Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τον Νοέμβριο του 1998, ενώ ο Γλαύκος Κληρίδης είχε δεσμευθεί προεκλογικά για την έλευση του ρωσικού πυραυλικού αντιαεροπορικού συστήματος των S-300, ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης αποκάλυπτε σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» Ελλάδος μεταφορά και εγκατάσταση των πυραύλων στην Κρήτη. Μία κίνηση που σίγουρα δεν άρεσε στη Λευκωσία, καθώς το προεκλογικό αφήγημά για την επανεκλογή Κληρίδη ήταν επικεντρωμένο στην αμυντική θωράκιση, στο ενιαίο αμυντικό δόγμα και στην πολιτική του ενεργού ηφαιστείου. Ακολούθησε μία αμήχανη –σύμφωνα και με τις μαρτυρίες του τότε υπουργού Άμυνας Γιαννάκη Ομήρου– συνάντηση του Γλαύκου Κληρίδη στο Μαξίμου που ζητούσε διευκρινίσεις, από τον Έλληνα πρωθυπουργό για τις νέες του θέσεις.
Εκεί ο Κώστας Σημίτης του εξήγησε πως οι S300 θα έπρεπε να μεταφερθούν στην Κρήτη και όχι στην Κύπρο, καθώς αντίθετη περίπτωση θα σήμαινε θερμό επεισόδιο ή και κάτι περισσότερο με την Τουρκία. Ένα θερμό επεισόδιο, το οποίο η Αθήνα ούτε επεδίωκε ούτε βεβαίως και ήταν προετοιμασμένη να το αντιμετωπίσει. Κάπως έτσι, ο Γλαύκος Κληρίδης επέστρεψε μουδιασμένος στη Λευκωσία, και όχι μόνο αναδιπλώθηκε στη συνέχεια, ξεχνώντας και τους πυραύλους και την πολιτική του ενεργού ηφαιστείου, αλλά ακολούθησε και την λεγόμενη πολιτική του ρεαλισμού που οδήγησε στο σχέδιο Ανάν. Είκοσι περίπου χρόνια αργότερα, ο Νίκος Αναστασιάδης διεκδικούσε επανεκλογή του προβάλλοντας τις τριμερείς συνεργασίες ως πυλώνα ασφάλειας και διασφάλισης της ΑΟΖ, επιβεβαιώνοντας πως η ιστορία κάνει περίεργους κύκλους. Αν δεν έμαθε βεβαίως από τον Κληρίδη, θα μπορούσε να μάθει από το κεφάλαιο Μπάιντεν το 2014.
Τότε που θεωρούσαμε ότι ως φίλος μας θα σπεύσει να μας βοηθήσει, όταν βρεθούμε μπροστά σε κινδύνους. Σήμερα επαναλαμβάνεται με τις Τριμερείς. Δεν θέλουμε να παρεξηγηθούμε. Προφανώς κανείς δεν υποτιμά ούτε την αξία των Τριμερών ούτε παραγνωρίζουμε πόσο άσχημη μπορεί να ήταν η θέση μας χωρίς αυτές. Ένα όμως είναι η σημασία των Τριμερών και άλλο οι επιδερμικές αναλύσεις για το τι προϋποθέτουν. Όταν η αξία των Τριμερών παραφουσκώνει εξυπηρετώντας τακτικισμούς και παιχνίδια εσωτερικής κατανάλωσης, τότε ο λογαριασμός δεν αργεί να έρθει και να είναι ακριβός. Η ΑΟΖ δεν διασφαλίστηκε με τις Τριμερείς, όπως έλεγε ο πρόεδρος, δεν την προστατεύουν οι κατά τα άλλα σύμμαχοί μας, δεν δημιουργήθηκε το πολυδιαφημιζόμενο γαλλοϊταλικό τόξο και σίγουρα η Κύπρος δεν κατέστη αβύθιστο αεροπλανοφόρο όπως αφελώς διατυμπανίζαμε.
Χρειάστηκε να έρθει το «Φατίχ» και το «Γιαβούζ» και να αρχίσουν οι εξαγγελίες για την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου για να τα διαπιστώσουμε όλα αυτά. Αλλά ακόμα και τότε, η κυβέρνηση συνέχιζε τη ρητορική της. Αλησμόνητα τα «μέτρα που θα πονέσουν την Τουρκία» που διαφημίζαμε, αλλά και τις υποσχέσεις ότι αυτά θα θυμίζουν τις κυρώσεις που επέβαλαν στη Ρωσία για την εισβολή στην Κριμαία. Σήμερα ακόμα, τα μέτρα εναντίον της Τουρκίας δεν έχουν ξεκαθαρίσει, με την κυβέρνηση να τα μασά για την καθυστέρηση. Και δεν έχουν ξεκαθαρίσει καθώς το κάθε κράτος μέλος έχει τα δικά του συμφέροντα να εξυπηρετήσει. Με τη ροή των προσφύγων να αποτελεί την κύρια προτεραιότητα ισχυρών κρατών μελών της Ε.Ε., ακόμα και της Αθήνας, το τελευταίο που θέλουν είναι να ανοίξουν πόλεμο κυρώσεων και μέτρων που «θα πονέσουν» την Τουρκία.
Το είδαμε με την Αθήνα, όταν ζητήσαμε πλοίο έστω και για επικοινωνιακούς λόγους στην περιοχή και αρνήθηκε ευγενικά. Είδαμε τις προτεραιότητες, όταν το Ισραήλ σφύριζε αδιάφορα μπροστά στις προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Είδαμε και την ενόχληση της Αθήνας σήμερα με τα όσα διαμείβονται. Υπερφίαλες προσεγγίσεις που μας θέλουν διαμορφωτές γεγονότων εξαιτίας της θέσης μας, κάθε φορά που –πολλές φορές συγκυριακά– δεδομένα λειτουργούν ευνοϊκά για μας, θα έπρεπε να είχαν προ πολλού εγκαταλειφθεί. Ιδίως όταν αυτές οι προσεγγίσεις βασίζονται στην πεποίθηση πως κάποιος άλλος θα έρθει να μας σώσει. Ας ξεκινήσουμε να πολιτευόμαστε μακριά από συναισθηματισμούς με γνώμονα την εσωτερική κατανάλωση. Γιατί οι σχέσεις με την Αθήνα μπορεί να μην οδηγήσουν σε ρήξη, αλλά η επιμονή σε επιπολαιότητες, ίσως να μας θέσει ενώπιον δεδομένων που όχι μόνο δεν μπορούμε να τα διαχειριστούμε αλλά ούτε και να τα παρακολουθήσουμε.
