Ο αιωνίως αισιόδοξος Γιώργος Βασιλείου ανησυχεί. Δεν έπαψε να ελπίζει αλλά φοβάται ότι μεγάλη μερίδα των συμπατριωτών μας δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα την τεράστια ζημιά και τους κινδύνους για την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού που μπορεί να προκαλέσει η μη λύση του Κυπριακού. Και αυτό δεν είναι υπερβολή γιατί τον τελευταίο καιρό ακούγεται συχνά το σύνθημα «καλύτερα εμείς απ’ εδώ και εκείνοι απ’ εκεί». Αυτή είναι μία φράση που εκφράζει, από τη μια μεριά, τα συναισθήματα αυτών που έχουν χάσει κάθε ελπίδα για λύση και δέχονται να μείνουν τα πράγματα έστω και όπως έχουν και, από την άλλη μεριά, αυτών που η επιθυμία ήταν πάντοτε να προωθηθεί η αποδοχή των τετελεσμένων με την ελπίδα ότι θα διαφυλαχθεί ο πλούτος του νότου και ταυτόχρονα το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι ψευδαίσθηση όμως να πιστεύει κάποιος ότι το λεγόμενο στάτους κβο θα παραμείνει ως έχει για πάντα. Η πείρα και τα χρόνια από την εισβολή μέχρι σήμερα πρέπει να μας έχουν διδάξει ότι δεν υπάρχει στάτους κβο, ότι τα «πάντα ρει» και στην αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών, της μίας δηλαδή, που έχει μαζί της το δίκαιο και της άλλης που έχει τη δύναμη, επικρατεί, συνήθως, εκείνη που έχει τη δύναμη. Αυτό αποδεικνύεται και από το παράδειγμα της περίκλειστης Αμμοχώστου. Πριν χρόνια η επανεγκατάσταση των Βαρωσιωτών στην πόλη τους θα ήταν συνέπεια όχι της επιτυχούς ολοκλήρωσης, αλλά της έναρξης των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. Σήμερα αγωνιζόμαστε με τα νύχια και τα δόντια για να αποτρέψουμε το άνοιγμα των Βαρωσίων υπό τουρκική διοίκηση.
Από την τουρκική εισβολή, έχουν περάσει 46 ολόκληρα χρόνια που κατά τη διάρκειά τους, αρκετές φορές τα Ηνωμένα Έθνη προσπάθησαν να μας βοηθήσουν, όπως με τις προτάσεις Κουεγιάρ το 1985 και το Σχέδιο Ανάν το 2004 και που δυστυχώς για λόγους που όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε, απέτυχαν. Είναι άρα προφανές ότι η διεθνής κοινότητα επιθυμεί και επιζητά την άμεση έναρξη των διαπραγματεύσεων οι οποίες θα οδηγήσουν στην επανένωση της πατρίδας μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η επιθυμία αυτή και οι προσπάθειες θα συνεχίσουν επ’ άπειρον. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η διαιώνιση του Κυπριακού ελλοχερύει τεράστιους κινδύνους.
Μιλώντας, με την ευκαιρία της έναρξης της 75ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτιέρες, ανακοίνωσε την ετοιμότητά του για σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό και την επανέναρξη του διαλόγου μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Επίσης τόνισε τη σημασία της υιοθέτησης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά και της αποφυγής μονομερών ενεργειών που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις διαπραγματεύσεις. Είπε, χαρακτηριστικά, ότι δεσμεύεται να προχωρήσει στην «αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας», αμέσως μετά την εκλογή του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Όσο παραμένουν τα πράγματα ως έχουν, τόσο το χειρότερο για μας και τόσο λιγότερες οι ελπίδες για εξεύρεση λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η κατάσταση θα αρχίσει να επιδεινώνεται ραγδαία από τη στιγμή που τα Ηνωμένα Έθνη θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει προοπτική λύσης γιατί και οι δύο πλευρές δεν είναι διατεθειμένες να κάνουν τους αναγκαίους συμβιβασμούς. Σε μια τέτοια περίπτωση θα παρθεί απόφαση από το Συμβούλιο Ασφαλείας για τη μη ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης και την αναχώρησή της από την Κύπρο μέσα σε ένα τακτό χρονικό διάστημα. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης θα είναι δραματικές για την πλευρά μας διότι θα σημαίνει ότι η «Πράσινη Γραμμή» θα καταλήξει στα χέρια της πιο ισχυρής πλευράς. Όχι μόνο θα χάσουμε το περίπου 3% του εδάφους που σήμερα καλύπτει η «Πράσινη Γραμμή» αλλά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τη σκληρή πραγματικότητα των «συνόρων», περίπου 200 χιλιομέτρων, από τη μια πλευρά της Κύπρου έως την άλλη, και δεν θα είμαστε σε θέση να διασφαλίσουμε την ασφάλεια της διαχωριστικής γραμμής. Μαυραγορίτες και έμποροι ναρκωτικών θα έχουν τη δυνατότητα, χωρίς δυσκολία, να προμηθεύουν τους συνεργάτες τους στις ελεύθερες περιοχές. Θα είμαστε μάρτυρες της συνεχούς αύξησης κατανάλωσης ναρκωτικών, ξεκινώντας από τα σχολεία με επιπτώσεις τις οποίες είναι περιττό να προσπαθήσω να περιγράψω σ’ αυτό το στάδιο.
Όσο δεν επιτυγχάνεται πρόοδος για την επίτευξη λύσης, η Τουρκία θα επιδιώκει την υπόσκαψη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μεταξύ άλλων, θα δούμε τη συνεχή αύξηση των παράνομων μεταναστών, το κύμα των οποίων ήδη έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις.
Ταυτόχρονα, θα γίνουμε μάρτυρες της αύξησης προσπαθειών των Τουρκοκυπρίων να ανακτήσουν τις περιουσίες τους που βρίσκονται στις ελεύθερες περιοχές. Ήδη το έχουμε διαπιστώσει με την υπόθεση Μακένζυ, η οποία αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι εφόσον είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είμαστε ταυτόχρονα και υπόχρεοι να σεβόμαστε το δικαίωμα περιουσίας του κάθε ενός. Σταδιακά αυτό θα οδηγήσει στη συνεχή αύξηση των Τουρκοκυπρίων που θα επιλέξουν να ζουν στις ελεύθερες περιοχές σε αντίθεση με τους Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες.
Είναι γνωστό ότι ο τουρισμός είναι η βασικότερη πηγή ξένου εισοδήματος. Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ έχουν δαπανηθεί για την οικοδόμηση των υποδομών και την ανέγερση δεκάδων ξενοδοχείων στις ελεύθερες περιοχές. Χωρίς υπερβολή, μπορούμε να πούμε ότι ο πλούτος της Κύπρου έχει σε μεγάλο βαθμό επενδυθεί στην ανέγερση ξενοδοχείων και έργων υποδομής, η επιτυχής αξιοποίηση των οποίων όμως εξαρτάται από τη συνεχή και σταθερή αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς το νησί μας. Δεν επιδιώκω τον εκφοβισμό, αλλά όλοι μπορούμε να φανταστούμε τη ζημιά που θα προκληθεί στην οικονομία της Κύπρου αν ένα τουρκικό βλήμα, δήθεν κατά λάθος, προσγειωθεί στην τουριστική περιοχή του Παραλιμνιού και της Αγίας Νάπας.
Θα χαθεί το αίσθημα της ασφάλειας που θέλαμε να πιστεύουμε ότι διασφαλίζεται με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ θα μειωθεί σημαντικά η δυνατότητα μας για προσέλκυση ξένων κεφαλαίωνεξαιτίας της αδυναμίας μας να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των ξένων επενδύσεων στο απώτερο μέλλον. Μέσα σ’ αυτές τις νέες συνθήκες είναι εύκολο να διαπιστώσει ένας ότι θα παύσουμε να είμαστε κύριοι στο σπίτι μας. Η εμπειρία μας από την κρίση του κορωνοϊού είναι αρκετή για να στείλει το μήνυμα ότι η ασφάλεια και η σιγουριά για το μέλλον είναι απαραίτητη για την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού και είναι ακριβώς αυτό που θα αμφισβητηθεί από την έλλειψη προοπτικής λύσης.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, είναι εύκολο να αντιληφθεί ένας ότι από τις χιλιάδες των νέων μας που σπουδάζουν στο εξωτερικό όλο και περισσότεροι θα παραμένουν στις χώρες των σπουδών τους διότι μόνο έτσι θα μπορούν να διασφαλίσουν την ασφάλεια τους και τη σιγουριά για το μέλλον.
Στο μυαλό μου δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο Πρόεδρος καθώς και η πολιτική ηγεσία πρέπει να προχωρήσουν με θάρρος και τόλμη προωθώντας την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τις παράλογες δηλώσεις του Ερντογάν και άλλων Τούρκων αξιωματούχων, είναι να πάμε σε διαπραγματεύσεις, χωρίς τον παραμικρό όρο, και να είμαστε ταυτόχρονα έτοιμοι, μέσα στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων, να κάνουμε τους αναγκαίους συμβιβασμούς. Σ’ αυτή την προσπάθεια θα έχουμε σύμμαχο το Συμβούλιο Ασφαλείας καθώς και τη συντριπτική πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας. Όλοι μαζί πρέπει να αγωνισθούμε για την επανένωση της πατρίδας μας μέσα στα πλαίσια μιας δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο κ. Γιώργος Βασιλείου είναι πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
