Της Ελένης Ξένου
Κάποτε –στα παιδικά μου χρόνια– θύμωνα, θυμάμαι, με τον πατέρα μου που επέμενε να μου «κλέβει» έναν από τους τοίχους του υπνοδωματίου μου, για να κρεμάει πίνακες που του είχαν χαρίσει οι φίλοι του ζωγράφοι όπως ο Βότσης, ο Χριστόφορος Σάββας, ο Σκοτεινός κ.ά. Τώρα τον ευγνωμονώ που επέμενε, γιατί έστω και υποσυνείδητα άρχισε έτσι να χτίζεται μέσα μου η σχέση μου με την τέχνη. Ή για να το θέσω αλλιώς, η υποψία πως η ζωή είναι κάτι μεγαλύτερο από αυτό που συμβαίνει γύρω μας, και πως υπάρχει ένας άλλο τρόπος να την οσμιστείς. Παρότι η δική μου επιθυμία ήταν να χρησιμοποιώ όλους τους τοίχους του δωματίου για να κολλάω αφίσες των ποπ σταρ της εποχής, ήταν εκείνοι οι πίνακες που μου άνοιξαν παράθυρα προς μια άλλη θέα, την οποία μεγαλώνοντας αναζητούσα πλέον συνειδητά, αφού είχα ευτυχώς βιώσει την αύρα της έστω και υποσυνείδητα. Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Όχι βέβαια για να μοιραστώ τις προσωπικές μου εμπειρίες, αλλά γιατί πραγματικά μου είναι αδιανόητο να μην αντιλαμβανόμαστε πως αφαιρώντας την τέχνη από την ζωή μας, αφαιρούμε συνάμα την πιθανότητα να μάθουμε να καλλιεργούμε το πνεύμα μας μέσα από την ηθική της αισθητικής και την αισθητική της ηθικής. Και όσο πιο νωρίς φέρεις σε επαφή ένα παιδί με την τέχνη τόσο περισσότερο πλαταίνεις τους ορίζοντες της σκέψης του και του δείχνεις δρόμους και τρόπους να υποψιάζεται το αθέατο και να διερωτάται για το άφατο, δηλαδή για ό,τι υπάρχει πάνω και πέρα από μας. Με πιο απλά λόγια, του δείχνεις τρόπους να μάθει να ζει έξω από τα περιορισμένα τετραγωνικά της καθημερινότητας, και να επιδιώκει μια ζωή εμπνευσμένη και εμποτισμένη μ’ εκείνο το μυστήριο που οδηγεί τον άνθρωπο στην υπέρβαση.
Γι’ αυτούς τους λόγους –και άλλους πολλούς– είναι απαράδεκτο ότι από την Επιτροπή Παιδείας της Βουλής πέρασε η σκέψη (και περνά ακόμα) –με τις ευλογίες του προέδρου της–να εξαιρεθούν τα σχολεία από τον νόμο για τον υποχρεωτικό εμπλουτισμό των δημόσιων κτιρίων με έργα τέχνης. Η αιτιολογία ότι «αυτό προϋποθέτει την αποτελεσματική φύλαξη και προστασία τους από κλοπές, βανδαλισμούς ή άλλες ζημιές» ήταν το λιγότερο φαιδρή. Τι ακριβώς σημαίνει αυτή η αιτιολογία; Ότι στα σχολεία, πολύ περισσότερο από άλλα δημόσια κτίρια, μπορούν να συμβούν βανδαλισμοί και κλοπές;
Κι αν όντως αυτό πιστεύουν στην Επιτροπή, τότε ας καλέσουν το υπουργείο Παιδείας για να του επιρρίψουν ευθύνες που δεν κάνει σωστά τη δουλειά του, παρά να κατεβάζουν φαεινές ιδέες, οι οποίες να αποκλείουν την επαφή των παιδιών με τα έργα τέχνης, επειδή οι ίδιοι προφανώς δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τη σημασία της απουσίας τους. Και παρότι αρχικά το υπουργείο Παιδείας ήταν έτοιμο να γλιστρήσει σ’ αυτό το αδιανόητο ατόπημα και να συνηγορήσει στην τροποποίηση του νόμου ώστε να εξαιρεθούν οι σχολικές μονάδες, πράγμα που εννοείται πως θα ερχόταν σε πλήρη αντίφαση με την αποστολή του, που δεν είναι άλλη από την καλλιέργεια του πνεύματος και την παιδεία με την ευρεία της έννοια και όχι την στενοκοπημένη που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, ευτυχώς λειτούργησαν τα αντανακλαστικά της υπουργού και αυτό δεν συνέβη. Εξακολουθούν, ωστόσο, να παραμένουν εκτεθειμένοι στην κρίση του σκεπτόμενου πολίτη οι βουλευτές της Επιτροπής Παιδείας –και δη ο πρόεδρος της–, οι οποίοι με τέτοιες ιδέες το μόνο που αποδεικνύουν είναι την απόσταση που τους χωρίζει από την τέχνη και τον πολιτισμό και συνάμα την αδυναμία τους να αντιληφθούν ότι όσο αυτοί παραμένουν εγκλωβισμένοι στον τρόπο σκέψης τους, ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες να γλυτώσει ο τόπος μας από τις χρόνιες παθογένειές του. Εκτός κι αν κατά βάθος δεν επιθυμούν να βγαίνουν στην κοινωνία πολίτες με κριτική σκέψη και αισθητική, αφού αυτοί σίγουρα δεν θα ανέχονται βουλευτές που δεν θα αναγνωρίζουν τη σημασία της τέχνης.
