Της Μαρίνας Οικονομίδου
Το μακρινό 2020, η κοινή γνώμη παρακολουθούσε συγχυσμένη την παραφωνία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταλήξουν σε απόφαση επιβολής κυρώσεων στη Λευκορωσία και στο καθεστώς Λουκασένκο. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό το διπλωματικό μπλέξιμο που εκτυλισσόταν έπαιζε η Λευκωσία διά του τότε υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη. Και αυτό γιατί έβαζε στο τραπέζι το χαρτί του βέτο αν αυτές οι κυρώσεις δεν θα συνδέονταν τελικά με τις κυρώσεις έναντι στην Τουρκία. Οι καχύποπτοι είδαν πως πίσω από τις αντιδράσεις της Λευκωσίας κρυβόταν η μέχρι τότε σύμμαχός μας Ρωσία, η οποία στήριζε το αυταρχικό καθεστώς Λουκασένκο, οι Γερμανοί ενοχλημένοι είπαν πως εκβιάζαμε την Ε.Ε. και οι χρόνιοι επικριτές μας μάς χαρακτήρισαν το κακομαθημένο παιδί της Ε.Ε.
Μόνο που αγνοούσαν ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε ήδη αναγάγει την επιβολή των κυρώσεων κατά της Τουρκίας ως τη σημαία της εξωτερικής πολιτικής μας. Και ας μας επιτραπεί να συμπληρώσουμε, το όχημα που θα του προσέδιδε εκείνους τους πολιτικούς πόντους που θα του επέτρεπαν να διεκδικήσει με αξιώσεις το ανώτατο αξίωμα.
Οι κυρώσεις που θα προκαλούσαν σοβαρό οικονομικό κόστος στην Τουρκία κατέληξαν σε μία λεκτική συμπαράσταση της Ε.Ε. στην Κύπρο. Και η σημαία των κυρώσεων υποβαθμίστηκε σε ένα αμήχανο μουρμουρητό στα πάνελ ότι «οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός».
Ανεξαρτήτως του θλιβερού αποτελέσματος που είχαμε τότε, αυτό που διαπιστώθηκε είναι πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης πίστευε προφανώς ότι η εξωτερική πολιτική των χωρών κτίζεται πάνω στην αλληλεγγύη, στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στις ευρωπαϊκές αρχές. Όταν, για παράδειγμα, ζητούσε από χώρες με σοβαρά οικονομικά συμφέροντα από την Τουρκία να καταδικάσουν την τελευταία, θεωρούσε κατ’ επέκταση πως τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν την πολυτέλεια να διαβαθμίζουν τις ευαισθησίες τους βάσει συμφερόντων. Ούτε βεβαίως να ακολουθούν πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, όταν πρόκειται για το δίκαιο των αδυνάτων. Αυτό φρόντισε να επιβεβαιώσει όταν τον περασμένο Μάρτιο λίγο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα ξεκαθάριζε πως η Τουρκία που παραβιάζει τις κυρώσεις έναντι της Ρωσίας, η Τουρκία που κατέχει παράνομα ευρωπαϊκό έδαφος δεν έχει θέση στη συζήτηση. Η εξωτερική πολιτική χρειάζεται ρεαλισμό, αντίληψη των διεθνών συγκυριών των ισορροπιών και συμφερόντων. Όμως, μία χώρα ημικατεχόμενη όπως η Κύπρος βασιζόταν πάντα στο διεθνές δίκαιο για να επιβιώσει. Πώς λοιπόν μπορεί να εξηγήσει ο Πρόεδρος σήμερα την απόφασή του να συναντήσει τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου, εναντίον του οποίου εκκρεμεί ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας; Σε ποια χώρα που την καλούσε να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο στην περίπτωση της Κύπρου προτίθεται να εξηγήσει τι κάνει εκεί, όταν αυτή τη στιγμή συντελείται στη Γάζα γενοκτονία με 50.000 άμαχους νεκρούς εκ των οποίων 15.000 παιδιά;
Η Κυπριακή Δημοκρατία έκτισε την εξωτερική της πολιτική βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, βασισμένη στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα επιλέγει να αυτοαναιρεθεί συναντώντας έναν αρχηγό κράτους που βρίσκεται σε σύγκρουση με τα Ηνωμένα Έθνη και που βρίσκεται σε απομόνωση από τη μεγάλη μερίδα της διεθνούς κοινότητας. Από ποιον άραγε θα ζητήσει συμπαράσταση, όταν σήμερα στηρίζει με αυτό τον τρόπο μία χώρα που καταστρατηγεί πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα; Και ποιο κράτος θα μπορέσει να πείσει να σταθεί στο πλευρό μας αύριο, όταν εμείς παραβλέπουμε τι εκτυλίσσεται δίπλα μας.
Κανείς δεν αναμένει από την Κύπρο να σηκώσει το λάβαρο της επανάστασης. Να ξεκινήσει πόλεμο με το Ισραήλ. Αναμένει όμως μία σχετική συνέπεια. Υπάρχουν θέσεις αρχών, διεθνείς συμβάσεις και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όσα εκτυλίχθηκαν τις τελευταίες μέρες εμπεδώνουν την αίσθηση ότι ο τυχοδιωκτισμός, οι προσωπικές ατζέντες και το εσωτερικό χειροκρότημα καθορίζουν την εξωτερική μας πολιτική. Και αποκαλύπτουν το ηθικό ανάστημα αυτών που καλούνται να διαχειριστούν το μέλλον της χώρας. Πρόσωπα που όταν τους επισημαίνεις την ασυνέπεια των λόγων και των έργων τους σε καλούν να ξεπεράσεις τις ιδεολογικές σου αγκυλώσεις. Και που όταν διαμαρτύρεσαι για τη γενοκτονία δίπλα σου, σου λένε με αφοπλιστικό κυνισμό ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν θα καταλήξει ακτιβιστής.
