Οι φύλακες ήταν με τους άλλους

Του Χρίστου Ρότσα*

Διαβάζοντας τις πρώτες σελίδες του Πορίσματος για την κατάρρευση του Συνεργατισμού ένας βλέπει την σημασία που έδωσε η Επιτροπή στην «περιεκτική» και «ιστορική» ανασκόπηση για τον Συνεργατισμό που έκανε ενώπιον της ο κ.Γιάγκος Δημητρίου, Διευθυντής τότε του τμήματος Εποπτείας της Κεντρικής Τράπεζας. Μάλιστα η Επιτροπή απεκάλεσε «ευεργέτημα», τα λόγια του Γιάγκου Δημητρίου.

Μα αν τα λόγια ενός ανθρώπου που δεν έκανε ΤΙΠΟΤΑ να προστατεύσει τον Συνεργατισμό, μάλιστα εξεβίασε και την Βούλη λέγοντας δημόσια ότι αν δεν συναινούσε στο κλείσιμο του θα κατέρρεε ο Συνεργατισμός και οι καταθέτες θα έχαναν όλοι όλα-θυμάστε που η Κεντρική αναγκάστηκε να βγάλει διορθωτική ανακοίνωση-είναι «ευεργέτημα», τότε εύκολα κατανοεί κάποιος γιατί το Πόρισμα μπορεί να πάσχει.

Λέγει συγκεκριμένα ο κ.Δημητρίου στην σελ.10 του Πορίσματος κτίζοντας την βολική θεωρία του, ότι το «δανειακό χαρτοφυλάκιο των ΣΠΙ παρουσίαζε υψηλές καθυστερήσεις» και «ένεκα της κακής ποιότητας του» δημιουργούσε ζημιές χωρίς επαρκή πρόνοια απορρόφησης των. Είναι γεγονός ότι οι πελάτες των ΣΠΙ δεν ήταν τόσο συνεπείς στις δόσεις τους όπως των εμπορικών τραπεζών και αυτό είχε να κάνει με την φύση του Συνεργατισμού και των πελατών του. Που ήταν κυρίως σχέσεις εμπιστοσύνης, αφού ερχόντουσαν από μακριά. Που ήξεραν και τα δύο μέρη ότι θα αποπληρώνετο το δάνειο, καμία αμφιβολία ή ανησυχία για τούτο. Σε δάνειζαν, διότι γνώριζαν ποιος είσαι, ποια είναι η οικογένεια το, από που φτάνει η σκούφια σου. Είχαν το name lending, πολύ πριν να το ανακαλύψουν οι εμπορικές τράπεζες. Συν, έβαζαν υποθήκη σχεδόν για κάθε δάνειο στο 60% της εμπορικής αξίας του, όταν οι εμπορικές έφθαναν στο 100% πολλές φορές. Ακόμα και η αμαρτωλή Pimco το παραδέκτηκε αυτό.

Τα Συνεργατικά σε έβλεπαν σαν συνεργάτη τους όχι ως εμπορικό πελάτη, διότι ακριβώς δεν ήταν κερδοσκοπικοί οργανισμοί και ότι πλεονάσματα δημιουργούντο έμεναν στο ίδρυμα επ΄ωφελεία του ίδιου ή και της τοπικής κοινωνίας, δεν έφευγαν εκτός ως μερίσματα. Γι’ αυτό το να λές ότι δεν υπήρχαν πρόνοιες για απορρόφηση των ζημιών ήταν αναληθές αφού τα κέρδη έμεναν σχεδόν όλα μέσα.

Η Pimco απέκτησε όνομα στο παγκόσμιο ως επενδυτικός οργανισμός σε κυβερνητικά και δημοτικά χρεόγραφα, όχι ως αποτιμητής τραπεζών ή άλλων παρόμοιων οντοτήτων και αξίζει νομίζω να διερευνηθεί από που ως που δόθηκε η δουλειά στα μέσα του 2012 στην αναρμόδια Pimco και μάλιστα σε υψηλότερη τιμή από τον δεύτερο. Τι έχει να πεί εδώ η Κεντρική μας Τράπεζα και ο κ. Γιάγκος Δημητρίου;

Έκανε κάποιες δικές της υποθέσεις η Pimco που αρνήθηκε αργότερα να αποκαλύψει και έριξε τις αξίες των ακινήτων μέχρι και 50% μηδενίζοντας δε την αξία των προσωπικών εγγυήσεων που έφερναν κοντά και την υπόλοιπη μη υποθηκευμένη περιουσία των δανειζομένων! Και όλα τα δάνεια είχαν προς έκπληξη τους πλην της υποθήκης και προσωπικές εγγυήσεις. Αν τις λάμβανε υπόψη τότε την αξία των δανείων για τα Συνεργατικά Ιδρύματα θα ήταν ψηλότερα άρα και το έλλειμα μικρότερο. Το ίδιο λανθασμένο σκεπτικό επεκράτησε και λίγους μήνες αργότερα, με αποτέλεσμα να έχουμε καταστροφή του Μαρτίου του 2013, αυτή την φορά για όλη την οικονομία και όχι μόνο τον Συνεργατισμό. Αλλά η εμβάθυνση της κρίσης έριξε και άλλο την αξία των δανείων του ΣΠΙ αφού τώρα όχι μόνο οι υποθήκες έπεσαν πιο χαμηλά αλλά και οι δανειολήπτες, οι πλείστοι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, έχασαν την δουλειά τους ή μειώθηκαν τα εισοδήματα τους κατακόρυφα. Γι΄αυτό και τα ΜΕΔ εκτοξεύτηκαν και μόνο με την ανάπτυξη θα έπεφταν όχι με τις απάνθρωπες εκποίησεις σε εξευτελιστικές τιμές που μας υποβάλλουν σήμερα, ή με το ξεπούλημα των ΜΕΔ μεταφέροντας το λίγο αίμα που μας έμεινε σε ξένη γη. Κόβουμε το ένα μέρος να ταίσουμε το υπόλοιπο κορμί. Και το θεωρούμε και επιτυχία!

Το 2014 μας πληροφορεί ο κ.Δημητρίου ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) έκανε νέα αξιολόγηση της ΣΚΤ και έδειξε ότι δεν ήθελε νέα κεφάλαια. Το 2015 όμως ένας νέος έλεγχος με νέες υποθέσεις/παραδοχές που υιοθέτησε η ΕΚΤ/ΕΕΜ κατέληξε σε επιπλέον προβλέψεις €471 εκ(σελ .14) που μείωσαν τα κεφάλαια της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας. Το ερώτημα που προκύπτει αμείλικτα και διερωτούμαι γιατί δεν το είδε η Επιτροπή, είναι γιατί η Κτερντική μας Τράπεζα που συμμετείχε στην ομάδα αξιολόγησης ως θεσμικό μέρος (βλέπε σελίδες 15+748) δέκτηκε τις νέες αυστηρότερες υποθέσεις των Ευρωπαικών; Γιατί δεν εναντιώθηκαν; Δεν γνώριζαν τις συνέπειες; Δεν ένοιωθαν καθήκον να προστατεύσουν το κατεξοχή πιστωτικό ίδρυμα των λαικών εργατικών τάξεων του Κυπριακού λαού ή αυτοί νόμιζαν ότι ανήκουν σε άλλη ψηλότερη τάξη και δεν καταδέχοντο να ασχοληθούν με τους πλειβίους μπας και πέσουν από το μάτι των Ευρωπαίων «μαστόρων» τους; Πάντοτε είναι πιο εύκολο να σκύβεις μπροστά στους ισχυρούς παρά να ορθώνεις το κορμί. Λάθος βέβαια, όπως μας υπενθυμίζουν οι γιορτάρες τούτες μέρες.

Το χειρότερο όμως, ήλθε με τον νέο έλεγχο που απεφασίσθει το Δεκ. του 2012 λίγες μόνο βδομάδες μετά που η ΣΚΤ βγήκε στο δρόμο να βρεί επενδυτές. Ως ήταν αναμενόμενο ο νέος έλεγχος ακύρωσε το road show. Το δε νέο ερώτημα είναι τι έκανε η Κεντρική τράπεζα να αναβάλει τον έλεγχο με δεδομένο την προσπάθεια της ΣΚΤ να βρεί επενδυτή, πολέμησε υπέρ της ΣΚΤ ή την άφησε αβοήθητη; Μάλλον το δεύτερο. Όταν δε οι επόπτες χρησιμοποίησαν νωρίτερα παραδοχές και υποθέσεις αυστηρότερης μορφής που αργότερα θα έμπαιναν σε εφαρμογή και που θα ήταν θανατηφόρες για το Συνεργατικό Κίνημα, παλίν η ΚΤΚ απουσίαζε από το πλευρό της ΣΚΤ. Όλοι θυμόμαστε τότε το παράπονο του Νικόλα Χατζηγιάννη που τον άφησαν μόνο και αβοήθητο να αντιμετωπίσει μια ουρλιάζουσα υπεροπτική εποπτική αρχή αποτελούμενη από μερικούς νεαρούς ζηλωτές που νόμιζαν ότι ήταν στην Αφρική του 19ουαιώνα. Ούτε η ΚΤΚ ούτε το Υπουργείο Οικονομικών ούτε το Προεδρικό, σήκωσαν το δακτυλάκι τους να συμπαρασταθούν και να βοηθήσουν την ΣΚΤ με αποτέλεσμα να κηρυχθεί μη βιώσιμη και να πουληθεί στην Ελληνική Τράπεζα ώστε να συντελεσθή η μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου από τους πολλούς και φτωχούς στους λίγους και πλουσίους στην Κυπριακή Ιστορία.

Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί ο Συνεργατισμός να μην κηρυχθεί Εθνικής σημασίας οργανισμός και το κράτος να τον ανακεφαλοποιήσει, όπως έκαναν οι Ιταλοί με την Σιέννα, την παλιά τράπεζα του κόσμου πουκαι εδώ ο ΕΕΜ ήθελε να την κλείσει αλλά Ιταλική Κεντρική Τράπεζα και Υπουργός Οικονομικών είπαν ΟΧΙ(!) και την στήριξαν. Εδώ ισχυρίζετο λανθασμένα για να μην πω ψευδώς ο κ. Γιάγκος Δημητρίου ότι υπήρξε απαγόρευση για περαιτέρω κρατική ενίσχυση (σελ.15)! Και έτσι οδηγηθήκαμε στο κλείσιμο του Συνεργατισμού.

Να μας πουν έστω μια φορά οι Κεντρικοί μας τραπεζίτες και οι λειτουργοί του Υπουργείου Οικονομικών πότε έκατσαν μαζί με την ΣΚΤ ώστε απο κοινού και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας να χαράξουν πολιτική ώστε να αντιμετωπίσουν όπως οι συνάδελφοι τους Ιταλοί, τους άτεκτους και αδιάφορους Ευρωπαίους επόπτες. Έστω μια φορά. Χάσαμε αγαπητοί μου τον Συνεργατισμό διότι οι φύλακες ήταν με τους άλλους.

* Ο κ. Χρίστος Ρότσας είναι πρώην βουλευτής του ΔΗΣΥ