Σε πρόσφατο άρθρο, ασχοληθήκαμε με τις επιπτώσεις της πολιτικής του προέδρου Τραμπ στις παγκόσμιες αγορές. Σήμερα, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις μακροχρόνιες επιπτώσεις, οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση της οικονομίας των ΗΠΑ είναι ικανοποιητική, παρά την επιδείνωση επιμέρους δεικτών: χαμηλότερη αλλά θετική ανάπτυξη το πρώτο εξάμηνο του 2025 (1,2%), χαμηλή ανεργία (4,2%) παρά τη μειωμένη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, ήπιες επιπτώσεις στον πληθωρισμό, πτωτική τάση του δολαρίου και αυξανόμενα μακροχρόνια επιτόκια, που αντικατοπτρίζουν ανησυχίες των αγορών σχετικά με την πορεία του δημόσιου χρέους.
Η καλύτερη, σε σύγκριση με τις πλείστες προβλέψεις, επίδοση αποδίδεται, κυρίως: (α) στη συνεχιζόμενη υπεροχή των ΗΠΑ στον τεχνολογικό τομέα, (β) στην επιχειρηματική ευελιξία, (γ) στη θετική αποτίμηση των αγορών λόγω της διατήρησης χαμηλής εταιρικής φορολογίας, (δ) στη μείωση του διοικητικού φόρτου, και (ε) στην ελπίδα ότι οι δασμοί θα παραμείνουν σε ανεκτά, αν και ιστορικά υψηλά, επίπεδα.
Περαιτέρω, οι ενδείξεις για επικείμενες μειώσεις επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα τροφοδοτούν βελτίωση του επενδυτικού κλίματος.
Παρά τις μέχρι σήμερα ήπιες επιπτώσεις, πολλοί αναλυτές εστιάζουν τις ανησυχίες τους σε δύο βασικά ερωτήματα: (1) κατά πόσο οι ΗΠΑ εισήλθαν σε ένα μεγάλης κλίμακας εμπορικό πόλεμο με αβέβαια αποτελέσματα για την παγκόσμια οικονομία, και (2) εάν οι πολιτικές του προέδρου Τραμπ θα λήξουν με το τέλος της θητείας του ή θα έχουν συνέχεια και σε ποιο βαθμό.
Μια βασική ανησυχία αφορά τις μόνιμες, με χρονική υστέρηση, αυξητικές επιπτώσεις της επιβολής δασμών και της περιοριστικής μεταναστευτικής πολιτικής, στον πληθωρισμό.
Εξίσου σημαντικές κρίνονται οι μακροχρόνιες επιπτώσεις λόγω: (α) διαφοροποίησης των διεθνών κανόνων για εμπόριο και επενδύσεις, (β) διατάραξη των αλυσίδων ανεφοδιασμού (γ) μακροχρόνιες στρεβλώσεις στην κατανομή παραγωγικών πόρων λόγω εντεινόμενου κρατικού παρεμβατισμού και ανισομερούς επιβολής δασμών, στηριζόμενης σε πολιτικά παρά οικονομικά κριτήρια, (δ) αβεβαιότητα στο επιχειρηματικό περιβάλλον, λόγω συνεχών και απρόβλεπτων αλλαγών στην οικονομική πολιτική, (ε) στροφή στην εγχώρια αγορά, λόγω αυξημένων κινδύνων στο διεθνές εμπόριο, (στ) επιπτώσεις της μειωμένης μετανάστευσης στην προσφορά εργατικού δυναμικού και στο μισθολογικό κόστος, και (ζ) επιπτώσεις στην ερευνητική δραστηριότητα, λόγω του τρόπου αντιμετώπισης των πανεπιστημίων και των ξένων φοιτητών.
Δυσμενές στοιχείο αποτελεί επίσης η συνεχής αύξηση του δημόσιου χρέους, που ενδυναμώνει τους κινδύνους για προσπάθεια πολιτικού επηρεασμού της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στοχεύοντας σε δραστικές μειώσεις των επιτοκίων, ανεξαρτήτως των πληθωριστικών επιπτώσεων. Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι, εάν η Κεντρική Τράπεζα υποκύψει στις πολιτικές πιέσεις, θα προκαλέσει αύξηση των επιτοκίων των κυβερνητικών ομολόγων, σε αντίθεση με τις προσδοκίες του προέδρου Τραμπ.
Ιδιαίτερα προβληματική είναι και η διαφαινόμενη αποδυνάμωση του ρόλου του δολαρίου, και οι επακόλουθοι κίνδυνοι για τη σταθερότητα των διεθνών αγορών.
Καταληκτικά, όλες οι χώρες πιθανόν να επηρεαστούν δυσμενώς από το νέο πολιτικό περιβάλλον, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ενώ η Κίνα, που αποτελεί τον κύριο στόχο, φαίνεται να επηρεάζεται σε μικρότερο βαθμό.
Ο Ανδρέας Χαραλάμπους και ο Όμηρος Πισσαρίδης είναι οικονομολόγοι και οι απόψεις που εκφράζουν είναι προσωπικές.
