Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο γενικός διευθυντής του Γραφείου του Δημοσίου Χρέους, κ. Φαίδωνας Καλοζώης, αφυπηρετεί το 2025, αφήνοντας την Κύπρο να είναι πλέον στην κατηγορία Α’ σε τρεις από τους τέσσερις βασικούς Οίκους Αξιολόγησης. Έτσι, σε νέα εποχή θα περάσει σίγουρα ένα από τα πιο νευραλγικά πόστα της οικονομίας της Κύπρου, το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, το οποίο έφερε χρήματα στη χώρα σε εύκολες, αλλά και σίγουρα σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Μέχρι το τέλος του έτους ο κ. Καλοζώης θα έχει αφυπηρετήσει και θα πρέπει το Γραφείο να προχωρήσει σε διαδικασία για αντικατάστασή του.
Ακόμα είναι νωρίς για να υπάρξει ονοματολογία, όμως βασικοί υποψήφιοι θα πρέπει να θεωρούνται πρόσωπα μέσα από το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, τα οποία ήταν για χρόνια στο «πλευρό» του κ. Καλοζώη και τον συνόδευαν μεταφορικώς στις αποφάσεις για τις εξόδους στις αγορές, αλλά και κυριολεκτικά στα «roadshows» στο εξωτερικό. Στο άμεσο μέλλον αναμένεται να προκηρυχθεί η διαδικασία για πλήρωση της θέσης, μία διαδικασία που σίγουρα θα πρέπει να καταλήξει σε πρόσωπο που να «γεμίζει την καρέκλα» και να συνεχίσει την καλή πορεία των εξόδων στις αγορές, αναλόγως πάντα με τις εγχώριες και διεθνείς οικονομικές συγκυρίες.
Όπως έχει ανά καιρούς «ακουστεί» στα πηγαδάκια του Υπουργείου, σε εποχές που η Κύπρος ένεκα των γνωστών σε όλους μας οικονομικών εξελίξεων δεν είχε την καλύτερη εικόνα «έξω», ο κ. Καλοζώης ήταν ένα από τα πρόσωπα που οι αγορές εμπιστεύονταν. Ήταν ένα εκ των «στελεχών-κλειδιών», εξάλλου, για όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν της κρίσης του 2013. Το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, άλλωστε, είχε σημαντικό ρόλο στην οικονομική διαχείριση του κράτους κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ενώ συνάμα ήταν και είναι και μέχρι σήμερα ο συνδετικός κρίκος μεταξύ κράτους, οίκων αξιολόγησης και επενδυτικής κοινότητας. Κομβική επίσης είναι η συμβολή του Γραφείου όχι τόσο μόνο για τις χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους που κρίνονται σε ετήσια βάση, αλλά κυρίως για τη χρονική στιγμή που επιλέγεται να βγει η Κύπρος στις αγορές. «Το Γραφείο αποτελεί μόνο ένα μικρό, αλλά θεμελιώδους σημασίας, μέρος όλου του θεσμικού μηχανισμού οικονομικής διαχείρισης του κράτους», καταγράφεται στο ετήσιο ριπόρτ του Γραφείου για το 2024.
Οι αποφάσεις για εξόδους στις αγορές από την κρίση τουλάχιστον και μετά ήταν όλες επιτυχημένες, με κομβικό σημείο να είναι ο Σεπτέμβριος του 2018 όταν ο Standard and Poor’s αποφάσισε να δώσει ισχυρή ώθηση στη χώρα, βγάζοντάς την από την κατηγορία των «σκουπιδιών». Έκτοτε, η χώρα δανείζεται ολοένα και πιο φθηνά, αφού οι αξιολογήσεις της από τους Οίκους είναι είτε σταθερές (επιβεβαίωση των προηγούμενων), είτε αναβαθμίζεται.
Θα βγούμε από Σεπτέμβριο;
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους για το τρέχον έτος φτάνουν τα 1,1 δισ. ευρώ, αντιστοιχούν στο 3,2% ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ το χρέος που λήγει τον Νοέμβρη του 2025 υπολογίζεται στα 1,8 δισ. ευρώ. Όπως είχε ενημερωθεί και είχε γράψει τον Ιανουάριο η «Κ», πιθανώς θα βγει στις αγορές η Κύπρος μετά τον Σεπτέμβριο. Εξάλλου, το 2025 χαρακτηρίζεται από ήπιες χρηματοδοτικές ανάγκες. Έτσι, πιθανώς θα δούμε την τελευταία έξοδο της Κύπρου στις αγορές με υπεύθυνο της έκδοσης τον κ. Καλοζώη να επιτυγχάνεται από Σεπτέμβριο και μετά, για 1 δισ. ευρώ δανεισμού. Πλέον, η αξιολόγηση της Κύπρου στην «Α» κατηγορία αναμένεται να μειώσει το κόστος δανεισμού της και πιθανώς να είναι η πιο φθηνή έκδοση που έχει καταγραφεί για χρόνια.
Η νέα στρατηγική
Όπως βρίσκουμε στην ετήσια έκθεση του Γραφείου για το 2024, τον Οκτώβριο του 2024, εγκρίθηκε η νέα στρατηγική διαχείρισης δημόσιου χρέους 2025-2027 από το Υπουργικό Συμβούλιο, η οποία αποτελεί συνέχιση της υφιστάμενης στρατηγικής διαχείρισης δημόσιου χρέους 2024-2026, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους κινδύνους που σχετίζονται με το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον όπως γεωπολιτικοί παράγοντες, τυχόν αναζωπύρωση του πληθωρισμού, η συνέχιση των κυρώσεων προς τη Ρωσία, η παγκόσμια κλιματική αλλαγή και η πολιτική αστάθεια ανά το παγκόσμιο. Οι κύριες κατευθυντήριες γραμμές της νέας στρατηγικής διαχείρισης δημόσιου χρέους παραμένουν οι ίδιες, ωστόσο μια νέα κατευθυντήρια γραμμή προστίθεται που σχετίζεται με τη βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης. Συγκεκριμένα, η νέα στρατηγική επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, στη συνεχή βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης μέσω της επίτευξης δύο επιμέρους στόχων: (α) συνεχής επαφή με τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης προκειμένου να παρέχεται αξιόπιστη και έγκαιρη πληροφόρηση για την κυπριακή οικονομία και (β) περαιτέρω βελτίωση του μηχανισμού αλληλοενημέρωσης των εμπλεκόμενων μερών για τις εκθέσεις αξιολόγησης των οίκων. Στις 22 Ιανουαρίου 2025, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση του ΓΔΔΧ για διατήρηση του στόχου κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών στον Γενικό Κυβερνητικό Λογαριασμό εντός του εύρους ρευστότητας των 9-12 μηνών για το πρώτο τρίμηνο του 2025, ενόψει της αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει την παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με την Έκθεση του 2024, από το 2013, τα επίπεδα ρευστότητας της κυβέρνησης είναι πολύ ικανοποιητικά, λόγω των καλύτερων από ό,τι αναμένονταν, δημοσιονομικών αποτελεσμάτων, καθώς επίσης και των επιτυχών εκδόσεων ΕΜΟ (ΕΜΤΝ), που οδήγησαν στην ενίσχυση των ταμειακών αποθεμάτων. Το συνολικό απόθεμα ρευστών διαθεσίμων στο τέλος του 2020 αυξήθηκε σημαντικά για αντιμετώπιση της αβεβαιότητας για την εξέλιξη της πανδημίας του κορωνοϊού και της ενδεχόμενης επίδρασής της στα δημόσια οικονομικά, προσεγγίζοντας τα 3,6 δισ. ευρώ. Από το έτος 2021 και εντεύθεν η καλύτερη από την αναμενόμενη απόδοση των δημόσιων οικονομικών και ο συνδυασμός μιας πειθαρχημένης δημοσιονομικής πολιτικής και μιας ορθολογικής στρατηγικής διαχείρισης του δημόσιου χρέους, συγκράτησαν τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες σε χαμηλά επίπεδα διατηρώντας τα ρευστά διαθέσιμα σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο, προσεγγίζοντας τα 2,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024.
