Του Ανδρέα Ανδρέου
Αναπόφευκτα στις δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις των τελευταίων ημερών κυριάρχησαν οι πυρκαγιές, ένα θέμα που κανονικά δεν έπρεπε να αποτελεί κέντρο συζητήσεων, αν όλοι κάναμε καλά τη δουλειά μας. Μέσω αυτών φυσικά αναδεικνύονται πολλά ερωτήματα, απορίες και προτάσεις που απλώς ευχόμαστε να απαντηθούν, να υλοποιηθούν με πρακτικούς τρόπους για να μην έχουμε φαινόμενα της ίδιας ή –αν είναι δυνατόν– καμιάς κλίμακας στο μέλλον.
Η εύκολη υπεκφυγή και δικαιολογία των όσων θέλουν να αποποιηθούν την όποια ευθύνη θα βγουν μπροστά υποστηρίζοντας πως, «εδώ οι μισές χώρες της Μεσογείου, και πολιτείες των ΗΠΑ όπως η Καλιφόρνια, καίγονται και ενώ έχουν ανώτερα μέσα πυρόσβεσης δεν τιθασεύουν τις φωτιές…».
Νομίζω κανένας νοήμων άνθρωπος δεν περιμένει την απόλυτη και επιτυχή κατάσβεση πυρκαγιών εντός μερικών λεπτών από το ξέσπασμά τους όπου το μόνο που πέτυχαν ήταν το κάψιμο 1-2 στρεμμάτων αγριόχορτων.
Εκείνο όμως που περιμένει ο μέσος άνθρωπος να πάρει, είναι μια λογική απάντηση στο γιατί μια χώρα/νησί της οποίας το ΑΕΠ φλερτάρει με τα €35 δισ. ετησίως δεν κατάφερε μέχρι σήμερα να εξασφαλίσει το δικό της (έστω μεταχειρισμένο) C-130 τροποποιημένο για πυροπροστασία (κόστος καινούργιο €70 εκατ., μεταχειρισμένο €15-20 εκατ.), το καλύτερο επιβραδυντικό υλικό στον πλανήτη, δύο αμφίβια τύπου Canadair (καινούργια €55 εκατ. το ένα, περιλαμβανομένων εξαρτημάτων και εκπαίδευσης), για να έχουμε μαζί με τα υφιστάμενα μας μέσα μια ολοκληρωμένη ομπρέλα εναέριας προστασίας; Για να μην αναφέρω μια χαμένη ευκαιρία να συμμετείχαμε σαν κράτος στην ανάπτυξη του Skydweller – ενός αεροσκάφους τεράστιας αυτονομίας πτήσεων που πετά με ηλιακή ενέργεια σε μεγάλο ύψος χωρίς πιλότους και μπορεί να εντοπίζει πολύ έγκαιρα εν δυνάμει συμφορές επί εδάφους παρέχοντας εικόνες με μεγάλη ευκρίνεια και να συντονίζει μέσω των μέσων συγκοινωνιών του τις επίγειες ενέργειες. Επίσης να μην αναφερθώ στη δυνατότητα να αποκτούσαμε πλείστα από αυτά μέσω διακρατικών συμφωνιών.
Αλλά τι απαντήσεις να αναμένουμε; Εδώ το 112 πάει και έρχεται για κάτι χρόνια και 112 δεν βλέπουμε. Και γιατί δεν βλέπουμε; Πολύ απλά επειδή έχουμε ίσως το πιο ηλίθιο σύστημα προκήρυξης, εκπόνησης και ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων παγκοσμίως, που επηρεάζει τους πολίτες και φορολογούμενους αυτού του τόπου σε οτιδήποτε: από την αγορά τετραδίων και μολυβιών στα δημοτικά, στην κατασκευή δρόμων και δημοσίων κτηρίων, μέχρι και την ίδια την ασφάλεια αυτού του κράτους. Και αντί αυτοί που ελέγχουν να εντοπίζουν τις πραγματικές ρίζες κακών και να πιέζουν για εκ θεμελίων αλλαγές που θα κάνουν το πραγματικό άλμα προς τα εμπρός, εστιάζουν σε θέματα όπως … το χρώμα των μολυβιών…
Δεν απομένουν λοιπόν πολλά πέραν από το να ασχοληθούμε με τα πιο γήινα που είναι πιο κοντά μας και περνάνε πιο εύκολα από το χέρι μας. Και αναφέρομαι στα ακίνητά μας και πώς μπορούμε να τους δώσουμε κάποια πλεονεκτήματα προσφέροντας τους αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης σε ενδεχόμενο φωτιάς και μαζί τους προστατεύοντας καλύτερα κι εμάς και τις οικογένειές μας.
Σίγουρα η επιλογή τοποθεσίας έχει ένα σημαντικό ρόλο να παίξει. Όσο επιλέγουμε να ζήσουμε πιο κοντά σε αστικές περιοχές, τόσο μειώνουμε την πιθανότητα να επηρεαστούμε από φωτιά. Αν θέλουμε να ζήσουμε στην ύπαιθρο και τα ημιορεινά, το ίδιο μπορεί να ισχύσει νοουμένου ότι η κοινότητα που επιλέγουμε εφαρμόζει κάποιες βασικές αρχές πυροπροστασίας σε επίπεδο κοινότητας, αλλά και εμείς σε ατομικό επίπεδο. Αυτό είναι πολύ πιο ασφαλές από το να είμαστε απομονωμένοι σε κάποια δασική περιοχή ή γενικά σε μια περιοχή που δεν έχει καθόλου υποδομές και είναι εκτεθειμένη στα στοιχεία της φύσης. Οι αστικές περιοχές ή γενικά οι περιοχές που έχουν πιο έντονη πυκνότητα ανάπτυξης είναι συνήθως και πιο οργανωμένες παρέχοντας έτσι καλύτερη πολιτική προστασία.
Αν πάραυτα θέλουμε να είμαστε πιο απομονωμένοι, τότε επιβάλλεται να διαλέξουμε μια τοποθεσία που να πληροί ταυτόχρονα τις βασικές αρχές αδειοδότησης και δόμησης που καθορίζονται στα Τοπικά Σχέδια και στη Δήλωση Πολιτικής, να εξασφαλίζουμε τις απαιτούμενες άδειες και να εφαρμόζουμε πλήρως τους όρους τους. Όμως πέραν αυτών που πρέπει να θεωρούνται αυτονόητα, είναι η φύση του περιβάλλοντα χώρου της τοποθεσίας που επιλέγουμε: θα πρέπει να υπάρχει πολύ καλή προσβασιμότητα (για παράδειγμα πλατιοί και ομαλοί εγγεγραμμένοι δρόμοι – ακόμη και χωμάτινοι), να υπάρχουν φυσικά εμπόδια (όπως για παράδειγμα βραχώδεις εκτάσεις, υδάτινες πηγές) ή ήδη οριοθετημένες αντιπυρικές ζώνες. Αυτά τα στοιχεία αποτελούν φυσικά εμπόδια διάδοσης πυρκαγιάς και βοηθούν στην ασφαλή διαφυγή μας αν απαιτηθεί.
Σε επίπεδο κατασκευής προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε την χρήση εύφλεκτων υλικών. Επιλέγουμε στέγες από πήλινα ή τσιμεντένια κεραμίδια των οποίων ο σκελετός καλό είναι να μην είναι ξύλινος. Χρησιμοποιούμε διπλά τζάμια, πυράντοχες πόρτες, καλυμμένους αεραγωγούς και εξωτερικές επενδύσεις με πυράντοχα υλικά. Η αυλή μας και ο περιβάλλοντας χώρος πρέπει να αποψιλώνεται δύο με τρεις φορές τον χρόνο. Να αφαιρούμε τα ξερά χόρτα, να κλαδεύουμε τα δέντρα και τους φράχτες μας αφήνοντας ασφαλείς αποστάσεις από το σπίτι μας. Νοείται ότι όλα τα ξερά πρέπει να απομακρύνονται στα πράσινα σημεία και όχι να πετάγονται σε γειτονικές ιδιοκτησίες.
Η αποψίλωση ισχύει και για κενά τεμάχια γης. Η κυπριακή ύπαιθρος δυστυχώς δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση: υπάρχουν χιλιάδες παραμελημένα αγροτικά κτήματα με αγριόχορτα που ξεπερνούν το μέσο ύψος ενός ενήλικα.
Σε επίπεδο αξιοποίησης εξοπλισμού και τεχνολογίας πολλά μπορούν να λεχθούν. Ας εστιάσουμε σε αισθητήρες καπνού και θερμότητας, σε συστήματα τηλεειδοποίησης, σε πυροσβεστήρες, σε συστήματα αυτόματου ψεκασμού ή την τοποθέτηση νεροκουρτίνων περιμετρικά της οικίας. Τέλος, όλοι μας πρέπει να έχουμε τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας, σχέδιο εκκένωσης και να προβαίνουμε σε τακτικές ασκήσεις πρόληψης.
Ο κ. Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS, είναι CEO της APS Andreou Property Strategy - Chartered Surveyors.
