: Harvard Health Publishing
