Του Παύλου Ξανθούλη
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς είδε μισογεμάτο το ποτήρι της συνάντησης Τραμπ-Ζελένσκι, δηλώνοντας ότι το αποτέλεσμα «έχει υπερβεί» τις προσδοκίες του. Ωστόσο, προφανώς ο πήχης των προσδοκιών του Γερμανού ηγέτη είχε τοποθετηθεί πολύ χαμηλά, διότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δημοσίως καθορίσει το σημείο αφετηρίας για μια ενδεχόμενη συμφωνία στο Ουκρανικό, σε συνεννόηση και σε συντονισμό με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στο πλαίσιο της συνάντησής τους, στην Αλάσκα. Ο κ. Τραμπ, λοιπόν, ενώ γράφονταν χθες αυτές οι γραμμές, διατηρούσε αναλλοίωτους τους όρους που είχε θέσει δημοσίως 24 ώρες πριν τη συνάντηση με τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες που τον πλαισίωναν, στον Λευκό Οίκο. Καθιστώντας σαφές ότι η επιστροφή της Κριμαίας που υφάρπαξε ο Πούτιν από την Ουκρανία το 2014, είναι εκτός συζήτησης και συνεπώς σύμφωνα με τον πλανητάρχη, ανήκει στον κατακτητή της, κανονικοποιώντας τη ρωσική εισβολή και την καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου. Και ότι την ίδια ακριβώς κακή τύχη με την Κριμαία, έχει και ο στόχος του Κιέβου για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι η Ουκρανία θα ξεκινήσει τις όποιες διαπραγματεύσεις για εδαφικές αναπροσαρμογές, με δεδομένη την απώλεια της Κριμαίας και με εξίσου δεδομένη την προοπτική πολύ μεγαλύτερων απωλειών, κυρίως στα εδάφη που έχει απολέσει, συνεπεία της ρωσικής εισβολής τα τελευταία τρία χρόνια. Κι αυτή είναι η πρώτη μεγάλη γκρίζα ζώνη που αφήνει πίσω της η συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι και ηγετών της Ε.Ε., καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να οριοθετήσει επακριβώς το εύρος των εδαφικών απωλειών που θα κληθεί να διαχειριστεί η Ουκρανία. Και τις οποίες πολλοί υποψιάζονται, αλλά με ακρίβεια γνωρίζουν μόνο οι Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η Ε.Ε. ενημέρωσε τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης των Μονίμων Αντιπροσώπων, ότι τα ζητήματα του εδαφικού θα αφεθούν αποκλειστικά στους Ζελένσκι και Πούτιν
Όπως μάλιστα πληροφορείται η «Κ», η Ε.Ε. ενημέρωσε τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης των Μονίμων Αντιπροσώπων, ότι τα ζητήματα του εδαφικού θα αφεθούν αποκλειστικά στους Ζελένσκι και Πούτιν. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται, υπό το φως των υποδείξεων Τραμπ και του πλαισίου που έχει καθοριστεί από τους ηγέτες ΗΠΑ-Ρωσίας, ερήμην της Ουκρανίας, αλλά και της Ε.Ε
Η δεύτερη γκρίζα ζώνη αφορά στην «κατάπαυση του πυρός», η οποία θεωρείτο προϋπόθεση για την Ουκρανία και την Ε.Ε., προκειμένου να δρομολογηθεί μια συμφωνία, κάτι με το οποίο συνέκλινε και ο Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, μετά τη συνάντηση της Αλάσκας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρεται πλέον σε συνολική ειρηνευτική συμφωνία, ευθυγραμμιζόμενος προφανέστατα με «τα θέλω» της Μόσχας. Γεγονός που δημιουργεί μεγαλύτερη πίεση στο Κίεβο, αλλά και στην Ε.Ε.
Το κενό των εγγυήσεων
Η τρίτη μεγάλη γκρίζα ζώνη, αφορά στις εγγυήσεις που φαίνεται ότι θα εξασφαλίσει η Ουκρανία και στις οποίες επικεντρώνεται η Ε.Ε. Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι οι ΗΠΑ θα παράσχουν στην Ουκρανία «πολύ καλή προστασία, πολύ καλή ασφάλεια», κάτι που θυμίζει τίτλο άνευ περιεχομένου. Πιο σαφής ήταν ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, ο οποίος μιλώντας στο Sky News, έκανε λόγο για πραγματική πρόοδο στο ζήτημα της ασφάλειας, υποστηρίζοντας ότι η γραμμή σκέψης του Ντόναλντ Τραμπ, κινείται στη λογική μιας εγγύησης «στο πρότυπο του άρθρου 5» του ΝΑΤΟ. Με βάση το οποίο, η επίθεση σε ένα κράτος-μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, θεωρείται επίθεση σε όλους τους εταίρους, οι οποίοι ως εκ τούτου, είναι δεσμευμένοι να συνδράμουν κάθε ενέργεια που κρίνεται απαραίτητη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βίας για την υπεράσπιση τους κράτους που έχει δεχθεί επίθεση. Σημειώνεται ότι το άρθρο 5 ενεργοποιήθηκε μια μόλις φορά, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις που δέχθηκαν οι ΗΠΑ, την 11ηη Σεπτεμβρίου 2001.
Το ερωτηματικό στην περίπτωση του άρθρου 5 και της Ουκρανίας, καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο, εάν συνυπολογιστεί το άδειασμα που δέχθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ η προοπτική ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ. Άρα, εύλογα κάποιος θα μπορούσε να διερωτηθεί με ποιο τρόπο θα δεσμευθούν οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ σε εγγυήσεις «στο πρότυπο του άρθρου 5» του ΝΑΤΟ, όπως τις περιέγραψε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, αφού η Ουκρανία θα βρίσκεται εκτός της Συμμαχίας; Διότι μια τέτοια δέσμευση θα πρέπει να απορρέει από μια πράξη νομικά δεσμευτική και όχι από αόριστες προφορικές αναφορές του πλανητάρχη ότι η χώρα του θα παράσχει στην Ουκρανία «πολύ καλή προστασία, πολύ καλή ασφάλεια»…
Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέπλεξε περισσότερο τα πράγματα, όταν επιχείρησε να διευκρινίσει ότι οι πραγματικές εγγυήσεις θα παρέχονται από ευρωπαϊκές χώρες, σε «συντονισμό» με την Ουάσιγκτον. Ομοίως και ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος μιλώντας στο Fox News, παρέπεμψε στις 30 χώρες του «Συνασπισμού των Προθύμων».
Πωλούμε όπλα, δεν χαρίζουμε
Την ίδια ώρα, η Ουκρανία φέρεται να επιδιώκει να δελεάσει τον Ντόναλντ Τραμπ, προκειμένου να εξασφαλίσει αμερικανικές εγγυήσεις, μέσω της αγοράς οπλικών συστημάτων ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις ΗΠΑ. Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι φέρεται μάλιστα να έχει ετοιμάσει και έγγραφο, όπως αποκάλυψαν οι Financial Times, κάτι που γνωστοποιήθηκε στους ηγέτες της Ε.Ε. που πλαισίωναν τον Ουκρανό ηγέτη, στον Λευκό Οίκο. Και το οποίο προφανέστατα δεν ήταν άγνωστο στον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος όταν ρωτήθηκε εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στηρίξουν την Ουκρανία, ανέφερε ότι «πωλούμε όπλα, δεν τα χαρίζουμε», θέση που προφανώς γνώριζε ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι πριν ετοιμάσει το έγγραφό του. Το οποίο φέρεται να περιλαμβάνει επίσης τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ Κιέβου και Ουάσιγκτον, ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για συμπαραγωγή drones.
Πολυεθνική δύναμη
Όπως διαφάνηκε από τις τηλεδιασκέψεις σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων και εν συνεχεία στο ανώτατο επίπεδο των ηγετών των «27», η Ε.Ε. επικεντρώνεται στις λεπτομέρειες των εγγυήσεων ασφαλείας που θα παρασχεθούν στην Ουκρανία. Και οι οποίες θα συζητηθούν και με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μαρκ Ρούμπιο και σύμφωνα με την ενημέρωση της οποίας έτυχαν οι «27», θα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη πολυεθνικής δύναμης στην Ουκρανία. Διατυπώθηκε μάλιστα η εκτίμηση, ότι δεν θα υπάρξει περιορισμός της Ουκρανίας στην ικανότητα απόκτησης στρατιωτικού υλικού, αλλά ούτε και στις εξαγωγές της αμυντικής της βιομηχανίας.
Μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων για τις εγγυήσεις ασφαλείας, αναμένεται να λάβει χώρα διμερής συνάντηση Ζελένσκι-Πούτιν, την οποία θα ακολουθήσει τριμερής συνάντηση, με τη συμμετοχή και του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Όπως επίσης έχει διαφανεί, η Ε.Ε. εστιάζει επίσης την προσοχή της στην επιστροφή από τη Ρωσία των απαχθέντων παιδιών της Ουκρανίας, κάτι που στηρίζει και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ως επίσης και η πρώτη κυρία, Μελάνια Τραμπ, η οποία έστειλε και επιστολή προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σεβασμός κυριαρχίας
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, που έλαβε μέρος σε διαδοχικές τηλεδιασκέψεις χθες, ανέδειξε την κρισιμότητα του ζητήματος των κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να βασίζεται στον πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Όπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι η ιστορική εμπειρία της Κύπρου, με το 37% του εδάφους της να παραμένει εδώ και 51 χρόνια υπό παράνομη τουρκική κατοχή, επιβεβαιώνει με τον πιο σαφή τρόπο την ανάγκη υπεράσπισης αυτών των αρχών, χωρίς εκπτώσεις και εξαιρέσεις.
Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να στέκεται με συνέπεια και αποφασιστικότητα στο πλευρό της Ουκρανίας και του λαού της, στηρίζοντας τον δίκαιο αγώνα τους για ελευθερία, ανεξαρτησία και αποκατάσταση της εδαφικής της ακεραιότητας.
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ακόμη ότι η Κύπρος, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που βιώνει τις συνέπειες της κατοχής, συνδέει άρρηκτα τη δική της εμπειρία με τον ευρωπαϊκό αγώνα απέναντι σε κάθε πολιτική κατοχής και αναθεωρητισμού, που στρέφεται κατά της ειρήνης, της ασφάλειας και της διεθνούς τάξης.
