Στη ρωγμή του χρόνου

«Λέω ν’ ακονίσω τη σιωπή / για να σφαχτούν οι λέξεις». Αυτός ο στίχος της Μαρίας Πατακιά ήταν το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό όταν τους είδα να κάθονται αντικριστά στην ταράτσα. Ο Εστραγκόν και ο Βλαδίμηρος, κατά κόσμον Izel Seylani και Γιώργος Κυριάκου. Δύο άντρες,«εν αναμονή», στη νεκρή ζώνη.

Είναι εντυπωσιακό πόσο πολύ εξοικειωθήκαμε με τα τρομακτικά νοήματα των λέξεων. Μεμψιμοιρούμε συνήθως για το ότι δεν είμαστε «κανονική» χώρα, αλλά αναρωτιέμαι αλήθεια, σε ποια κανονικότητα χωράει μια νεκρή ζώνη; Ενώ εδώ, στη μικρή μας πόλη που ισορροπεί στη ρωγμή του χρόνου από τότε που γινήκαμε ανεξάρτητο κράτος, είναι φυσικό να διασχίζουμε το «νεκρό» τοπίο. Η άσφαλτος στρωμένη με μωβ ανθάκια, σπίτια με σφαλιστά παράθυρα στις δύο πλευρές της τάφρου – οδόφραγμα, ταυτότητα, μια δρασκελιά τόπος σπαρμένος με εμπόδια.

Οι δύο άντρες παραμένουν σιωπηλοί σε κείνο το δυστοπικό περιβάλλον. Ακονίζουν τη σιωπή ώσπου άφοβα αφήνουν να ξεχυθούν με ορμή οι λέξεις. Δύο γλώσσες: ελληνικά (στην κυπριακή διάλεκτο) και τούρκικα. Κάποιος μου είχε πει ότι και οι Τουρκοκύπριοι μιλάνε διάλεκτο, αλλά δεν το έψαξα ποτέ. Όπως πολλά άλλα, σοβαρότερα, κι ας γίναμε πια μεσήλικες στριμωγμένοι στο διάκενο της Ιστορίας. ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Είμαστεν ευτυχισμένοι (Σιωπή) Τζιαι τωρά; Τωρά τι κάμνουμεν; Τι κάμνουμεν τωρά που είμαστεν ευτυχισμένοι; ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Καρτερούμεν τον Γκοντό. ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: A, ναι (Σιωπή).

Το εμβληματικό θεατρικό έργο του Μπέκετ στα χέρια του Κώστα Σιλβέστρου, που το σκηνοθέτησε και το διασκεύασε, φωτίστηκε μαγικά στην ταράτσα του Σπιτιού της Συνεργασίας. Είναι ευφυής καλλιτέχνης ο Σιλβέστρος. Με ένα σπάνιο χάρισμα, να βρίσκει διόδους επικοινωνίας ανάμεσα στα σπουδαία κλασικά έργα και το θεατρόφιλο κοινό. Σε αυτή την παράσταση στάθηκε διπλά τυχερός. Γιατί εκτός από τους εξαιρετικά ταλαντούχους ηθοποιούς του, είχε συμμάχους κι άλλους παράγοντες, οι οποίοι εκεί που άγγιξαν ακούμπησαν, αφήνοντας τ’ αποτυπώματά τους στην ψυχή του θεατή. Η φωνή του Χότζα καθώς γλύκαινε το φως αργά το απόγευμα, μια καμπάνα στην παλιά πόλη της δικής μας πλευράς, κάτι τραγούδια του συρμού από το διπλανό Λήδρα Πάλας, φωνές και ψίθυροι και ανάσες πάνω στην κόψη μας πόλης μοιρασμένης. Εμείς εδώ, εκείνοι απέναντι. «Έχουμε καιρό να γεράσουμε. Ο αέρας αντιλαλεί τις κραυγές μας. Αλλά η συνήθεια είναι σπουδαίος σιγαστήρας» διαβάζω στο σημείωμα του σκηνοθέτη τα λόγια του Βλαδιμήρ. Και σκέφτηκα, γιατί να μη μοιραστώ μαζί σας αυτή τη βαθιά πολιτική σκέψη; Σε μια στήλη που κατά κανόνα σχολιάζει τα τρέχοντα της πολιτικής βεβαίως, αλλά που μονίμως αναζητεί μια πολιτική αλήθεια για να πιαστεί.

Το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Θεάτρου Αντίλογος είναι μια θεατρική εμπειρία που εύχομαι να απολαύσουν πολλοί. Για να χορτάσουν καλό θέατρο αλλά και για να επεξεργαστούν μέσα τους αλήθειες που πονάνε. Σπαρακτικές αλήθειες. Δικές μας, κυπριακές. Που μιλάνε ελληνικά και τουρκικά, μετέωρες πάνω από το ανοιχτό χαντάκι της νεκρής ζώνης. Τζείνοι ποτζεί, τζιαι εμείς ποδά. Σε μια σταλιά τόπο, που δεν καταφέραμε ακόμα να κάνουμε κοινή πατρίδα. Δείτε όμως αυτή την παράσταση και για ένα επιπλέον λόγο: Δεν καμουφλάρει τα αδιέξοδα, ούτε αναλώνεται σε ευχολόγια. Σε μια περίοδο όπου πλεονάζει ο κενός πολιτικός λόγος, ο Γκοντό του Σιλβέστρου πραγματεύεται ωμές πολιτικές αλήθειες με εξόχως ποιητικό τρόπο.

Υ.Γ. Τετάρτη βράδυ, πριν από την πρεμιέρα, ιδέα δεν είχα για το τι θα έγραφα στη στήλη. Στην τελική ευθεία των εκλογών έχουν λεχθεί όλα και μπήκαμε πια στις επαναλήψεις. Ώσπου διάβασα την ανάρτηση μιας γυναίκας που εκτιμώ, της πρώην επιτρόπου Διοικήσεως Ελίζας Σαββίδου, και αντέγραψα στις σημειώσεις μου: «Καθώς βρίσκομαι στο γέρμα της ζωής μου, τολμώ να πω ότι αγαπώ και πονώ περισσότερο την πατρίδα μου από την οποιαδήποτε πολιτική παράταξη. Το μόνο που κρατώ είναι την ιδεολογία μου, απογυμνωμένη, επιτέλους, από τον πάλαι ποτέ νεανικό τυφλό φανατισμό μου, που αναπόφευκτα μείωνε σε σοβαρό βαθμό την καθαρότητα της όρασης μου». Να μια καλή τροφή για σκέψη, δύο εβδομάδες πριν από το ραντεβού στις κάλπες της 30ής Μαΐου.