Του Σταύρου Χριστοδούλου
Σε σχέση με το συνεχιζόμενο λουκέτο στην Πύλη Αμμοχώστου (επί 7 συναπτά έτη παρακαλώ), που γράφαμε την περασμένη Κυριακή, υπάρχουν καλά και κακά νέα. Ξεκινώντας από τα δυσάρεστα, το πρόβλημα δυστυχώς φαίνεται ότι είναι βαθύτερο κι αφορά σε άλλους επίσης σημαντικούς χώρους πολιτισμού της πρωτεύουσας. Όσο για τις ευθύνες, αυτές αγγίζουν το Τμήμα Αρχαιοτήτων και το υφυπουργείο Πολιτισμού, οπότε μοιραία έχουν ονοματεπώνυμο. Τα καλά νέα είναι ότι ο Δήμος Λευκωσίας και ο δήμαρχος επέλεξαν να μην καταπιεί το θέμα η μαύρη τρύπα της δημοσιότητας. Ακολουθεί απόσπασμα από την ανακοίνωση που στάλθηκε στην Καθημερινή, αρκετά διαφωτιστική εκτιμώ για ν’ αντιληφθούμε το εύρος του προβλήματος:
«Αναφορικά με το πρόσφατο δημοσίευμα με τίτλο “Εφτά Χρόνια Φαγούρας”, κρίνουμε σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι ο Δήμος Λευκωσίας έχει επανειλημμένα θέσει ενώπιον των αρμοδίων αρχών το θέμα της αποκατάστασης και συντήρησης του συγκεκριμένου μνημείου, καθώς και άλλων σημαντικών πολιτιστικών και θρησκευτικών χώρων της πρωτεύουσας. Ο Δήμος απευθύνεται συστηματικά, εδώ και χρόνια, στο αρμόδιο υφυπουργείο Πολιτισμού και στο Τμήμα Αρχαιοτήτων, με στόχο να διασφαλιστούν οι απαιτούμενοι πόροι για την υλοποίηση των απαραίτητων εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης. Αντίστοιχες ενέργειες έχουν γίνει και για τα τεμένη Ομεριέ και Μπαϊρακτάρη, καθώς και για την αντιμετώπιση φαινομένων κατολισθήσεων σε περιοχές όπως οι Σπηλιές και το Σκαλί Αγλαντζιάς. Ειδικότερα, με επιστολή του τέως δημάρχου Λευκωσίας, ημερομηνίας 19 Δεκεμβρίου 2023, επαναδιατυπώθηκε το αίτημα προς την υφυπουργό Πολιτισμού για ενημέρωση σχετικά με τη διασφάλιση των απαραίτητων πόρων προς το Τμήμα Αρχαιοτήτων, ώστε να προχωρήσουν οι απαιτούμενες παρεμβάσεις. Η επιστολή αυτή παραπέμπει σε δύο προηγούμενες επιστολές του Δήμου, ημερομηνιών 13 Οκτωβρίου και 28 Νοεμβρίου 2023, που έθιγαν το ίδιο ζήτημα. Επιπρόσθετα, στις 24 Φεβρουαρίου 2024 στάλθηκε εκ νέου επιστολή προς την υφυπουργό Πολιτισμού, με την οποία τονιζόταν η σημασία της άμεσης ενεργοποίησης των διαδικασιών συντήρησης, ενόψει και της επικείμενης ανάληψης της Προεδρίας από την πρωτεύουσα. (…) Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι στις 13 Φεβρουαρίου 2024 στάλθηκε και πάλι επιστολή, με αίτημα την αναβάθμιση της αίθουσας Μελίνας Μερκούρη, ενός χώρου ιδιαίτερης πολιτιστικής σημασίας για την πόλη».
Είναι φανερό ότι το ερώτημα «για ποιον κτυπά η καμπάνα;» δείχνει προς την κατεύθυνση του αρμόδιου Υφυπουργείου. Η ευθύνη λοιπόν ανήκει στην κυβέρνηση για να δώσει απαντήσεις γι’ αυτή τη μνημειώδη περίπτωση κρατικής ολιγωρίας. Αν πάλι δεν υπάρχουν πειστικές απαντήσεις, τότε το πιο φρόνιμο είναι η κυρία υφυπουργός να φωνάξει τους συνεργάτες της, να ζητήσει την κατάρτιση ενός χρονοδιαγράμματος και να ενημερώσει τους πολίτες. Αν μη τι άλλο, εν όψει της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρώτο εξάμηνο του 2026, το άνοιγμα της Πύλης Αμμοχώστου φαντάζει επιβεβλημένο. Κι ας μη βιαστούν κάποιοι να ξεστομίσουν το «έχουμε καιρό ώς τότε» γιατί ο χρόνος αποδείχτηκε όχι μόνο εχθρικός αλλά και αμείλικτος.
Υγ. Παραμένουμε στην ατζέντα του υφυπουργείου Πολιτισμού και στο θέμα που ανέκυψε με την έκδοση της συμμετοχής της Κύπρου στη 19η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής. Σπεύδω να ξεκαθαρίσω πως προσωπικά διαφωνώ με συγκεκριμένες αναφορές στο βιβλίο, όπως π.χ. ότι στην Κύπρο υφίστανται «θκυο πλευρές» πολιτικής σύρραξης, η μία «τυπικά αναγνωρισμένη, ενώ η άλλη όι». Το γιατί διαφωνώ είναι μια μεγάλη συζήτηση που αφορά στην ιστορική μνήμη, η οποία όμως δεν είναι του παρόντος. Το ευαίσθητο ζήτημα που προκύπτει με την απόφαση του υφυπουργείου Πολιτισμού να αποσύρει την έκδοση, αφορά στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης. Η ομάδα των Αρχιτεκτόνων στην Μπιενάλε δεν εκπροσωπεί το κυπριακό κράτος αλλά τον εαυτό της. Μόνο σε ολοκληρωτικά καθεστώτα η τέχνη αποτελεί εργαλείο στα χέρια των κυβερνώντων. Γι’ αυτό, δικαιούται βεβαίως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η υφυπουργός του να έχουν την άποψή τους, όμως είναι αδιανόητο εν έτει 2025 να λειτουργούν ως λογοκριτές. Ο Μυλωνάς κι όσοι ολοφύρονται κάθε φορά που θεωρούν ότι θίγονται τα ιερά και τα όσια, θα πρέπει να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι η ελεύθερη έκφραση υπερβαίνει τις απόψεις του οποιουδήποτε.
