Ένας προς ένας όλοι οι υπουργοί βγήκαν να μας «προϊδεάσουν» για τη συντέλεια που θα φέρει η καταψήφιση του προϋπολογισμού. Για την απώλεια των επιδομάτων στους εργαζόμενους, για τους κινδύνους στην υγεία, τη ζημιά στην παιδεία και πάει λέγοντας. Σε κάποια φάση εμφανίστηκε και ο Αβέρωφ στον γνωστό πλέον ρόλο του «από μηχανής –εξαφανισμένου–θεού», σε μια προσπάθεια να στρέψει τη λαϊκή δυσαρέσκεια προς το ΔΗΚΟ, το οποίο παραδοσιακά υπερψηφίζει μαζί με τον ΔΗΣΥ τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Βέβαια, η λαϊκή δυσαρέσκεια δηλώνει προϊδεασμένη και απαθέστατη, στην τοποθεσία καναπές.
Ναι, το να αποφασίζει ένα κόμμα να μη στηρίξει τον προϋπολογισμό για λόγους ανεξάρτητους από τον προϋπολογισμό αποτελεί εκβιασμό. Έχει συζητηθεί άλλωστε εκτενώς το θέμα, τότε που ο Νίκος Χριστοδουλίδης ετοίμαζε «εκδικητικό βέτο» στην Ε.Ε. για τη Λευκορωσία και τελικά το απέσυρε κακήν κακώς. Ναι, είναι ωμός εκβιασμός να απειλείς να μπλοκάρεις μια σημαντική απόφαση με την οποία ναι μεν συμφωνείς, αλλά την καταψηφίζεις για να κερδίσεις πόντους σε άλλο ζήτημα. Αυτό ακριβώς κάνει σήμερα το ΔΗΚΟ, ανεξαρτήτως αν συμφωνεί κανείς με την παράδοση των εγγράφων στην Ελεγκτική Υπηρεσία. Από την άλλη είναι και το ΑΚΕΛ, που θέλει να διατηρήσει την παράδοση, η οποία υπαγορεύει ότι η εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση καταψηφίζει τους προϋπολογισμούς που καταθέτει η αντίπαλη κυβέρνηση. Αυτή την παράδοση εξάλλου διατήρησε και ο ΔΗΣΥ, ενόσω ήταν αντιπολίτευση, γι’ αυτό και σήμερα στρέφει τα πυρά μόνο στο ΔΗΚΟ. Εδώ, όμως, δεν μετρούν ούτε οι παραδόσεις, ούτε οι εκβιασμοί. Εδώ κρίνονται μόνον πολιτικές θέσεις και πράξεις. Από την άλλη είναι προβληματικό να επιμένει κανείς σε έλεγχο από τον γενικό ελεγκτή για ένα θέμα που η ουσία δεν είναι το ποιος θα κάνει τον έλεγχο, αλλά ο ανεξάρτητος και αξιόπιστος έλεγχος. Εξάλλου υπάρχει νοήμων άνθρωπος που να πιστεύει ότι το μόνο αδύνατο σημείο αυτής της διακυβέρνησης είναι η άρνηση ελέγχου για τα διαβατήρια;
Για του λόγου τα αληθές μπορούμε να ανατρέξουμε στους προϋπολογισμούς των προηγούμενων ετών, την προχειρότητα των οποίων πληρώνουμε σήμερα. «Αναντίλεκτα, η καταψήφιση του Κρατικού Προϋπολογισμού δεν θα επηρεάσει μόνο την εφαρμογή των πολιτικών της κυβέρνησης, αλλά θα θέσει σε κίνδυνο τις δράσεις του Υπουργείου Υγείας, που δεν είναι άλλες από την προάσπιση της δημόσιας υγείας…» δήλωσε με στόμφο τις προάλλες ο υπουργός Υγείας, Κωνσταντίνος Ιωάννου. Ας δούμε, λοιπόν, τις επιπτώσεις της προάσπισης του 2019. Ο προϋπολογισμός προέβλεπε 839 εκατ. για λειτουργικές δαπάνες και μόλις 41 εκατ. για αναπτυξιακές. Εξ αυτών, την πιο κρίσιμη περίοδο έναρξης του ΓεΣΥ, χρησιμοποίησε μόνο τα 773 εκατ., ενώ στις αναπτυξιακές δαπάνες μόνο τα 10 εκατ. Το 2020 εν μέσω πανδημίας, και ενώ προϋπολογίστηκαν συνολικά 1 δισ. δαπάνες, μέχρι και τον Οκτώβρη που μας πέρασε κατάφεραν να υλοποιήσουν μόλις το 68%. Αν όμως είχαν κατανεμηθεί τα προηγούμενα χρόνια τα απαραίτητα κονδύλια για εξοπλισμό και επάνδρωση των δημόσιων νοσοκομείων και των ΜΕΘ, η προάσπιση της δημόσιας υγείας από μια πανδημία θα ήταν πιο αποτελεσματική.
Να μιλήσουμε για την παιδεία και το χουνέρι που τράβηξε με την εξ αποστάσεως; Το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε προχθές το γελοίο μέτρο της χορήγησης 200 ευρώ σε κάθε εκπαιδευτικό για τη χρήση του δικού τους υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Κι έτσι αποποιείται των ευθυνών του, με άλλη μια προχειρότητα. Πάνε όλα περίπατο τα περί ασφάλειας κυβερνοχώρου και προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Ενώ το 2019 το Υπουργείο απορρόφησε το 89% των αναπτυξιακών δαπανών του, είναι απορίας άξιον γιατί η κάθε αίθουσα δεν είναι ακόμα εξοπλισμένη με μεγάλους έξυπνους πίνακες και σύγχρονους υπολογιστές και γιατί κάθε σχολείο δεν διαθέτει ήδη ίντερνετ με υψηλές ταχύτητες. Αν δεν επενδύσουμε μετά από τέτοιο πάθημα σε σύγχρονες υποδομές, πότε θα επενδύσουμε;
Θα μπορούσα άνετα να συνεχίσω να περιγράφω την κατάντια μας σε αριθμούς. Για την Υπηρεσία Ασύλου που εξασφάλισε δαπάνες 2 εκατ. αλλά μόνο το 1,5 της φάνηκε χρήσιμο, την ώρα που αυξάνονται οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές. Για τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας που της περίσσεψαν 6 εκατομμύρια αλλά χιλιάδες μονογονιοί αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για τα παιδιά τους, ενώ η Κύπρος είναι 4η στην Ε.Ε.με τη μικρότερη πληρωμένη άδεια μητρότητας. Κι ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό.
Δεν χρειάζεται, λοιπόν, κανένας γενικός ελεγκτής και κανένας εκβιασμός για να υπερψηφιστεί ο φετινός προϋπολογισμός. Αντί να παρελαύνουν από τις τηλεοράσεις, γκρινιάζοντας οι υπουργοί Αναστασιάδη, μπορούν κάλλιστα να παρουσιάσουν ένα ολοκληρωμένο πλάνο επίλυσης των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα υπουργεία τους. Τα πράγματα βεβαίως πάνε και ανάποδα. ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ έχουν την ευκαιρία να αναγκάσουν την κυβέρνηση να αλλάξει ρότα, απαιτώντας τη μετάφραση των κονδυλίων του προϋπολογισμού σε βαθιές τομές. Οι διαγνώσεις των προβλημάτων έχουν ήδη χρονίσει. Συζητήσαμε κι αναλύσαμε τα πάντα. Είμαστε σε σημείο όπου απαιτούνται σοβαρές αποφάσεις. Αναζητούμε εκείνη την πολιτική δύναμη που επιτέλους θα σηκώσει το βάρος της πολιτικής ευθύνης να το πράξει.
Ο κ. Πάνος Λοΐζος Παρράς είναι οικονομολόγος.
