Του Γιάννη Ιωάννου
Η εικόνα του αστυνομικού που πατάει με το πόδι του τον λαιμό του διαδηλωτή θα πρέπει να μας στοιχειώνει για πάντα στην Κύπρο. Όχι μόνο για το συγκείμενο της δράσης της αστυνομίας στην διαδήλωση της 13ης Φεβρουαρίου αλλά και μόνο στην σκέψη ότι ο άνθρωπος που βρίσκονταν κάτω από αυτή την μπότα θα μπορούσε να είχε πεθάνει. Και για έναν ακόμη λόγο: Στην ημικατεχόμενη, ευρωπαϊκή, Κύπρο, η εικόνα της μπότας που πατάει στον λαιμό τον διαδηλωτή παραπέμπει, συνειρμικά, στην Τουρκία –τη χώρα που έχει καταλάβει παράνομα, από το 1974, τη μισή μας πατρίδα.
Οι προϊστάμενοι, πολιτικοί και μη, παραιτούνται όταν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους –συχνά υπό τον τραγικό επίλογο του χαμού αθώων πολιτών. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το Μαρί ή την τραγωδία της Helios. Και όλα είναι πολιτικά, ακόμη κι αν κάποιοι δεν παραιτούνται. Αλλά πριν πιάσει κάποιος το στασίδι της πολιτικής του προτίμησης, πρέπει να θυμόμαστε μια βασική αρχή, όταν συζητάμε για την ανθρώπινη κατάσταση. Τη νοοτροπία. Που συχνά, στην Κύπρο, περπατάει χέρι-χέρι με τον επαγγελματισμό – ή για την ακρίβεια την έλλειψη επαγγελματισμού. O Timothy Snyder στο κλασικό του πλέον έργο «On Tyranny» αναλύει, πηγαίνοντας τη σκέψη της Χάνα Άρεντ ένα βήμα πιο πέρα, 20 μαθήματα που μπορούμε να διδαχτούμε από τον 20ό αιώνα. Κι ένα εξ αυτών είναι το «ας γίνουμε πιο επαγγελματίες». Ο γερμανικός Ναζισμός (σ.σ. οι αντλίες νερού χρησιμοποιήθηκαν ιστορικά πρώτη φορά στη Γερμανία του Μεσοπολέμου) είναι μια αποκρουστική ιδεολογία. Συνυφασμένη με το απόλυτο κακό. Τον φυλετικό ρατσισμό και το μίσος. Χωρίς όμως τους πρόθυμους αστυνομικούς που μετέφεραν τους Εβραίους στα βαγόνια της θανάτωσής τους, από μόνος του δεν θα αρκούσε για να πεθάνουν πέντε εκατομμύρια άνθρωποι. Ο Snyder μας υπενθυμίζει πως αυτοί οι αστυνομικοί δεν ήταν καλοί επαγγελματίες.
Ο αστυνομικός που πάτησε τον διαδηλωτή στον λαιμό, ο συνάδελφός του που προσπαθούσε να ακινητοποιήσει τον διαδηλωτή και όσοι συνάδελφοί τους κάθονταν δίπλα χωρίς να αντιδρούν δεν είναι καλοί επαγγελματίες. Κι έχουν κακή νοοτροπία. Μια νοοτροπία που δεν θα αλλάξει όσοι προϊστάμενοί τους, πολιτικοί ή μη, παραιτηθούν ή δεν παραιτηθούν στην Κύπρο. Σε αντίθεση με τον συνάδελφό τους, που όταν η αντλία νερού χτύπησε τη διαδηλώτρια στο μάτι αφήνοντας την αναίσθητη, έσπευσε κοντά της για να εκτιμήσει τι συμβαίνει. Ο καλός και ο κακός «μπάτσος» θα υπάρχουν όσο δεν αλλάζει η νοοτροπία μας. Και το ίδιο ισχύει για το κρατικό μονοπώλιο της βίας –εφόσον ζούμε σε οργανωμένα κράτη και εφόσον η αστυνομία εφαρμόζει αυτό το μονοπώλιο είτε κυβερνούν δεξιές, είτε αριστερές, είτε κεντρώες κυβερνήσεις. Πώς αλλάζεις τη νοοτροπία σε έναν θεσμό όπως η Κυπριακή Αστυνομία; Με εκπαίδευση, παιδεία, αυστηρά κριτήρια επιλογής και μηδενική ανοχή στην μη επαγγελματική συμπεριφορά. Δεν χρειάζεται μόνο πολιτική βούληση αλλά να συνειδητοποιήσεις ένα εξής απλό πράγμα: Ένας αστυνομικός που δεν είναι επαγγελματίας είναι δυνατόν να σκοτώσει. Και στη διαδήλωση της 13ης Φεβρουαρίου αν δεν πέθανε κάποιος είναι, όπως πολλά πράγματα στην Κύπρο, θέμα καθαρής τύχης.
