Γίνονται κατά καιρούς πολλές συζητήσεις για τα αίτια στροφής της κοινωνίας προς την Άκρα Δεξιά, τον φόβο και την εθνικιστική ρητορική, που φέρνουν με τη σειρά τους την ανάγκη αναζήτησης σωτήρων, την έξαρση του λαϊκισμού και πληθώρα άλλων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Από την ανάλυση, όμως, συχνά αγνοούμε την πιο σημαντική παράμετρο, αυτήν της οικονομικής ανισότητας. Αν αναλογιστεί κανείς τουλάχιστον τις τρεις κρίσεις που βίωσε η χώρα τα τελευταία 20 χρόνια, από την πρώτη φούσκα ακινήτων του 2007, την πτώχευση του 2013 και την πανδημία του κορωνοϊού, εύκολα θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που βρίσκονται σήμερα σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από ό,τι πριν από λίγα χρόνια. Ότι μια ολόκληρη γενιά πολιτών ξεκινά τη ζωή της από δυσμενέστερη θέση από αυτή στην οποία βρίσκονταν οι γονείς τους 20 χρόνια προηγουμένως.
Από το 2002 ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε 47%. Οι 19.500 ευρώ που είναι σήμερα το αφορολόγητο εισόδημα αξίζουν ουσιαστικά 13.300. Ποιος ζει με 1.000 τον μήνα το 2025; Κι όμως μάλλον ζουν αρκετοί. Το 15% του εργατικού δυναμικού αμείβεται με λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά, ενώ το 38%, δηλαδή κάπου 190.000 εργαζόμενοι παίρνουν κάθε μήνα σπίτι τους λιγότερα από 1.500 ευρώ. Βεβαίως όλο αυτό έρχεται με κόστος. Περίπου 164.000 συμπολίτες μας (συμπεριλαμβανομένων ανηλίκων και συνταξιούχων) βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας το ύψος του οποίου είναι στα 12.400 ευρώ ετησίως για ένα άτομο ή 26.039 ευρώ για νοικοκυριά των δύο ενηλίκων και δύο ανηλίκων.
Η εκτόξευση του κόστους ζωής την ώρα που τα εισοδήματα αυξήθηκαν ελάχιστα, προκάλεσε ένα σημαντικό πισωγύρισμα στην ευημερία και την ποιότητας ζωής για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ο πληθωρισμός ως η χειρότερη μορφή «φορολογίας» επιτάχυνε την αναδιανομή εισοδήματος προς όφελος των υψηλών εισοδηματικών στρωμάτων επιτείνοντας την οικονομική ανισότητα. Είναι χαρακτηριστική η σύνθεση των φορολογικών εσόδων. Η έμμεση φορολογία (π.χ. ΦΠΑ) που αποδεδειγμένα επιβαρύνει δυσανάλογα τους χαμηλόμισθους, αγγίζει το 14,2% του ΑΕΠ, ενώ η άμεση φορολογία αποτελεί το 10,1%. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων, οι προβληματικές επιλογές της προηγούμενης κυβέρνησης, όπως και η ροή ζήτησης ακινήτων από υπηκόους τρίτων χωρών με υψηλότερες αναλογίες εισοδημάτων-τιμών, έφεραν τη διόγκωση των ενοικίων και τις σημερινές στρεβλώσεις, κάτι που κάνει την απόκτηση κατοικίας όνειρο θερινής νυκτός για τις νέες γενιές. Κατά αναλογία αυτό πλήττει και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αδυνατούν να καλύψουν θέσεις εργασίας λόγω του υψηλού στεγαστικού κόστους.
Στο Volt θεωρούμε τη φορολογία ως ένα άκρως σημαντικό εργαλείο για τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής οικονομίας, αλλά κυρίως για την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, στη βάση του να συμμετέχει ο κάθε φορολογούμενος στα φορολογικά έσοδα αναλόγως των δυνατοτήτων του. Είναι τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα που θα συνεισφέρουν μέσω φορολογίας στη δημιουργία υποδομών κοινωνικής πρόνοιας προς όφελος της μεσαίας τάξης που διολισθαίνει, αλλά και των πολιτών που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα. Είναι για αυτόν τον λόγο που αναμέναμε με την πολυδιαφημιζόμενη μεταρρύθμιση να αντιμετωπιστούν οι στρεβλώσεις και οι αδικίες του προηγούμενου φορολογικού καθεστώτος. Να περιοριστεί η δυσανάλογη εξάρτηση στην έμμεση φορολογία, να βελτιωθεί η προοδευτικότητα της άμεσης φορολογίας, ώστε να καλύψει ένα μέρος τουλάχιστον της απώλειας εισοδημάτων λόγω πληθωρισμού και με τόλμη να γίνουν βήματα πάταξης της φοροδιαφυγής, καθώς η παραοικονομία έφτασε στο 24% του ΑΕΠ. Θεωρήσαμε δεδομένο ότι θα λαμβάνονταν έκτακτα μέτρα για την αναστροφή της στεγαστικής κρίσης, ενώ ταυτόχρονα θα ρυθμιζόταν οριστικά η διάκριση ανάμεσα σε ξένες και ημεδαπές επιχειρήσεις. Τουναντίον, είδαμε κάτι πολύ επιφανειακό που δεν τολμά να αγγίξει δύσκολα ζητήματα.
Η αρμόδια Επιτροπή Οικονομικών του Volt, που εργάζεται επί του θέματος εδώ και μήνες, έχει ετοιμάσει τις δικές μας εισηγήσεις που αφορούν το φορολογικό σύστημα και που αντικατοπτρίζουν ευρύτερα τη φιλοσοφία μας όσον αφορά τη φορολογία, τη δημοσιονομική πολιτική και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Όλα αυτά που δεν καλύπτει η πρόταση της κυβέρνησης, θα επιχειρήσει να θέσει στον δημόσιο διάλογο το Volt, διεκδικώντας ουσιαστικά ένα σύγχρονο φορολογικό σύστημα που θα ακολουθεί τις αρχές της ισότητας –κάθετης και οριζόντιας– της αποδοτικότητας, της διαφάνειας.
Η παρουσίαση των προτάσεών μας, θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη στις 10 Ιουνίου στις 7 το απόγευμα στην Παλιά Αγορά Παλουριώτισσας, και θα είναι ανοικτή για το κοινό.
Ο κ. Πάνος Παρράς είναι συμπρόεδρος Volt.
