Το τρένο διαφορετικά

Ο ποιητής δικαιούται, ο ηγέτης όχι. Ο ποιητής: «Ανασήκωσε την πλάτη κι απόσεισέ τους, Πενταδάχτυλέ μου». Στην πραγματική πολιτική διαπάλη, ωστόσο, η ποιητική άδεια δεν μετρά, μετρά μόνο η πρόταση, τα σχέδια, οι συμμαχίες για να αλλάξουμε τα πράγματα. Μετρά μόνο το αποτέλεσμα, όχι η πρόθεση. Μετρά μόνο αν μια προσπάθεια φέρνει πιο κοντά την Κύπρο στον δρόμο της ελευθερίας και της ασφάλειας. Ποιο είναι το πραγματικό διακύβευμα στο Κυπριακό στη σημερινή συγκυρία; Η πλήρης στασιμότητα από το 2017, η απουσία χειροπιαστής προοπτικής για να επανάληψη των συνομιλιών. Το ζήτημα: πώς φτάνουμε στην κινητικότητα; Ο ΠτΔ απέστειλε επιστολή στον γ.γ. των Η.Ε., στις 23 Ιουνίου. Δεν έλαβε απάντηση. Ήδη ο γ.γ. απάντησε πως θα κάνει κινήσεις εφόσον πειστεί ότι «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά». Με βάση τα πιο πάνω, για να μη μείνουν όλα ακίνητα, αυτόματα προκύπτουν ευθύνες.

Συνεννοήσεις ανάμεσα στις πολιτικές ηγεσίες και ανεξάρτητες προσωπικότητες που ενδιαφέρονται να μη μείνουμε έτσι.

1) Επιστολή του ΠτΔ στον γ.γ. με ξεκάθαρη αποδοχή του Πλαισίου του, με ημ. 30/6/17, οι φράσεις του τύπου «συνομιλίες από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα» προφανώς δεν θεωρούνται ως μια αξιόπιστη κίνηση. Το Πλαίσιο ενσωμάτωσε όλες τις βασικές συγκλίσεις προηγουμένων συμφωνιών κορυφής. Τα κείμενα Γκουτέρες συναντούν τις λογικές απορίες και των δύο κοινοτήτων και καλύπτουν τις κύριες ανησυχίες της ε/κ κοινότητας. Μια τέτοια επιστολή είναι αναγκαία, είναι ο μόνος τρόπος για να συμπλεύσουμε με τις σκέψεις του γ.γ. και να πείσουμε ότι αυτό που λέμε το εννοούμε.

2) Δίαυλος επικοινωνίας με Τ. Ερντογάν, απεσταλμένος του ΠτΔ μπορεί να διερευνήσει πράγματα. Καθυστερήσαμε, έπρεπε ήδη να είχε γίνει, αυτές οι αποστολές γίνονται, δεν λέγονται. Πρόσωπα υπάρχουν γι’ αυτή την ειδική διερευνητική αποστολή.

3) Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι κατανοεί πλήρως το περιεχόμενο της έννοιας «κυριαρχική ισότητα;». Στοιχεία της έννοιας αυτής υπάρχουν στο ανακοινωθέν Αναστασιάδη - Έρογλου, 11/2/2014. Αυτό είναι; Είναι μήπως είναι η «πιο αποκεντρωμένη ομοσπονδία» που συμπάθησε εκ των υστέρων ο Ν. Αναστασιάδης; Είναι κάτι άλλο που συνδέεται με τα κείμενα Ζυρίχης - Λονδίνου όπως είπε ο Τατάρ; Η πρώτη ανάγνωση δείχνει σαφώς «βήμα» πίσω από το Πλαίσιο Γκουτέρες. Αλλά τα ερωτήματα χρήζουν κανονικής διερεύνησης επί εγγράφων.

Οι δυσκολίες είναι πολλές, είναι εκεί, είναι ακέραιες. Αλλά ο συνθηματικός λόγος, η ατέρμονη κενολογία, οι ασυμβίβαστες κορώνες, τα τυποποιημένα σχήματα δεν βοηθούν την κοινή γνώμη να διαμορφώσει μια πιο σύνθετη σκέψη. Όλα μαζί συνιστούν ένα βασικό εμπόδιο στην ορθολογική διαχείριση κεντρικών προβλημάτων της Κύπρου – κατοχή, λεηλασία του δημόσιου πλούτου, διαφθορά.

Στον αντίποδα της πολιτικής που διαμορφώνει η «ποιητική άδεια», βρίσκεται η σχεδιασμένη δράση, αυτή που κατανοεί ότι χωρίς αμφισβήτηση της ισορροπίας πραγμάτων που επέβαλε η κατοχή, δεν θα πάμε πουθενά. Ωστόσο, στασιμότητα στο Κυπριακό δεν υπάρχει, στασιμότητα ίσον κινητικότητα, διαρκής αμφιβολία για το αύριο, εντάσεις, μια Κύπρος-παρίας στη διεθνή ζωή.

H αλλαγή σκηνικού στις ευρωτουρκικές και ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι εν εξελίξει. Πώς κινείται η Κύπρος σε αυτό το περιβάλλον; Ο ΠτΔ μιλώντας στις 24 Ιουλίου στους πρέσβεις της Κύπρου χαρακτήρισε ως «ιδιαίτερα θετική» την ανταπόκριση της Ε.Ε., ιδίως της Γαλλίας και της Γερμανίας και «βλέπουν την ανάγκη για πρόοδο και την προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου στο Κυπριακό».

Κάθε δήλωση ή εκτίμηση αντανακλάται σε κάποιο αποτέλεσμα. Ο εκπρόσωπος Τύπου της Επιτροπής Πίτερ Στάνο σχολιάζει: «Η Ε.Ε. παραμένει έτοιμη στη στήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Η.Ε.». Πιο καθαρά δεν γίνεται. Για να ξεκινήσει η διαδικασία, η ευθύνη βρίσκεται στα Η.Ε., η Ε.Ε. δεν αντικαθιστά τα Η.Ε. (πλαίσιο λύσης από τον Α. Γκουτέρες) αλλά τα εμπλουτίζει (οικονομία, προγράμματα, λειτουργικότητα) και τα στερεώνει (κεκτημένο, όλη η Κύπρος κράτος-μέλος, χωρίς 2η φορά διαπραγματεύσεις). Η τάση να ζητούμε πράγματα από τους άλλους, αλλά εμείς να μην αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μάς αναλογούν, δεν έχει πλέον πέραση. Η Επιτροπή (επιτέλους) μιλάει πιο ανοικτά (λ.χ. Κανονισμός της Πράσινης Γραμμής). Η Ελίζα Φερέιρα, Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων είπε την άποψη της Επιτροπής σε άρθρο της στην «Καθημερινή» στις 23 Ιουλίου με τίτλο «Ένα μακρύ ταξίδι». Η Ελ. Φερέιρα σημειώνει πως χρειάζεται «να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την επανέναρξη των συνομιλιών, να καλλιεργηθεί η προοπτική μιας επανενωμένης Κύπρου. Ολόκληρη η Κύπρος είναι έδαφος της Ε.Ε. Οι Τ/κ είναι πολίτες της Ε.Ε. H Ε.Ε. θέσπισε δύο σημαντικά νομοθετήματα για να διευκολύνει την επανένωση της Κύπρου στο πλαίσιο των Η.Ε.». Τα Η.Ε (Γκουτέρες σε Κ. Κόμπο) και η Ε.Ε. (Φερέιρα, Νάβα) δείχνουν τον ίδιο δρόμο: οι Κύπριοι να είναι οι ίδιοι οι κινητήριοι μοχλοί.

Ο Μάριο Νάβα δηλώνει: «Είναι πολύ ξεκάθαρο ότι Τ/κ και Ε/κ πρέπει οι ίδιοι να κάνουν αποφασιστικά βήματα, βήματα ο ένας προς τον άλλο» (31/10/22). Αυτά δεν αρέσουν στην ε/κ ηγεσία, θεωρεί ότι συνιστούν «παραχώρηση» ή τα εκλαμβάνει ως «πίεση». Αλλά οι κύριοι παίκτες δεν αποδέχονται πως το απρόθυμο μέλος μπορεί μόνο να ζητά από τους συνομιλητές του, χωρίς πραγματικές δεσμεύσεις για το ίδιο (λ.χ. Πλαίσιο Γκουτέρες). Και οι άλλοι έχουν άποψη και θα αποφασίσουν ανάλογα. Πάνω σε αυτά θα κριθεί, αν θα πάμε σε ακόμα μία, υπό προϋποθέσεις, προσπάθεια/ευκαιρία. Ο Οκτώβριος είναι κοντά. Μια ηγεσία που ταλαντεύεται, δεν μπορεί να ηγηθεί μιας συγκυρίας, θα υπόσχεται, αλλά το τρένο θα είναι στον σταθμό.