Την ώρα που η πανδημία COVID-19 κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο, άλλες σοβαρές απειλές για την υγεία, όπως η μικροβιακή αντοχή, συνεχίζουν να εξαπλώνονται – απαρατήρητες και πιθανόν ανεξέλεγκτες.
Εάν δεν αναλάβουμε άμεσα δράση, κινδυνεύουμε να γίνουμε μάρτυρες μιας άλλης σιωπηλής πανδημίας η οποία όσο περνάει ο καιρός θα εντείνεται, με εκτεταμένες συνέπειες. Σταδιακά, όλο και περισσότερες λοιμώξεις γίνονται ανθεκτικές στα αντιβιοτικά.
Αυτό σημαίνει ότι η θεραπεία τους γίνεται δυσκολότερη και οδηγεί σε περισσότερους θανάτους. Συλλογικά, ανά το παγκόσμιο, πρέπει να ενισχύσουμε επειγόντως και με αποφασιστικότητα την ικανότητά μας για την αντιμετώπιση της επερχόμενης αυτή΄ς κρίσης και να αναλάβουμε κοινή δράση για να αποτρέψουμε τη μετατροπή της μικροβιακής αντοχής σε μια νέα πανδημία.
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι 144 χώρες έχουν πλέον θεσπίσει πολυτομεακά εθνικά σχέδια δράσης αντιμετώπισης της. Ωστόσο, η εφαρμογή τους στις χώρες απαιτεί ενίσχυση αλλά χρηματοδότηση. Έχουμε ζήσει όλοι κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει ένας ιός στη ζωή και τις οικονομίες των χωρών μας. Μέχρι στιγμής έχουν χαθεί 3.4 εκατομμύρια ζωές από την COVID-19, αλλά ο αριθμός των θανάτων λόγω της μικροβιακής αντοχής θα μπορούσε να είναι υψηλότερος, εκτός εάν αναληφθεί επείγουσα δράση άμεσα.
Ως παγκόσμια κοινότητα δεν μπορούμε να αφήσουμε τα βακτήρια να καταστούν ανθεκτικά στα φάρμακα που έχουμε στη διάθεση μας. Πρέπει να επιβραδύνουμε την ανάπτυξη στην αντοχή, ώστε τα φάρμακα να συνεχίσουν να είναι αποτελεσματικά και ασφαλή, στη θεραπεία των λοιμώξεων. Τα αντιβιοτικά αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην υγειονομική περίθαλψη τις τελευταίες δεκαετίες και, εάν τα φάρμακα αυτά δεν είναι πλέον αποτελεσματικά, οι συνήθεις χειρουργικές επεμβάσεις αλλά και θεραπείες για τον καρκίνο θα παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο.
Πολλά επίσης από τα οφέλη στην αντιμετώπιση των κοινών λοιμώξεων ενδέχεται να χαθούν. Στην περίπτωση αυτή οι συνέπειες για τον άνθρωπο, την οικονομία και την ανάπτυξη θα είναι καταστροφικές. Ως εκ τούτου, ζητάμε μέσα σε πνεύμα παγκόσμιας συνεργασίας και την αίσθηση πραγματικής επείγουσας ανάγκης, να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη απειλή της μικροβιακής αντοχής.
Η ώρα της δράσης έφτασε.
Η συγκεκριμένη απειλή θα έχει επίσης σημαντικό αντίκτυπο σε πολλούς από τους στόχους της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Υποστηρίζουμε την αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ της «Τριμερούς +» (FAO, OIE, ΠΟΥ και UNEP), η οποία αντικατοπτρίζει το αυξανόμενο επίπεδο ανησυχίας σχετικά με τις διασυνδεδεμένες απειλές για την υγεία των ζώων, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στέκονται πλάι-πλάι, μαζί με τους διεθνείς εταίρους στην αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πρόκλησης. Απαιτείται δράση σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της δράσης εντός του Προγράμματος "Μια Υγεία" της ΕΕ κατά της μικροβιακής αντοχής, έχουμε προχωρήσει σε νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως την απαγόρευση της προληπτικής χρήσης αντιβιοτικών σε ζώα, την διατήρηση συγκεκριμένων αντιμικροβιακών μόνο για ανθρώπινη χρήση καθώς και την επέκταση της απαγόρευσης της χρήσης αντιβιοτικών ως αυξητικών παραγόντων στα ζώα.
Η νόσος COVID-19 μας έχει διδάξει πολλά αυτή τη χρονιά: Ανάμεσα τους την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης των συστημάτων υγείας σε όλες τις χώρες, την ανάγκη ενίσχυσης της ετοιμότητας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και τη σημασία της παγκόσμιας αλληλεγγύης. Οι μεγαλύτερες απειλές της ανθρωπότητας — από την κλιματική αλλαγή έως την άνοδο της μικροβιακής αντοχής — είναι κοινές. Και είναι επίσης διασυνδεδεμένες. Πρέπει συνεπώς να τις αντιμετωπίσουμε από κοινού, με κάθε χώρα να ενισχύει την εθνική της αντίδραση, αλλά και σε συνεννόηση μεταξύ όλων. Πρέπει να δούμε τη μικροβιακή αντοχή για αυτό που πραγματικά είναι: Μια κοινή απειλή που απαιτεί κοινή αντιμετώπιση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μαζί με τους άλλους εταίρους της «Τριμερούς +», στεκόμαστε ενωμένοι, μαζί και με τους άλλους διεθνείς εταίρους μας στην αντιμετώπιση της παρούσας πρόκλησης. Έχουν ήδη ληφθεί σημαντικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο για την αύξηση της ευαισθητοποίησης και την ενίσχυση της πολιτικής δέσμευσης, όπως η σύσταση της ομάδας παγκόσμιων ηγετών για τη μικροβιακή αντοχή, η δήλωση της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Υγεία ή το σχέδιο των οργανισμών «Τριμερούς +» για τη δρομολόγηση της πλατφόρμας για δράση κατά της μικροβιακής αντοχής. Ομοίως, τα μέλη της G7 και της G20 έχουν δεσμευτεί να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για το γεγονός ότι το πρόβλημα αυτό κατέχει εξέχουσα θέση στην επόμενη σύνοδο κορυφής της G7 με προτάσεις που διαφοροποιούν τα αντιβιοτικά από άλλα φάρμακα. Ανάμεσα σε αυτά την αποτίμηση και την επιστροφή των οικονομικών πόρων που θα απαιτηθούν, με συγκεκριμένους τρόπους.
Χαιρετίζουμε ως εκ τούτου, αυτό το πρώτο βήμα. Η ΕΕ και οι οργανισμοί «Τριμερείς +» θα προτείνουν συζήτηση με επίκεντρο την αντιμικροβιακή αντοχή (AMR) κατά τη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τα συστήματα τροφίμων τον Σεπτέμβριο του 2021. Θα πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις τώρα και να εργαστούμε προς την κατεύθυνση ενός Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης για τη μικροβιακή αντοχή, το οποίο θα εξετάζει θέματα που αφορούν την υγεία των ζώων, την ανθρώπινη υγεία, την υγεία των φυτών και το περιβάλλον, με επίκεντρο πάντα την προσέγγιση «Μία υγεία».
Διαθέτουμε τα μέσα για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά για την επίτευξη αυτού του στόχου, η αντίδρασή μας πρέπει να οργανωθεί, να επικεντρωθεί και να μεταφραστεί σε δράση σε όλες τις χώρες.
Τώρα είναι η ώρα να είμαστε θέσουμε φιλόδοξους στόχους και να αναλάβουμε δράση.
Αναδημοσίευση από το EURACTIV
*Από τη Στέλλα Κυριακίδου Ευρωπαία Επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων και τον Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus Γενικό Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
