ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πώς αλλάζει το τοπίο των ακινήτων λόγω της πανδημίας

Του Ανδρέα Ανδρέου

Του Ανδρέα Ανδρέου

Η πανδημία του κορωνοϊού διαβαίνει τώρα τον όγδοο της μήνα στην χώρα μας και βρισκόμαστε στο σημείο όπου οι ειδικοί επιδημιολόγοι προσπαθούν να διαπιστώσουν αν φτάνουμε στην καμπύλη του δευτέρου κύματος ή αν ακόμα ανεβαίνουμε τον άχαρο λόφο της αύξησης των κρουσμάτων. Κάπου στο βάθος, μπορεί οι πλείστοι να ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες ακούοντας τις θετικές εξελίξεις σε σχέση με τα υπό εκκόλαψη εμβόλια, αλλά οκτώ μήνες είναι οκτώ μήνες. Και σε ό,τι αφορά την οικονομική δραστηριότητα και κατ’ επέκταση την κτηματαγορά, η χρονική διάρκεια του αρνητικού επηρεασμού δεν σταματά εδώ αλλά θα έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος.

Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα: «πώς αλλάζει το τοπίο των ακινήτων λόγω της πανδημίας», δεν είναι εύκολη, επειδή αν ακονίσουμε λίγο το κεφαλάκι μας θα θυμηθούμε πως η πανδημία δεν ήταν απλά ένας κεραυνός εν αιθρία ο οποίος έπεσε και μας χάλασε την ωραία μας λιακάδα. Η πανδημία ήρθε αφενός και υπερακόντισε χρονίζοντα προβλήματα της αγοράς ακινήτων και της οικονομίας ευρύτερα, αφετέρου συνέβησαν και άλλα γεγονότα που δυσχεραίνουν περαιτέρω την κατάσταση στο τοπίο. Άρα η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι δεν μπορεί εύκολα κάποιος να απομονώσει τα προβλήματα που η πανδημία από μόνη της δημιούργησε και συντηρεί.

Σαν χρονίζοντα προβλήματα αναφέρω όλα όσα συμβαίνουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα – είτε αυτά ονομάζονται ψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, είτε ονομάζονται χαμηλές επιδόσεις στην ανάκτηση δανείων, είτε ονομάζονται πενιχρές φρέσκιες χρηματοδοτήσεις, παρόλη την αυξημένη ρευστότητα των τραπεζών και τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια. Υπάρχει το υποβόσκον πρόβλημα της μεγάλης συγκέντρωσης ακινήτων σε λίγους, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους και αβεβαιότητα για το μέλλον της αγοράς ακινήτων. Παρόλο που αυτό επικρέμαται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι της αγοράς, οι δυνητικοί «δήμιοι» προς το παρόν είναι συγκρατημένοι μεν, χωρίς κέφια δε.

Χρονίζοντα προβλήματα δεν περιορίζονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Υπάρχουν οι αγκυλώσεις του πολεοδομικού, του κτηματολογικού, του φορολογικού, του δικαστικού συστήματος (για να αναφέρω μονολεκτικά κάποιες βασικές), αλλά χρονίζοντα προβλήματα αποτελούν και οι εποχιακές μονοδιάστατες επιχειρηματικές μας επιδιώξεις: τη μια είναι ο τουρισμός, την άλλη είναι οι ουρανοξύστες, την παρ’ άλλη είναι οι φοιτητικές εστίες, την μεθ’ άλλη αρπαζόμαστε από τα «funds», και πάει λέγοντας. Είναι σαν να πιστεύουμε πως ανά πάσα στιγμή μόνο με ένα πράγμα πρέπει να ασχολούμαστε. Είναι όπως το φαγητό: κάποιοι προτιμούν να τρώνε πρώτα μόνο τη σαλάτα από μέσα στο πιάτο τους, μετά πηγαίνουν μόνο στο κρέας και αφού τελειώσουν από αυτό, πάνε και στις πατάτες. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα θα μου πείτε, αλλά είναι ευρέως παραδεκτό, πως η ανάμιξη εν ώρα βρώσης φέρνει και τη μεγαλύτερη απόλαυση.
Πέραν των χρονιζόντων προβλημάτων λοιπόν, ήρθε το παγκόσμιο ρεζίλεμα της χώρας μας με τα red wine gatherings των αγγέλων και των αζάδων, ο τερματισμός του επενδυτικού προγράμματος και ο ορατός πλέον κίνδυνος οι ουρανοξύστες μας να μείνουν στήλες άλατος, με ό,τι πλήγμα αυτό θα σημαίνει στον κατασκευαστικό κλάδο, στην αγορά ακινήτων και στην οικονομία ευρύτερα.

Όμως, μπορούμε πάραυτα, να ισχυριστούμε με σχετική βεβαιότητα πως η πανδημία επέφερε δυσμενείς εξελίξεις στην αγορά ακινήτων. Τα παρατεταμένα lockdownείτε σε Παγκύπρια ή σε τμηματική γεωγραφική βάση, διασπούν την οικονομική αλυσίδα, προκαλούν οικονομική αναστάτωση, έως και χαοτικές εξελίξεις.

Ο τομέας του παραδοσιακού λιανικού εμπορίου έχει πληγεί σοβαρά. Η μειωμένη εμπορική δραστηριότητα δυσχεραίνει την εκπλήρωση συμβατικών υποχρεώσεων σε σχέση με την καταβολή ενοικίων, ενώ ασχέτως αν υπήρξε ή υπάρχει αναστολή σε σχέση με καταβολές φόρων και δόσεων δανείων, το μέλλον είναι δυσοίωνο. Το «καθησυχαστικό» είναι πως λόγω πανδημίας, προς το παρόν ελάχιστες επιχειρήσεις τερμάτισαν τις εργασίες τους και λίγα είναι τα καταστήματα που κενώθηκαν εξαιτίας της. Σε αυτό συνεισέφεραν τα υποστηρικτικά σχέδια της κυβέρνησης και σε μικρότερο πλην σημαντικό βαθμό η μεγαλύτερη κατανόηση που επιδεικνύουν οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων.
Πλήγμα έχει υποστεί και ο οικιστικός τομέας. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα σήμαινε την μη προσέλευση εκατοντάδων ή χιλιάδων φοιτητών. Συνεπώς η αυξημένη προσφορά σε συνδυασμό με την μειωμένη ζήτηση, επέφερε μείωση στα ενοίκια διαμερισμάτων μέχρι δύο υπνοδωματίων κατά τουλάχιστον 10%. Η αυξημένη προσφορά επέφερε και κάποιες ανακατατάξεις ενοικιαστών που είχαν πλέον μεγαλύτερη επιλογή. Από την άλλη, η αναζήτηση αναβαθμισμένων οικιστικών προτάσεων είναι επίσης γεγονός, που σημαίνει πως η ζήτηση για αγορά προς το παρόν ενδυναμώνεται.

Μία άλλη αλλαγή που σημειώνεται λόγω της πανδημίας, είναι οι επενδύσεις σε αναβαθμίσεις σε κάποια είδη υποστατικών. Για παράδειγμα χώροι εστίασης που έχουν την ευχέρεια της χρήσης εξωτερικών χώρων, τους αναβαθμίζουν έτσι ώστε αυτοί οι χώροι να μπορούν να είναι σε χρήση και κατά τους χειμερινούς μήνες.

Απ’ εκεί και πέρα, ισχύει το γεγονός πως «ύστερα φέρνει ο φούρνος την πυρά». Η ανυπαρξία του τουρισμού κατά το 2020 σίγουρα θα επιφέρει αρνητικά πρόσημα σε πολλές άλλες οικονομικές δραστηριότητες – της κτηματαγοράς μη εξαιρουμένης.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Ανδρέα Ανδρέου

Ανδρέας Ανδρέου: Τελευταία Ενημέρωση

X