ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η δικαστική μεταρρύθμιση θυσία στον βωμό των πολιτικών σκοπιμοτήτων

Του δρος ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΛΗΡΙΔΗ

Ενόσω τα τρία νομοσχέδια της δικαστικής μεταρρύθμισης εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής, τόσο πιο επιτακτικά προβάλλει το ερώτημα, πώς μπορεί το δικαστικό μας σύστημα να γίνει ταχύτερο, πιο ευέλικτο και πιο αποτελεσματικό. Ωστόσο, φαίνεται ότι στη Βουλή, κάποιες κομματικές δυνάμεις εκφράζουν απροθυμία στην άμεση προώθηση της μεταρρύθμισης. Έχουμε φτάσει στο τέλος του δρόμου. Εάν όμως η μεταρρύθμιση, όπως προτείνουν η κυβέρνηση, το υπουργείο Δικαιοσύνης, ο γενικός εισαγγελέας, ο ΠΔΣ και η συντριπτική πλειοψηφία των δικηγόρων, δεν περάσει άμεσα, το σύστημα θα καταρρεύσει.

Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης συνιστά σημαντικό ανασχετικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης, πλήττει το κράτος δικαίου, κλονίζει το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών και διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό. Η συζήτηση για το θέμα της δικαστικής μεταρρύθμισης είναι πολύχρονη και είναι εντονότερη από τον Μάιο του 2019, όταν εγκρίθηκαν τα νομοσχέδια του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, κ. Ιωνά Νικολάου, που βρίσκονται ενώπιον της Βουλής για πέραν των δύο χρόνων. Η κατ’ άρθρο συζήτηση ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2021, ενσωματώθηκαν οι εισηγήσεις των κομμάτων με κάποιες επιφυλάξεις για να τοποθετηθούν στην Ολομέλεια κατά την ψηφοφορία. Κάποιες δυνάμεις όμως συνεχίζουν να επικαλούνται προβληματισμούς που εξέφρασε το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο όμως, όσον αφορά τη δημιουργία των τριών δικαστηρίων στην ανώτατη βαθμίδα, δεν εγείρει θέματα συνταγματικότητας.

Στον τομέα του δημόσιου δικαίου η Κύπρος εφαρμόζει το Ηπειρωτικό Δίκαιο και τούτο αφορά και τη δομή της ύπαρξης, δηλαδή κατ’ αντιστοιχία της Ελλάδος, (Άρειος Πάγος και Συμβούλιο της Επικρατείας) και της Γαλλίας (Conseild’Εtat και Cour de Cassasion). Αυτές είναι οι ιδιαιτερότητες του κυπριακού Συντάγματος τις οποίες δέχθηκε με νομολογία του ήδη το Ανώτατο Δικαστήριο. Η λύση του ενιαίου Ανωτάτου Δικαστηρίου ήταν λύση έκτακτης ανάγκης. Στην ηπειρωτική Ευρώπη ο διαχωρισμός σε Ανώτατο και Ανώτατο Συνταγματικό εξακολουθεί να εφαρμόζεται επιτυχώς.

Σήμερα δεν είναι πλέον αρκετό η δικαιοσύνη να λειτουργεί σε καθεστώς ανεξαρτησίας. Μια ανεξάρτητη, αλλά βραδυπορούσα δικαιοσύνη δεν επιτελεί τη συνταγματική της αποστολή. Αναγκαία, επίσης, είναι η εξειδίκευση, η οποία έχει καθυστερήσει. Η εποχή του «Jack of all trades and expert is none», έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Εξειδίκευση σημαίνει ταχύτητα και ποιότητα. Είναι καταληπτό ότι κάθε μέρα που περνά είναι σε βάρος του πολίτη γιατί δεν ενεργοποιείται το σύστημα που προνοεί η μεταρρύθμιση για εκδίκαση των εφέσεων από το νέο Εφετείο, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο. Μόλις τεθεί το σύστημα σε λειτουργία, αναμένεται ότι σε διάστημα τριών – τεσσάρων χρόνων, θα εκδικαστεί το back log των 5.000 περίπου εφέσεων. Την ίδια ώρα όμως είναι ορατός ο κίνδυνος δημιουργίας νέων συσσωρευμένων υποθέσεων.

Οι προκλήσεις για τη δικαιοσύνη γίνονται ακόμα πιο σύνθετες, αν ληφθεί υπόψη ότι πέρα από την αποτελεσματικότητα, την ανεξαρτησία, την ταχύτητα, βασική συνιστώσα είναι και η ποιότητα του δικαστικού έργου. Η ουσιαστική πραγμάτωση αυτών των συνιστωσών επιβάλλει εγρήγορση της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας για τη θέσπιση μέτρων, ώστε να απονέμεται ποιοτική δικαιοσύνη. Η λύση του προβλήματος περιλαμβάνει και παρεμβάσεις για να επιλυθούν ζητήματα όπως το κτιριακό, η τεχνολογική υποδομή, το case management (δικαστική ύλη), η πρόσληψη, οι προαγωγές δικαστών κ.ά.

Ξεκάθαρα η μεταρρύθμιση θα έπρεπε να είχε γίνει χθες. Η πραγματικότητα επιβάλλει στάση ευθύνης, μακριά από συντεχνιακές λογικές και κομματικές αντιπαραθέσεις. Είναι θέμα ύψιστου δημοσίου συμφέροντος. Η εμμονή σε πολιτικές σκοπιμότητες και ο βηματισμός του κάβουρα δεν συνάδουν με την εν γένει εκφρασθείσα πρόθεση για εκσυγχρονισμό του συστήματος. Η ποιότητα της δικαιοσύνης, στοιχείο της οποίας είναι η απονομή της με εύλογο ρυθμό και σε εύλογο χρόνο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον βαθμό πολιτισμού μιας κοινωνίας.Θα πρέπει, κατά συνέπεια, να προχωρήσουμε με το πακέτο της δικαστικής μεταρρύθμισης όπως έχει κατατεθεί. Δεν δικαιολογείται περαιτέρω καθυστέρηση, η οποία συντηρεί χρόνιες παθογένειες. Το τρένο όμως της μεταρρύθμισης φαίνεται ναέχει κολλήσει στη στροφή. Αν το θελήσουν, μπορεί να φτάσει εγκαίρως στον προορισμό του.

Ο δρ Χρίστος Κληρίδης είναι πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Προσωπικότητες στην ''Κ'': Τελευταία Ενημέρωση