Kathimerini.gr
Χάρη στην πληθώρα των ερευνών για τα καρδιαγγειακά οφέλη της άσκησης, υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την ποσότητα και τους τύπους της άσκησης που χρειάζονται οι άνθρωποι για να κρατήσουν την καρδιά τους σε καλή κατάσταση. Αν γυμνάζεστε για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, αυτό είναι πολύ καλό. Τι γίνεται, όμως, αν περνάτε όλες τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας καθιστοί σε μια καρέκλα ή βυθισμένοι στον καναπέ; Μια νέα μελέτη εξέτασε τα μειονεκτήματα αυτής της συνήθειας, καθώς και πόσος είναι ο χρόνος του καθισιού που μπορεί να θέσει την καρδιά σας σε κίνδυνο.
«Γνωρίζαμε πολύ λίγα σχετικά με τις πιθανές συνέπειες της καθιστικής ζωής, πέραν της ασαφούς επίγνωσης ότι το υπερβολικό καθισιό μάλλον δεν κάνει καλό», δηλώνει η δρ Ezimamaka Ajufo, ειδική στην καρδιαγγειακή ιατρική στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Έτσι, αυτή και οι συνάδελφοί της εξέτασαν προσεκτικά πώς επηρέαζαν οι κινητικές συνήθειες τον κίνδυνο καρδιοπάθειας σε 90.000 άτομα που περιλαμβάνονταν στην Biobank (Βιοτράπεζα) του Ηνωμένου Βασιλείου, μια μεγάλη βάση δεδομένων η οποία άρχισε να συγκεντρώνει πληροφορίες υγείας το 2006.
Οι συμμετέχοντες υπέβαλαν δεδομένα μιας εβδομάδας που λαμβάνονταν από έναν μικρό αισθητήρα καρπού, ο οποίος μετρούσε πόση ώρα περνούσαν σε φάση ύπνου, σε καθιστή στάση, σε ελαφριά δραστηριότητα ή σε μέτρια έως έντονη δραστηριότητα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές κατέγραψαν τη συχνότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, καρδιακής προσβολής, καρδιακής ανεπάρκειας και θανάτου από καρδιοπάθεια στους συμμετέχοντες κατά την επόμενη δεκαετία.
Τα άτομα που κάθονταν περισσότερο είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οποιαδήποτε από τις τέσσερις παθήσεις, αναφέρει η δρ Ajufo. «Αυτό που ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως ο κίνδυνος καρδιακής ανεπάρκειας και θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια ήταν περίπου 50% υψηλότερος στα άτομα που είχαν καθιστή στάση για περισσότερες από 10,6 ώρες την ημέρα», δηλώνει. Ακόμη και αν εφαρμόζετε τα συνιστώμενα 150 λεπτά άσκησης μέτριας έως υψηλής έντασης την εβδομάδα, αυτό ίσως να μην αρκεί για να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιοπάθειας εάν κάθεστε πάρα πολλές ώρες. Αν και ο κίνδυνος κολπικής μαρμαρυγής και καρδιακής προσβολής αντισταθμιζόταν στις περισσότερες περιπτώσεις από τη σωματική δραστηριότητα ρουτίνας, αυτό δεν ίσχυε για την καρδιακή ανεπάρκεια ή τον θάνατο από καρδιοπάθεια. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στις 11 Φεβρουαρίου 2025, στο Journal of the American College of Cardiology.
Γιατί είναι βλαβερό το καθισιό;
Η συνεχής καθιστική στάση έχει επιβλαβή επίδραση στον μεταβολισμό, κάνοντας το σώμα να καίει λιγότερες θερμίδες και λιγότερο λίπος. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αύξηση του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα, προκαλώντας την απελευθέρωση ινσουλίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα. Με τον καιρό, οι καθιστικές συνήθειες καθιστούν το σώμα λιγότερο ευαίσθητο στην ινσουλίνη. Αυτό οδηγεί στην ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε διαβήτη, ενώ επίσης προάγει τη φλεγμονή, έναν σημαντικό παράγοντα που ευνοεί την ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών.
Μελέτες σε αρουραίους δείχνουν ότι η καθιστική ζωή μπορεί να αλλάξει τη δραστηριότητα δεκάδων γονιδίων, συμπεριλαμβανομένου του γονιδίου που ευθύνεται για την παραγωγή της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης (LPL). Το ένζυμο αυτό βοηθά στη διάσπαση του λίπους προκειμένου αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενέργεια ή να αποθηκευτεί στο σώμα. Όταν στους αρουραίους εμποδίστηκε η κίνηση, το επίπεδο της LPL μειώθηκε, μια αλλαγή που μπορεί επίσης να συμβάλλει στην αύξηση του κινδύνου καρδιοπάθειας.
Οι ερευνητές εικάζουν επίσης ότι ακόμη και η απλή μηχανική της ακίνητης στάσης για υπερβολικά μεγάλο διάστημα μπορεί να έχει επιπτώσεις στην καρδιά και να προκαλεί σύντομες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης.
Τι μπορείτε να κάνετε
Ξεκινήστε δίνοντας προσοχή στο πόσες ώρες περνάτε σε καθιστή στάση κάθε μέρα. Για πολλά άτομα, ο χρόνος που δαπανούν μπροστά σε μια οθόνη –ένα smartphone, έναν υπολογιστή ή μια τηλεόραση– είναι αυτός που οδηγεί σε αδιάκοπες ώρες καθιστής στάσης. Δοκιμάστε τα εξής:
• Ρυθμίστε ένα χρονόμετρο. Ρυθμίστε μια ειδοποίηση στο smartwatch, στο smartphone ή στον υπολογιστή σας ή πάρτε ένα απλό χρονόμετρο κουζίνας και ρυθμίστε το να χτυπά κάθε 30 έως 60 λεπτά στη διάρκεια της ημέρας, όταν τείνετε να κάθεστε για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Όταν χτυπήσει, σηκωθείτε και περπατήστε ή κάντε κάποια απλή άσκηση για λίγα λεπτά. Κάντε επιτόπου βάδην, ταλαντώσεις με τους βραχίονες ή μερικά βαθιά καθίσματα ή άρσεις ποδιών.
• Βηματίστε πάνω κάτω στη διάρκεια των τηλεφωνικών κλήσεων. Όταν μιλάτε στο τηλέφωνο, σηκωθείτε από την καρέκλα. Δοκιμάστε να περπατήσετε εμπρός πίσω ή σε κύκλους όση ώρα μιλάτε.
• Σταματήστε την αλόγιστη παρακολούθηση μιας οθόνης. Αντισταθείτε στον πειρασμό να δείτε άλλο ένα επεισόδιο της αγαπημένης σας σειράς ή να συνεχίσετε το σερφάρισμα στο διαδίκτυο. Μετά από μία ώρα μπροστά στην οθόνη, σηκωθείτε και κάντε κάποια οικιακή εργασία.
• Κάντε μεγαλύτερες διαδρομές. Όταν πηγαίνετε κάπου με το αυτοκίνητο, παρκάρετε λίγο πιο μακριά από την είσοδο, για να κάνετε μερικά επιπλέον βήματα.
«Ελπίζουμε ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες και οι πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας στο μέλλον θα τονίζουν τη σημασία της μείωσης της υπερβολικά καθιστικής ζωής, ανεξάρτητα από το πόσο δραστήριοι είναι οι άνθρωποι την υπόλοιπη ημέρα», παρατηρεί η δρ Ajufo.
