ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πού πάει το ΑΚΕΛ

Του Γιάννη Ιωάννου

Του Γιάννη Ιωάννου

Την επoμένη των εκλογών μια τεράστια συζήτηση ξεκίνησε για το ΑΚΕΛ και την επόμενη ημέρα. Από το 2016, το κόμμα της Αριστεράς στην Κύπρο βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση με περαιτέρω εκλογικές απώλειες, αδυναμία να κεφαλαιοποιήσει αντιπολιτευτικά την προβληματική εικόνα που αποπνέει η δεύτερη θητεία Αναστασιάδη και με μια εσωστρέφεια πίσω από την οποία βρίσκεται το φάντασμα της διακυβέρνησης Χριστόφια –της πρώτης ουσιαστικά αριστερής διακυβέρνησης στην Κ.Δ. από τη γέννησή της.

Η συζήτηση για το ΑΚΕΛ και το πώς θα κινηθεί τα επόμενα χρόνια γίνεται σε κομματικά πηγαδάκια κι εκτός, διαχέεται στη δημόσια σφαίρα μέσα από τα ΜΚΔ και αφορά ένα μεγάλο φάσμα της κοινωνίας, εντός και εκτός του κόμματος. Παράλληλα, η συζήτηση δείχνει να μην απασχολεί μόνο τη διαχείριση της ήττας και τη συρρίκνωση των ποσοστών του κόμματος, αλλά και τον ιδεολογικό και πολιτικό του μετασχηματισμό. Σε αυτή την ιδεολογική συζήτηση, αν το ΑΚΕΛ παραμένει ένα παλιομοδίτικο κόμμα, προσκολημμένο στην ιδεολογία του Μαρξισμού-Λενινισμού –όπως τον βιώσαμε ιστορικά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, μονοπωλεί τη συζήτηση. Και παραμένει μια τάση που δείχνει να μην απασχολεί μόνον τους Ακελικούς αλλά κι ένα μεγάλο μέρος ανένταχτων ψηφοφόρων στην Κύπρο που ανήκουν στο ευρύτερο φάσμα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας. Αυτή ακριβώς η συζήτηση δείχνει όχι μόνον να διχάζει τους ίδιους τους Ακελικούς αλλά και να παράγει μια ενδιαφέρουσα αντίφαση: Ενώ το ΑΚΕΛ οφείλει, λόγω εικόνας, να μπει σε μια διαδικασία ανοίγματος η ιδεολογική καθαρότητα του επιβάλλει να απαντάει στην εν λόγω κριτική με μια μεγάλη δόση εσωστρέφειας. Οι εκτός του ΑΚΕΛ δεν μπορούν να κρίνουν, να προτείνουν ή να αναστοχαστούν σε σχέση με το σύγχρονο διακύβευμα μιας μαρξιστικής-λενινιστικής προσέγγισης.

Η Ακελική αντίφαση, σε αυτό εδώ το επίπεδο, λαμβάνει τα χαρακτηριστικά μιας επιστημονικής –βαθιά ιδεολογικής αλλά όχι και τόσο χρήσιμης πολιτικά πλέον– συζήτησης. Ακριβώς γιατί ένα μεγάλο μέρος της κριτικής προς το ΑΚΕΛ απορρέει όχι από την ιστορική αμφισβήτηση του πολύτιμου έργου του Μαρξ –εκ των επιδραστικότερων φιλοσόφων του 20ού αιώνα– αλλά από την πολιτική πρακτική του ΑΚΕΛ και την προσκόλλησή του στην κομματική ορθοδοξία των μαρξιστικών και λενινιστικών κομμάτων του περασμένου αιώνα: Την αποκοπή του από την κοινωνία και τις σύγχρονες κοινωνικές εξελίξεις, την αδυναμία του να στοιχειοθετήσει ένα σύγχρονο οικονομικό μοντέλο, την αποτυχία του να οριοθετήσει μια φιλοευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική – σε έναν κόσμο εκεί έξω όπου βομβαρδίζουν εξίσου οι Αμερικανοί με τους Ρώσους.

Αυτή ακριβώς η αντίφαση οφείλει να είναι το πρώτο μέλημα του ΑΚΕΛ, αν θέλει να επανέλθει, δυναμικά, ως το ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα του τόπου, σε τροχιά εξουσίας. Η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ενός «χαμένου στην Ιστορία» επιχειρήματος, της πολιτικής πρακτικής και λειτουργίας και της ιδεολογικής αποκοπής από τον παλαιάς κοπής, κομμουνισμό. Η ιστορία και η πολιτική πρακτική, ιδίως μετά το 1989, των κεντροαριστερών, ευρωκομμουνιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευρώπη κατέδειξε πως η αυτοκριτική, η ροπή προς την προοδευτικότητα και η ιστορική παραδοχή των λαθών του παρελθόντος προσέφεραν στα εν λόγω κόμματα πολύτιμα μαθήματα, τα μετασχημάτισαν ιδεολογικά και οργανωτικά και, κυριότερα, τα ανέδειξαν ως ρυθμιστές των πολιτικών συστημάτων των χωρών τους. Ήταν μια διαδικασία που ανέδειξε πως για την ευρωπαϊκή εμπειρία η ζωή και το έργο του Αλτιέρο Σπινέλι και του Νίκου Πουλαντζά ήταν εξίσου σημαντικά με τα αντίστοιχα του Μαρξ και του Λένιν.

Σε έναν αριστερό σύλλογο, στην Κύπρο, εξηγούσα κάποτε σε έναν, αριστερό φίλο και πολιτικό επιστήμονα από το εξωτερικό, το πως –στο κυπριακό συγκείμενο– συνυπάρχουν τα κάδρα του Μαρξ, του Μακαρίου, του Εζεκία Παπαϊωάννου και το εικόνισμα της Παναγίας. Ο φίλος αναρωτήθηκε αν το ΑΚΕΛ παραμένει ένα κόμμα συμβολισμών ή αν μπορεί, όντως, να ξεφύγει από αυτούς. Απάντηση δεν βρήκα ωστόσο αυτό για το οποίο φαίνεται πως τον έπεισα είναι για την πορεία του ΑΚΕΛ μετά το 2013, πως δεν μπόρεσε ποτέ να απαλλαγεί από την ιστορικά πρώτη του διακυβέρνηση. Και σημαντικότερα, από τα λάθη της. Σε αντίθεση με το πώς δουλεύουν τα κόμματα συνήθως, η εξουσία άφησε στο ΑΚΕΛ ένα κακό προηγούμενο.

Στους επόμενους μήνες θα διαφανεί η πορεία που το ΑΚΕΛ θα λάβει ιδίως μετά την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία του. Οι προοπτικές είναι ρεαλιστικές. Είτε το κόμμα θα μπει σε μια πορεία ανανέωσης και ανάκαμψης είτε, τα επόμενα χρόνια, θα συρρικνωθεί περαιτέρω. Μέχρι τότε η συζήτηση περί «μαρξισμού-λενινισμού» και κυριότερα η κριτική επί τούτου πέραν της ιδεολογικής διάστασης έχει και απτά πολιτικά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά για το οποία το ΑΚΕΛ θα κρίνεται, διαχρονικά, από τους πολίτες και δη τους ψηφοφόρους.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Γιάννη Ιωάννου

Γιάννης Ιωάννου: Τελευταία Ενημέρωση

Το ζήτημα της εναντίωσης στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση οφείλουμε να το δούμε πιο εκτενώς γιατί δυνητικά θα γεννήσει πολιτικές ...
Του Γιάννη Ιωάννου
Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς από τον ανασχηματισμό είναι πως δεν θα είναι ο τελευταίος της τρέχουσας κυβέρνησης Χριστοδουλίδη ...
Του Γιάννη Ιωάννου
Το κοινό συμπέρασμα είναι αν μπορεί η Κύπρος όντως να παράξει ένα οικονομικό μοντέλο που θα είναι υγιές και με πλήρη διαφάνεια ...
Του Γιάννη Ιωάννου
X