Kathimerini.gr
Από τότε που λάβατε διάγνωση αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, προσπαθείτε να χρησιμοποιείτε ανελλιπώς κάθε νύχτα τη συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP). Καλώς εχόντων των πραγμάτων, η συσκευή έχει αποκαταστήσει την ικανότητά σας να κοιμάστε χωρίς να ροχαλίζετε, να βήχετε, να πνίγεστε ή να υποφέρετε από δεκάδες παύσεις της αναπνοής κάθε ώρα. Και ενδεχομένως σας βοηθά να έχετε μεγαλύτερη εγρήγορση, να νιώθετε περισσότεροι ξύπνιοι και να είστε πιο παραγωγικοί στη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, η θεραπεία έχει αρχίσει να μειώνει τον κίνδυνο για τις επικίνδυνες συνέπειες που σχετίζονται με την υπνική άπνοια, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθεια, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και κατάθλιψη.
Ωστόσο, το απαλό βουητό της συσκευής CPAP δεν εγγυάται ότι η θεραπεία λειτουργεί αποτελεσματικά. Όπως κάθε ευαίσθητη φαρμακευτική αγωγή, πρέπει να αξιολογείται και να παρακολουθείται τακτικά.
Τι είναι η θεραπεία CPAP;
Η θεραπεία CPAP εμποδίζει την απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών λόγω υπερβολικής χαλάρωσης των μυών του λαιμού στη διάρκεια του ύπνου. Η θεραπεία περιλαμβάνει έναν μικρό παρακλίνιο συμπιεστή ο οποίος αντλεί ένα ισχυρό ρεύμα αέρα και το διοχετεύει διά μέσου ενός σωλήνα στη μύτη, μέσω μιας μάσκας που φοράτε όλη τη νύχτα. Μια τυπική συσκευή CPAP χορηγεί αέρα με σταθερή πίεση, ενώ μια αυτόματη συσκευή CPAP προσαρμόζει αυτόματα την πίεση ανάλογα με τις ποικίλες ανάγκες στη διάρκεια της νύχτας, όπως όταν αλλάζετε στάση ή όταν περνάτε σε διαφορετικό στάδιο του ύπνου.
Μπορείτε να ελέγξετε τη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα που εισέρχεται στη μάσκα. Επιπλέον, μπορείτε να επιλέξετε πόσο γρήγορα αυξάνεται η πίεση του αέρα: «Μπορείτε να ρυθμίσετε να αυξάνεται σε ένα διάστημα πέντε ή 45 λεπτών ή να επιλέξετε μια ρύθμιση “αυτόματης αύξησης” και να αφήσετε τη συσκευή να προσαρμόσει αυτόματα τον ρυθμό ανάλογα με την αναπνοή σας», εξηγεί η δρ Karen Lee, νευρολόγος και ειδική στην ιατρική του ύπνου στο Massachusetts Eye and Ear, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Αρχικοί έλεγχοι
Για να καλύψει στις ΗΠΑ η ασφάλιση ενός ατόμου τη θεραπεία CPAP, θα πρέπει να δείτε τον γιατρό του/της 30 έως 90 ημέρες μετά την έναρξη χρήσης του συστήματος. «Ο κλινικός γιατρός πρέπει πάντοτε να διασφαλίζει ότι η CPAP έχει βελτιώσει και ίσως επιλύσει τα προβλήματα ύπνου», αναφέρει η δρ Lee, και συνεχίζει: «Αυτό που μπορεί να περιπλέξει τα πράγματα είναι ότι ενδεχομένως δεν αντιλαμβάνεστε κάποια από τα προβλήματα που εμφανίζετε στον ύπνο σας. Για παράδειγμα, η υπνική άπνοια συχνά αυξάνει τη συχνότητα ούρησης τη νύχτα, το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών και τις νυχτερινές εφιδρώσεις. Ο κλινικός γιατρός θα πρέπει να θέσει κατάλληλες ερωτήσεις για να καταλάβει αν ο ύπνος σας έχει βελτιωθεί με τη χρήση της CPAP».
Στην πρώτη αξιολόγηση, ο γιατρός θα εξετάσει τα δεδομένα που έχει συλλέξει η συσκευή. «Η συσκευή αναφέρει πότε τη χρησιμοποιείτε και εκτιμά πόσα επεισόδια υπνικής άπνοιας έχετε ανά ώρα, πότε δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε και κατά πόσο υπάρχει ακούσια διαρροή αέρα από το στόμα σας και γύρω από τη μάσκα», λέει η δρ Lee.
Βάσει αυτών των πληροφοριών και των δικών σας παρατηρήσεων, ο κλινικός γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει υψηλότερη ή χαμηλότερη πίεση αέρα. Μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιήσετε περισσότερες επισκέψεις και να κάνετε πρόσθετες προσαρμογές έως ότου διορθωθούν οι αποκλίσεις, κάτι που μπορεί να διαρκέσει μερικούς μήνες. Μπορεί επίσης να χρειαστεί ολονύχτια μελέτη σε εργαστήριο ύπνου με χρήση της CPAP προκειμένου να διασαφηνιστούν τυχόν ζητήματα.
Πρόσθετοι έλεγχοι
Εφόσον το σύστημα CPAP λειτουργεί για εσάς, θα πρέπει να κάνετε εκ νέου αξιολόγηση τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο για να δείτε μήπως απαιτείται προσαρμογή της πίεσης του αέρα. Αυτά τα συνεχή ραντεβού παρακολούθησης είναι σημαντικά για πολλούς λόγους.
Επιδείνωση της υπνικής άπνοιας. Oλες μας οι λειτουργίες επιδεινώνονται καθώς μεγαλώνουμε. Το ίδιο ισχύει και για τους αεραγωγούς, γεγονός που προκαλεί εξέλιξη της νόσου στην πάροδο του χρόνου.
Απώλεια ή αύξηση βάρους. Η αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να επιδεινώσει την υπνική άπνοια, ενώ η απώλεια βάρους μπορεί να τη βελτιώσει ή ακόμη και να την κάνει να εξαφανιστεί. Οποιοδήποτε από τα δύο θα μπορούσε να επηρεάσει τις ρυθμίσεις της πίεσης.
Ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας. Η δρ Lee αναφέρει ότι ο εγκέφαλος μερικές φορές αντιδρά στη CPAP με τρόπο που δημιουργεί άλλον τύπο άπνοιας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ρυθμίσεις της συσκευής θα πρέπει να αλλάξουν.
Aλλα προβλήματα ύπνου. «Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλες οι ανάγκες σας σχετικά με τον ύπνο αντιμετωπίζονται», επισημαίνει η δρ Lee, «ιδίως εάν έχετε και άλλες διαταραχές του ύπνου, όπως αϋπνία, σύνδρομο ανήσυχων κάτω άκρων ή υπνηλία, παρά την αποτελεσματική θεραπεία CPAP».
Παράλειψη των ελέγχων
Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι δεν κάνουν τακτικούς ελέγχους της CPAP. Αν συγκαταλέγεστε σε αυτούς, ίσως ο γιατρός σας δεν σας είπε ποτέ ότι απαιτούνται περιοδικές αξιολογήσεις. «Παρόλο που οποιοσδήποτε πάροχος φροντίδας υγείας μπορεί να συνταγογραφήσει τη θεραπεία, δεν γνωρίζουν όλοι πώς να τη ρυθμίσουν σωστά ή ότι θα πρέπει να την αξιολογούν τακτικά», επισημαίνει η δρ Lee.
Μπορεί επίσης να μην πραγματοποιείτε ελέγχους της CPAP επειδή:
• Αισθάνεστε καλύτερα και δεν πιστεύετε ότι χρειάζονται πρόσθετες αξιολογήσεις.
• Δεν πιστεύετε ότι η θεραπεία είναι αποτελεσματική και έχετε εγκαταλείψει την προσπάθεια.
• Eχετε υπερβολικά φορτωμένο πρόγραμμα.
• Υποθέτετε (λανθασμένα) ότι ο πάροχος ιατρικού εξοπλισμού παρακολουθεί την υγεία σας.
Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με ειδικό
Αν δεν έχετε αξιολογήσει ποτέ τη χρήση της CPAP ή δεν το έχετε κάνει εδώ και πολύ καιρό, η δρ Lee συνιστά να κλείσετε ένα ραντεβού με έναν ειδικό ύπνου ή με τον ειδικό που σας συνταγογράφησε τη θεραπεία.
Oλες οι θεραπείες PAP απαιτούν τακτική αξιολόγηση
Η θεραπεία συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP) είναι ένας μόνο τύπος θετικής πίεσης αεραγωγών (PAP). Άλλοι τύποι είναι οι εξής:
• Αυτορρυθμιζόμενη θετική πίεση αεραγωγών (APAP), η οποία παρέχει ένα εύρος προρρυθμισμένων τιμών πίεσης καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας.
• Θετική πίεση αεραγωγών δύο επιπέδων (BiPAP), η οποία παρέχει δύο διαφορετικές προρρυθμισμένες τιμές πίεσης – μία πιο ισχυρή για την εισπνοή και μία λιγότερο ισχυρή για την εκπνοή.
• Προσαρμοστικός σερβοαερισμός (ASV): Πρόκειται για μια προηγμένη συσκευή που παρέχει πίεση ανάλογα με τα μοτίβα αναπνοής καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας.
Oλες αυτές οι θεραπείες απαιτούν περιοδική αξιολόγηση προκειμένου να καθοριστεί πόσο καλά λειτουργούν και κατά πόσο οι ρυθμίσεις χρειάζονται προσαρμογή.
