Της Μαρίνας Οικονομίδου
Αν στις αρχές της χιλιετίας υπήρχε μία εικόνα, που αποτύπωνε με τον πιο δυνατό τρόπο τη νέα θέση των ΗΠΑ στη διεθνή σκακιέρα, αυτή ήταν του Τζορτζ Μπους την 11η Σεπτεμβρίου. Βρισκόταν σε σχολείο της Φλόριντα, έτοιμος να διαβάσει ένα βιβλίο στους μαθητές, όταν στενός συνεργάτης του τον ενημέρωνε στο αφτί για την επίθεση στους δίδυμους πύργους. Η σύγχυση στο πρόσωπό του, καθώς μάθαινε για την επίθεση, ήταν σημειολογική. Σημειολογική της ανόδου και της πτώσης της χώρας.
Από εκείνη την εικόνα λοιπόν του Μπους, να κρατά ανάποδα το βιβλίο στο σχολείο της Φλόριντα αδύναμος να αντιδράσει μπροστά στην τραγωδία, στις εικόνες έξω από το Καπιτώλιο τον περασμένο Ιανουάριο μέχρι και τις τελευταίες τραγικές εικόνες στην Καμπούλ, αυτό που καταγράφεται και αυτό που μένει είναι πως η θέση της Αμερικής στον κόσμο αλλάζει δραματικά.
Άξιζαν οι χιλιάδες νεκροί στο αφγανικό έδαφος; Άξιζαν τα δισεκατομμύρια που ξοδεύτηκαν για αυτό τον πόλεμο που οδήγησε στην απότομη έξοδο; Λάθος υπολογισμοί και αποτυχημένες πολιτικές των τριών τελευταίων κυβερνήσεων οδήγησαν μέχρι εδώ με την κυβέρνηση Μπάιντεν να καλείται να δώσει σαφείς απαντήσεις. Μία κυβέρνηση, που ενώ υποσχόταν μέσω συνθημάτων πως «οι ΗΠΑ επιστρέφουν» στη διεθνή σκηνή μετά την απομάκρυνση Τραμπ, πλέον έχει να χειριστεί κάτι πολύ πιο περίπλοκο: την αξιοπιστία της χώρας διεθνώς.
Θα μπορούσε συνεπώς η ιστορία να ξαναγραφτεί; Προφανώς όχι. Αλλά θα μπορούσαν οι μεγάλες χώρες να αντλήσουν διδάγματα από αυτήν. Από τη δυσκολία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα αφγανικά εδάφη, στην αποτυχία των Βρετανών τον 19ο αιώνα και από εκεί διδάγματα από την ιστορία με τη Σοβιετική Ένωση.
Η Αμερική προφανώς δεν διάβασε σωστά την ιστορία ούτε άντλησε διδάγματα από αυτήν. Ας τη διαβάσουμε ορθά οι μικρότεροι με αφορμή την τραγωδία στο Αφγανιστάν.
Οι μεγάλες δυνάμεις δεν θα λύσουν ως διά μαγείας τα προβλήματά μας. Κάποιες φορές απλώς γιατί δεν μπορούν. Δεν είναι μόνο η θέση των ΗΠΑ που τίθεται εν αμφιβόλω άλλωστε, αλλά και αυτή της Ε.Ε., που παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις, όσο η Τουρκία ενδυναμώνεται από αυτή την κατάσταση. Η ιστορία είναι εδώ και μας αποδεικνύει βεβαίως πως όταν τα συμφέροντα των μεγάλων δεν ευθυγραμμίζονται με την παραμονή τους σε έναν τόπο, αποχωρούν ατάκτως χωρίς στην ουσία να λογαριάζουν το κόστος της παρέμβασής τους. Από τις παρεμβάσεις των Σοβιετικών, που ήθελαν κατά τα άλλα να οδηγήσουν τον λαό στην πρόοδο, μέχρι το όνειρο της φιλελεύθερης δημοκρατίας, που πουλούσαν οι Αμερικανοί και την άτακτη έξοδο των δύο χωρών, βλέπουμε σήμερα πώς εκτράφηκε ο συντηρητισμός που σήμερα κυριαρχεί στο Αφγανιστάν.
Ας σταματήσουμε λοιπόν να περιμένουμε σωτήρες. Ή να βλέπουμε συνωμοσίες και εχθρούς κάθε φορά που οι υψηλές μας προσδοκίες για το γένος που θα μας σώσει διαψεύδονται. Κανείς δεν θα κάνει τη δουλειά αυτή για μας. Η ευθύνη κάθε λαού και κάθε ηγεσίας είναι να εξασφαλίζει ο ίδιος την επιβίωσή του. Και γι’ αυτή την επιβίωση χρειάζεται μία εμπνευσμένη ηγεσία, η οποία δεν θα εναποθέτει τις ελπίδες της στους ξένους, αλλά θα συμβάλει στη δημιουργία ενός σοβαρού και κανονικού κράτους. Ενός κράτους με μεταρρυθμίσεις, διαφάνεια και στη δική μας περίπτωση τις βάσεις για μία δίκαιη διευθέτηση του Κυπριακού. Μία εμπνευσμένη ηγεσία, που σε αντίθεση με την περίπτωση του Αφγανιστάν, δεν θα μπει σε ένα αεροπλάνο και θα αφήσει τον λαό της αβοήθητο στην πρώτη δυσκολία.
Όμως τα διδάγματα δεν πρέπει να περιοριστούν στο πολιτικό επίπεδο. Από αυτή τη βαρύτατη ήττα για την ανθρωπότητα, θα δοκιμαστούν και τα δικά μας ανθρωπιστικά αντανακλαστικά. Όχι με αναρτήσεις και διαδικτυακούς ολοφυρμούς για τους Αφγανούς που βυθίζονται στο σκοτάδι. Η ανθρωπιά μας θα αποδειχθεί όταν οι ροές των προσφύγων, θα μας κτυπήσουν την πόρτα.
