Kathimerini.com.cy
Η πολιτική διαχείριση της πανδημίας του COVID-19 αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τις πολιτικές ηγεσίες των επηρεαζόμενων κρατών, οι οποίες καλούνται να λάβουν δύσκολες αποφάσεις που επηρεάζουν δραστικά την ιδιωτική και την δημόσια σφαίρα, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας. Η σπουδή για τη γρήγορη και αποτελεσματική άσκηση πολιτικής μπορεί να παρασύρει προς αμφιλεγόμενες κατευθύνσεις, καθώς ο δρόμος προς την κόλαση είναι σπαρμένος με καλές προθέσεις.
Όμως η διαχείριση της τρέχουσας κρίσης καθίσταται ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη, εάν βασίζεται στον ορθολογισμό των επιλογών, στην τεκμηρίωση των αποφάσεων, στη διαφάνεια των δεδομένων και στον σεβασμό των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα τα εξής, ώστε να μη δημιουργείται η εντύπωση πως η όποια πολιτική ηγεσία λειτουργεί αποσπασματικά και αντιδραστικά, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητά και την αξιοπιστία της:
α) Θα ήταν χρήσιμη η εκπόνηση και η δημοσιοποίηση μιας επιστημονικής μελέτης που να προσδιορίζει τα επιστημονικά δεδομένα και τα αναλυτικά μοντέλα στα οποία βασίζονται οι αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας για την αντιμετώπιση της ασθένειας του κορωνοϊού, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ενιαία και τεκμηριωμένη αντίληψη αναφορικά με τα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους του ιού, σε συνάρτηση με τα μέτρα που λαμβάνονται και τις δυνατότητες του ιατρικού συστήματος της χώρας,
β) Θα ήταν χρήσιμη η διαμόρφωση και η δημοσιοποίηση ενός πρωτοκόλλου, που να καθορίζει την κλιμάκωση των μέτρων αντιμετώπισης της ασθένειας του κορωνοϊού που προγραμματίζεται να ληφθούν από την πολιτική ηγεσία ανάλογα με την εξάπλωση των κρουσμάτων, έτσι ώστε να αποφεύγεται η λήψη βεβιασμένων αποφάσεων υπό την πίεση των γεγονότων,
γ) Θα ήταν χρήσιμος ο σχεδιασμός και η δημοσιοποίηση ενός πλάνου για την αύξηση των ανθρώπινων πόρων, των νοσοκομειακών υποδομών και του ιατρικού εξοπλισμού, για ανταπόκριση σε πιθανές αυξημένες ανάγκες λόγω ενδεχόμενου πολλαπλασιασμού των κρουσμάτων του κορωνοϊού, έτσι ώστε να γίνει έγκαιρα η κατάλληλη προετοιμασία,
δ) Θα ήταν χρήσιμη η ελάχιστη χαρτογράφηση και διαβούλευση με τα εκάστοτε εμπλεκόμενα και ενδιαφερόμενα μέρη πριν από τη λήψη πολιτικών αποφάσεων, ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμοσιμότητα των μέτρων που λαμβάνονται και να αποφεύγονται οι εκ των υστέρων παλινδρομήσεις,
ε) Θα ήταν χρήσιμη η ετοιμασία και η δημοσιοποίηση μιας έκθεσης εκτίμησης των κινδύνων και των επιπτώσεων στην οικονομία από τα μέτρα αντιμετώπισης της ασθένειας του κορωνοϊού, αναλόγως της αυστηρότητας και της διάρκειας των μέτρων που λαμβάνονται από την πολιτική ηγεσία, έτσι ώστε να προγραμματίζονται εξελικτικά τα ανάλογα οικονομικά μέτρα, στ) Θα ήταν χρήσιμος ο διεπιστημονικός εμπλουτισμός της επιστημονικής ομάδας που παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη προς την πολιτική ηγεσία, ώστε να λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι της κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη, οι οποίες πέρα από τις λοιμωξιολογικές είναι π.χ. πολιτικές, οικονομικές, κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και εγκληματολογικές και τέλος, θα ήταν χρήσιμη η διατύπωση και η εφαρμογή ενός κώδικα δημόσιων τοποθετήσεων των πολιτικών και πολιτειακών αξιωματούχων, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι άκριτες πρωτοβουλίες και άστοχες τοποθετήσεις που δεν συνάδουν με την κρισιμότητα των στιγμών, αναπαράγοντας τον φόβο και τον πανικό.
Η πολιτική διαχείριση της κρίσης μπορεί να καταστεί αποτελεσματικότερη εάν αξιοποιεί ως βασικότερο εταίρο την ίδια την κοινωνία και τους ίδιους τους πολίτες. Με τη σωστή ενημέρωση αποφεύγεται η παραπληροφόρηση, με τον καλό προγραμματισμό αποφεύγεται ο πανικός, και με την έγκαιρη διαβούλευση αποφεύγονται τα λάθη.
Εξάλλου, η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα, τόσο σε περιόδους ομαλότητας, όσο και σε περιόδους ανωμαλίας, ή – σύμφωνα με την προσφιλή κατά το τελευταίο διάστημα ορολογία – τόσο σε περιόδους ειρήνης, όσο και σε περιόδους πολέμου.
*Ο κ. Γιάννης Παναγιώτου είναι πολιτικός επιστήμονας.
