Του Ανδρέα Ανδρέου
Ανακοινώθηκε προχθές από το ΥΠΟΙΚ νέα ενισχυτική δέσμη μέτρων που σκοπό έχει την έλκυση ξένων εταιρειών για δραστηριοποίησή τους στην Κύπρο. Αν ήταν να αναφέρουμε επιγραμματικά δύο - τρία διαχρονικά προβλήματα που στάθηκαν εμπόδιο στη μαζική κάθοδο και δραστηριοποίηση ξένων εταιρειών στην χώρα μας, αυτά θα ήταν, πρώτον η δυσκολία εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού, δεύτερον οι ατέρμονες διαδικασίες εγκατάστασης και εργοδότησης μελών της οικογένειας των ξένων υπαλλήλων, και τρίτον η έλλειψη θέσεων σε σχολεία για τα παιδιά τους.
Για το πρώτο πρόβλημα, μεγάλες διεθνείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως η φαρμακευτική βιομηχανία, η πληροφορική, η μεταποίηση κ.λπ., έθεταν διαχρονικά το θέμα πως υπάρχει μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ μορφωτικού επιπέδου και εξειδικευμένων γνώσεων αφενός και εμπειρίας και δεξιοτήτων αφετέρου στους τομείς που τους αφορούν. Δηλαδή, ναι μεν ως Κύπριοι συγκεντρώνουμε ψηλά ποσοστά μόρφωσης μέχρι πανεπιστημιακού επιπέδου, αλλά υστερούμε σε εξειδικευμένες γνώσεις, πρωτίστως σε εμπειρία.
Αυτό σε συνδυασμό με τους όποιους περιορισμούς περί απασχόλησης ξένων έχουμε ως χώρα, θέτει ένα μεγάλο εμπόδιο στη δραστηριοποίηση αυτών των εταιρειών εδώ, επειδή η όποια δραστηριοποίηση απαιτεί μεγάλο κόστος, αλλά και καθυστέρηση μέχρι να είναι πλήρως λειτουργικές ως επιχειρήσεις με ορατό μάλιστα το ενδεχόμενο να μη φθάσουν ποτέ σε επιθυμητό στάδιο επιχειρησιακής ανάπτυξης. Άρα, η όποια προσπάθειά μας έλκυσής τους ήταν σχεδόν θνησιγενής και μας έβαζαν «Χ».
Το πρόβλημα επιλύεται με διάφορους τρόπους, δύο από τους οποίους είναι: πρώτον, να χαλαρώσουμε τους περιορισμούς περί απασχόλησης ατόμων από τρίτες χώρες και δεύτερον, να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνέργειες μεταξύ επιχειρηματικού κόσμου και ακαδημαϊκών ινστιτούτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έτσι ώστε να εκπονηθούν προπτυχιακά προγράμματα με την περάτωση των οποίων ο φοιτητής να αποκτά μαζί με το πτυχίο και σχετική πείρα στο αντικείμενο του. Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια κάτι τέτοιο μπορεί να είναι απλά θέμα επιχειρηματικής απόφασης, αλλά το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το ΤΕΠΑΚ θα πρέπει να στηριχθούν από την πολιτεία (κυβέρνηση και βουλή) έτσι ώστε να μπορούν να εκπονήσουν τέτοια προγράμματα.
Το δεύτερο εμπόδιο που έθεταν οι εταιρείες του είδους ήταν η δυσκολία στην εγκατάσταση και εργασία της οικογένειας του εργατικού τους δυναμικού. Γιατί να έρθει ο σύζυγος ή η σύζυγος να εργαστεί εδώ όταν το έτερον ήμισυ δεν μπορούσε να εργαστεί εδώ Είναι αντιληπτό πως αυτός ο περιορισμός μας στέρησε σαν χώρα πάρα πολλά.
Το τρίτο πρόβλημα είναι ουσιαστικά μια προέκταση του δεύτερου. Ήδη το είδαμε πρόσφατα που έφτασαν στη χώρα μας γαλλόφωνα παιδάκια και δεν έχουμε αρκετές θέσεις σε σχολεία για να εγγραφούν και να φοιτήσουν.
Η δέσμη μέτρων που ανακοινώθηκε λοιπόν είναι καλοδεχούμενη επειδή αγγίζει το πρόβλημα στη ρίζα του και αν πετύχουμε να είμαστε αποτελεσματικοί στην εφαρμογή της, τότε αυξάνουμε κατακόρυφα τις πιθανότητες έλκυσης τέτοιων εταιρειών. Τώρα, τι σημαίνει αυτό για τη χώρα μας
Τα οφέλη θα είναι τεράστια και οι θετικές τους επιδράσεις θα διοχετευτούν σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Ο τομέας των ακινήτων θα επωφεληθεί τα μέγιστα σε όλους τους τομείς. Για να το θέσουμε απλά, αν τα μέτρα πετύχουν θα αυξήσουμε το βάθος αγοράς – ένα στοιχείο που μας λείπει πάρα πολύ.
Θα αυξηθεί η ζήτηση για εμπορικούς και βιομηχανικούς χώρους για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες στέγασης αυτών των επιχειρήσεων. Εννοείται ότι στην πορεία μπορεί να προκύψουν εξαγορές κάποιων υφιστάμενων κυπριακών επιχειρήσεων, ενώ η Κύπρος θα κάνει τουλάχιστον ένα βήμα μακριά από το στρεβλωτικό μικροοικογενειακό μοντέλο επιχειρήσεων.
Αναπόφευκτα θα υπάρξει ανάγκη στέγασης αυτών των ατόμων. Άρα, η ζήτηση για διαμερίσματα και κατοικίες διαφόρων μεγεθών θα αυξηθεί. Ένα σημαντικό στοιχείο που θα προκύψει είναι πως το μοντέλο εξεύρεσης κατάλληλων χώρων θα είναι κάτι πολύ διαφορετικό από το κυπριακό μοντέλο. Στο νέο αυτό μοντέλο δεν θα διαδραματίζει προεξάρχοντα ρόλο η εγγύτητα σε πεθερές και παππούδες για να κουβαλούν με ευκολία τα παιδιά σε ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά η ευκολία πρόσβασης στον χώρο εργασίας σε συνδυασμό με κάποιες παρεχόμενες σε αυτούς υπηρεσίες. Ο μέσος ξένος θεωρεί την πρόσβαση σε θάλασσα εντός 45 λεπτών βόλτα, σε αντίθεση με εμάς που πρέπει να το προγραμματίσουμε τουλάχιστον μία βδομάδα πριν.
Η ανάγκη για αναβάθμιση και επέκταση των εκπαιδευτηρίων μας από την πρώτη βαθμίδα μέχρι και την τελευταία είναι επιτακτική, οπότε και σε αυτόν τον τομέα θα δούμε θετικές αλλαγές. Τελευταίος αλλά όχι έσχατος είναι ο τομέας της υγείας. Πιστεύω έντονα ότι και εδώ θα επέλθουν θετικές αλλαγές λόγω των αυξημένων αναγκών που θα προκύψουν για ψηλά επίπεδα παρεχόμενων υπηρεσιών που και το real estate θα έχει να διαδραματίσει τον δικό του ρόλο.
