Του Ανδρέα Ανδρέου
Είναι κάποιοι που διερωτώνται γιατί πολλοί Άγγλοι που αγόρασαν παλαιότερα σπίτι ή διαμέρισμα στην χώρα μας, έρχονται σε μεταγενέστερο στάδιο και το πουλάνε σε τιμή που είναι πολύ κοντά στην τιμή αγοράς του (είτε προς τα πάνω ή προς τα κάτω), ακόμα και αν η τιμή στο παζάρι δικαιολογεί μια πιο ψηλή αξία. Σήμερα θα εξετάσουμε το φαινόμενο αυτό.
Ο μέσος Άγγλος αγοραστής/επενδυτής δεν είναι συναισθηματικά δεμένος με την επένδυσή του. Αυτό αποτελεί μια ειδοποιό διαφορά μεταξύ αυτού και του μέσου Κύπριου αγοραστή και αρχίζοντας την εξέταση του φαινομένου είναι καλά να το ξεκαθαρίσουμε επειδή έχουμε μια σχετική δυσκολία να το αντιληφθούμε.
Ερχόμενοι στην Κύπρο οι Άγγλοι επιδιώκουν είτε να έχουν ένα «μόνιμο» τόπο για εκτεταμένες διακοπές ή ένα τόπο για να ζήσουν κάποια χρόνια της συνταξιοδότησής τους. Και εννοείται ότι επιλέγουν την Κύπρο λόγω της ηλιοφάνειας, του καλού φαγητού και του ήσυχου και ευχάριστου τρόπου ζωής – όλα στοιχεία που μπορούν να βρουν σε αφθονία και με μεγάλη ευκολία. Επιπλέον, τα ακίνητα που βρίσκονται στο μικροσκόπιό τους είναι σε σχετικά χαμηλές απόλυτες τιμές όταν αυτές συγκριθούν με αντίστοιχες περιουσίες στην χώρα τους ή ακόμα και αλλού, ενώ άλλες παράμετροι που είναι απότοκο του γεγονότος ότι η Κύπρος υπήρξε αγγλική αποικία, έχουν τη γοητεία τους, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οδηγούμε στην ίδια πλευρά του δρόμου με αυτούς.
Είτε λοιπόν αποφασίσουν να αγοράσουν ένα «μόνιμο» τόπο εκτεταμένων διακοπών ή για να ζήσουν κάποια χρόνια της συνταξιοδότησής τους, σχεδόν ποτέ δεν έχουν τη μονιμότητα όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους. Αν αγόρασαν ένα διαμέρισμα για €100.000 πριν δέκα χρόνια και το πουλήσουν σήμερα για €90.000 ενώ θα μπορούσε να πουληθεί και €105.000 σήμερα, εμείς θα πούμε αβίαστα πως χάνουν €15.000. Ο Άγγλος όμως θα πει πως για δέκα χρόνια έκανε δωρεάν διακοπές επειδή πρώτον, δεν πλήρωσε ούτε σεντ σε ξενοδοχεία και δεύτερον, μεγαλύτερη ήταν η αξία του χρήματος πριν από δέκα χρόνια σε σχέση με τώρα. Επιπλέον, αν το μίσθωνε σε κάποια άτομα για κάποιες βδομάδες τον χρόνο του απέφερε εξτρά εισόδημα, ενώ στους υπολογισμούς του ρόλο θα παίξει και η ισοτιμία στερλίνας/ ευρώ τόσο κατά την αγορά όσο και κατά την πώληση της επένδυσης. Αν δεν θέλει να περιμένει να εισπράξει την πλήρη αγοραία αξία της επένδυσης του, συνήθως υπάρχει λόγος. Πρώτον, μπορεί να μην εμπιστεύεται πλήρως τους κτηματομεσίτες που τον συμβουλεύουν ότι τον συμβουλεύουν σωστά. Η λαθασμένη αξία οδηγεί σε καθυστέρηση στην πώληση και αυτοί είναι μαθημένοι να μην περιμένουν για πάντα να έρθει η αγορά να τους συναντήσει. Δεύτερον, ο χρονισμός της εξόδου από την επένδυση μπορεί να έχει τη σημασία του: μπορεί να βρήκαν κάπου αλλού μια άλλη ευκαιρία από την οποία νιώθουν ότι θα κερδίσουν περισσότερα, μπορεί να τους βοηθά η ισοτιμία νομισμάτων, μπορεί να αναγκάζονται για λόγους υγείας, μπορεί οι τότε πωλητές να τους έταξαν φούρνους – παξιμάδια και τίποτα ή λίγα από αυτά να έχουν υλοποιηθεί. Τρίτον, μπορεί να βλέπει πως το κτήριο άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα συντήρησης και να μην θέλει να επωμιστεί το όποιο αόριστο κόστος συντήρησης σε ένα (πολλές φορές) αντιεπαγγελματικό περιβάλλον και σε ένα περιβάλλον που αδυνατεί να αναγκάσει τους ιδιοκτήτες να συντηρούν τα κτήριά τους.
Υπάρχουν παραδείγματα για τα πιο πάνω ή μήπως είναι αποκύημα της φαντασίας μας;
Βεβαίως και υπάρχουν χιλιάδες παραδειγμάτων. Για παράδειγμα, πολλοί Άγγλοι πούλησαν το 2004/2005 διαμερίσματα που είχαν αποκτήσει σε περιοχές όπως η Πέγεια στην Πάφο το 1999/2000, για να αγοράσουν διαμερίσματα σε Ορόκλινη και Πύλα στη Λάρνακα. Όταν προέβαιναν σε τέτοιες κινήσεις ένιωθαν ότι επενδυτικά έμπαιναν σε ένα γρηγορότερο τρένο αφού η προσδοκώμενη υπεραξία ήταν μεγαλύτερη. Μετά όμως έκαναν παρόμοιες κινήσεις για να πάνε στην Τερσεφάνου επειδή πείστηκαν πως η δημιουργία του γκολφ θα αύξανε την επένδυσή τους. Κτίστηκε η Τερσεφάνου από το μηδέν λόγω του γκολφ και γκολφ δεν έγινε ποτέ. Εδώ και κάποια χρόνια πουλάνε σε πιο χαμηλές τιμές επειδή δεν βλέπουν τον λόγο να μην το πράξουν κοιτάζοντας σε άλλους προορισμούς ακόμη και εκτός Κύπρου.
Πολλοί απογοητεύονται από τον αργό ρυθμό έκδοσης τίτλων Ιδιοκτησίας και όλους τους ενδιάμεσους σκοπέλους μέχρι αυτοί να εκδοθούν, αν εκδοθούν. Μπορεί η ελονοσία να αποτελεί μια «κανονικότητα» στην υποσαχάρια Αφρική, αλλά δεν ισχύει σε αναπτυγμένες χώρες. Έτσι και με τους τίτλους: μπορεί η αργοπορία στην έκδοσή τους να αποτελεί για εμάς μια «κανονικότητα» με την οποία μάθαμε να ζούμε, αλλά για ξένους επενδυτές κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο.
Άλλοι απογοητεύονται από την αδυναμία σωστής διαχείρισης κτηριακών συγκροτημάτων και μας ειρωνεύονται είτε για τον αντιεπαγγελματισμό μας, είτε για την αδυναμία μας στην είσπραξη κοινοχρήστων, είτε για την αδυναμία μας να δημιουργούμε ταμεία συντηρήσεων, είτε για την κακή κατασκευαστική μας ποιότητα, είτε για την έννοια μας να πουλήσουμε και να εξαφανιστούμε, για να αναφέρω μόνο μερικά.
Και κάτσε τώρα εξήγησέ τους ότι αντί νομοθετική και εκτελεστική εξουσία να ασχολούνται με τη βελτίωση αυτών με νόμους και κανονισμούς, περί άλλων τυρβάζουν…
O Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS είναι CEO, APS Andreou Property Strategy - Chartered Surveyors
