Γράφει η Πέννυ Μπουλούτζα
Νόσος που εξαλείφθηκε από τη χώρα μας το 1974 θεωρείται σήμερα η ελονοσία. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, έκτοτε καταγράφονται πανελλαδικά ετησίως 20 έως 110 εισαγόμενα κρούσματα, δηλαδή κρούσματα που αφορούν ασθενείς οι οποίοι προσβλήθηκαν από τη νόσο σε χώρα του εξωτερικού, κάτι που χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως απόλυτα αναμενόμενο, με την αύξηση των ταξιδιών και των μετακινήσεων πληθυσμών παγκοσμίως, και παρατηρείται σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Αλλωστε η ελονοσία συνεχίζει να ενδημεί σε 83 χώρες και περιοχές του πλανήτη και κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Οι περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια
Αν και η νόσος έχει εξαλειφθεί στην Ελλάδα, τα έτη 2009 έως 2021 καταγράφηκαν, σχεδόν κάθε έτος, σε ορισμένες αγροτικές –κυρίως– περιοχές της χώρας κρούσματα της νόσου με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, δηλαδή αφορούσαν ασθενείς που δεν ανέφεραν ιστορικό ταξιδιού σε ενδημικές χώρες. Επρόκειτο για σποραδικά περιστατικά ατόμων που είχαν μολυνθεί από ασθενείς οι οποίοι είχαν εισέλθει στη χώρα μας, με την εξαίρεση των ετών 2011-2012 όταν είχαν καταγραφεί συρροές (κυρίως στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας). Πάντως, τα τελευταία τρία έτη (2022, 2023 και 2024) δεν έχουν καταγραφεί κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, ενώ έχουν δηλωθεί 31, 32 και 35 εισαγόμενα κρούσματα αντίστοιχα.
Διαδεδομένα είδη
Η ελονοσία είναι μια λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο της ελονοσίας» και μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου ανωφελούς κουνουπιού (Anopheles). Το συγκεκριμένο γένος κουνουπιού είναι από τα πιο διαδεδομένα στη χώρα μας, όπως διαδεδομένο είναι και το γένος Culex, που με τη σειρά του ευθύνεται για έναν ενδημικό πλέον για τη χώρα μας ιό, τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Τα τελευταία 15 έτη ο ιός του Δυτικού Νείλου θεωρείται ότι «έχει εγκατασταθεί» στη χώρα μας, με περιστατικά λοίμωξης του ιού να καταγράφονται κάθε χρόνο τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Για φέτος, έχουν ήδη δηλωθεί τέσσερα περιστατικά της νόσου, τα οποία διαγνώσθηκαν την περασμένη εβδομάδα, με πιθανότερους τόπους έκθεσης στον ιό τους Δήμους Ασπροπύργου, Κορυδαλλού και Σαλαμίνας. Και οι τέσσερις ασθενείς παρουσίασαν εικόνα εγκεφαλίτιδας, μηνιγγοεγκεφαλίτιδας, χρειάστηκε να νοσηλευθούν (πλέον και οι τέσσερις έχουν λάβει εξιτήριο) και ανέφεραν έναρξη συμπτωμάτων εντός του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουνίου.
O ΕΟΔΥ σημειώνει ότι «καθώς η επιδημιολογία του ιού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια». Στο πλαίσιο αυτό κάνει έκκληση στους πολίτες σε όλη την επικράτεια να λαμβάνουν ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια.
Εκτός από την Ελλάδα, στην Ε.Ε. έχει καταγραφεί περιστατικό λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου για φέτος και στη Ρουμανία. To Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), για τη φετινή «περίοδο των κουνουπιών» έχει ξεκινήσει την έκδοση επιδημιολογικών εκθέσεων ειδικά για τους ιούς του Δυτικού Νείλου, τσικουνγκούνια, του δάγκειου πυρετού και του Ζίκα.
Στο ραντάρ του ECDC
Σύμφωνα με το ECDC, «οι κύριοι φορείς ανησυχίας για την Ευρώπη περιλαμβάνουν κουνούπια του γένους Aedes albopictus, που μπορούν να μεταδώσουν τον δάγκειο πυρετό, τον τσικουνγκούνια, και τον Ζίκα, του γένους Aedes aegypti, που μεταδίδει τον ιό του κίτρινου πυρετού και του Culex (κοινό κουνούπι), που είναι ο κύριος φορέας του ιού του Δυτικού Νείλου. Ο Aedes albopictus έχει εγκατασταθεί επί του παρόντος σε 16 χώρες και 369 περιοχές, ο Aedes aegypti αφού εξαλείφθηκε από την Ευρώπη, έχει επανεμφανιστεί στην Κύπρο, και o Culex συνεχίζει να επιτρέπει την εκτεταμένη μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου».
