Kathimerini.gr
Καρδιακή προσβολή τις περισσότερες φορές παρατηρείται όταν ένας θρόμβος στο αίμα φράσσει κάποια αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα την καρδιά. Μικρό ποσοστό όμως προκύπτει από ένα σχίσιμο στον εσωτερικό χιτώνα του τοιχώματος μίας από τις αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά. Το σχισμένο τμήμα (κρημνός) ή το αιμάτωμα που μπορεί να προκληθεί στο εσωτερικό του τοιχώματος της αρτηρίας εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος.
Εκατομμύρια Αμερικανών χρησιμοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία, μέσω εγκατεστημένων εφαρμογών (apps) στα έξυπνα κινητά τους τηλέφωνα, για να ασκούν τον διαλογισμό, μια αρχαία παράδοση που προάγει την αίσθηση ηρεμίας και χαλάρωσης. Ο καταιγισμός στρεσογόνων ειδήσεων του τελευταίου έτους λειτούργησε ως θείο δώρο για τον κλάδο των εφαρμογών διαλογισμού, που εξελίχθηκε σε βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όλο και περισσότερα στοιχεία συνηγορούν υπέρ του ότι ο διαλογισμός μπορεί επίσης να βελτιώσει παράγοντες που συνδέονται με την καρδιαγγειακή υγεία. Τα πιο πρόσφατα προέρχονται από ένα άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2020 στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Cardiology. Οι ερευνητές μελέτησαν περισσότερα από 61.000 άτομα, τα οποία συμμετείχαν στις δύο πιο πρόσφατες Εθνικές Έρευνες Συνεντεύξεων για την Υγεία (National Health Interview Survey), των ετών 2012 και 2017. Περίπου 10% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι έκαναν κάποια μορφή διαλογισμού. Κατόπιν διόρθωσης για την ηλικία, το φύλο, τον ύπνο, την κατάθλιψη και άλλους πιθανούς παράγοντες σύγχυσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που έκαναν διαλογισμό είχαν χαμηλότερο επιπολασμό υψηλής χοληστερόλης, διαβήτη, υψηλής αρτηριακής πίεσης, εγκεφαλικών επεισοδίων και στεφανιαίας νόσου σε σύγκριση με τα άτομα που δεν διαλογίζονταν.
Αναπνεύστε και χαλαρώστε
Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς της μελέτης, υπάρχουν πολλές μορφές διαλογισμού, και δεν είναι σαφές κατά πόσον ορισμένοι τύποι προσφέρουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα. Όμως, τα οφέλη που αφορούν την καρδιά πιθανώς πηγάζουν από έναν κοινό υποκείμενο μηχανισμό, αναφέρει ο δρ Darshan Mehta, ιατρικός διευθυντής του Ινστιτούτου Ιατρικής Νου και Σώματος Benson-Henry (BHI) στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
«Πολλές μορφές διαλογισμού επιβραδύνουν την αναπνοή σας, έχοντας ως αποτέλεσμα περαιτέρω φυσιολογικές επιδράσεις, όπως μείωση της αρτηριακής πίεσης», αναφέρει. Συγκεκριμένα, ο διαλογισμός βοηθάει στην ενεργοποίηση της απόκρισης χαλάρωσης, η οποία αφορά τις φυσιολογικές μεταβολές που είναι το αντίθετο της απόκρισης του σώματος στο στρες (αντανακλαστικό «πάλης ή φυγής»).
Η απόκριση χαλάρωσης, η οποία περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον δρα Herbert Benson, ιδρυτή και επίτιμο διευθυντή του BHI), επιβραδύνει την καρδιακή λειτουργία και την αναπνοή σας και μειώνει την κατανάλωση οξυγόνου. Άλλες τεχνικές διαλογισμού, όπως η καθοδηγούμενη εικονοπλασία, το τάι-τσι, η γιόγκα, η προσευχή ή ακόμη και το πλέξιμο, μπορούν επίσης να ενεργοποιήσουν αυτές τις μεταβολές.
Οι αρχικές μελέτες του φαινομένου από τον δρα Benson πραγματοποιήθηκαν σε άτομα που εξασκούσαν τον Υπερβατικό Διαλογισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1960. «Αργότερα όμως διαπίστωσε ότι οι αλλαγές της απόκρισης χαλάρωσης δεν παρατηρούνταν μόνο σε αυτόν τον τύπο διαλογισμού. Σε όλους τους πολιτισμούς υπάρχει μια ανθρώπινη εμπειρία που έχει αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιδράσεων της απόκρισης στο στρες», αναφέρει ο δρ Mehta.
Καλύτερη αρτηριακή πίεση
Ίσως η καλύτερη απόδειξη του ρόλου του διαλογισμού στην υγεία της καρδιάς έχει να κάνει με την ικανότητά του να μειώνει την αρτηριακή πίεση, παρότι οι επιδράσεις διαφέρουν αρκετά από μελέτη σε μελέτη, λέει ο δρ Mehta. Και όμως, μια μελέτη που διεξάχθηκε από το BHI το 2018 υποστηρίζει την ύπαρξη ενός μηχανισμού: σε ορισμένα άτομα, η τακτική πρόκληση της απόκρισης χαλάρωσης φαίνεται να ενεργοποιεί γονίδια τα οποία συμμετέχουν στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και να απενεργοποιεί γονίδια που συνδέονται με τη φλεγμονή και την αγγειοσύσπαση.
Ο τακτικός διαλογισμός μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αύξηση της μεταβλητότητας της καρδιακής συχνότητας, σύμφωνα με μια μικρή μελέτη. Τέλος, είναι πιθανό (αν και δεν έχει αποδειχθεί) ότι ο διαλογισμός μπορεί να ενθαρρύνει άλλες συμπεριφορές οι οποίες προάγουν την καρδιακή υγεία, όπως ο πιο βαθύς ύπνος και η ελάττωση του στρες. Τα υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να ωθήσουν μερικούς ανθρώπους στο να αναπτύξουν ανθυγιεινές συνήθειες, όπως η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας ανθυγιεινών τροφών (junk food) και αλκοολούχων ποτών, επισημαίνει ο δρ Mehta.
Ξεκινώντας τον διαλογισμό
Η χρήση μιας εφαρμογής για διαλογισμό μπορεί να σας φανεί βολική για να μάθετε αυτή την πρακτική. Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο διαλογισμός σε ομάδα είναι καλύτερος, αν και η πανδημία COVID-19 δεν διευκολύνει αυτή την επιλογή. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε έναν από τους δωρεάν καθοδηγούμενους διαλογισμούς που προσφέρει το BHI (στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://bensonhenryinstitute.org/ guided-relaxation-exercises/).
Διαλογισμός: Καλλιεργώντας την προσοχή και την επίγνωση
Οι περισσότερες κύριες θρησκείες, συμπεριλαμβανομένων του Βουδισμού, του Ινδουισμού, του Χριστιανισμού, του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού, περιλαμβάνουν πρακτικές διαλογισμού. Όμως, πολλά άτομα διαλογίζονται ανεξάρτητα από οποιεσδήποτε θρησκευτικές ή πνευματικές πεποιθήσεις.
Κάποιοι ειδικοί χωρίζουν τις πρακτικές διαλογισμού σε δύο μεγάλες κατηγορίες: εστιασμένη προσοχή και ανοιχτή παρακολούθηση. Με την εστιασμένη προσοχή, συγκεντρώνεστε σε ένα πράγμα: στο μέτρημα, σε ένα μάντρα (λέξη ή φράση), ή σε ένα αντικείμενο (π.χ. ένα κερί, ένα δέντρο, κομποσκοίνι για προσευχές). Με την ανοιχτή παρακολούθηση, η επίγνωσή σας είναι ανοιχτή απέναντι σε όλα όσα βιώνετε, είτε είναι σκέψεις και συναισθήματα είτε ήχοι, μυρωδιές και σωματικά ερεθίσματα. Ο Υπερβατικός Διαλογισμός (που χάρη στους Beatles έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής τη δεκαετία του 1960) βασίζεται στη χρήση μάντρα. Οι πρακτικές διαλογισμού ενσυνειδητότητας (ιδιαίτερα δημοφιλής τις τελευταίες δεκαετίες) ενσωματώνουν τόσο την προσοχή όσο και την επίγνωση. Άλλες μορφές διαλογισμού είναι ο samatha (ηρεμία και συγκέντρωση), ο vipassana (ενορατικότητα) και ο metta (αγάπη-καλοσύνη).
