Την προηγούμενη εβδομάδα παρακολουθήσαμε την ένταση ανάμεσα στη δημοσιογράφο κ. Κατερίνα Μηλιώτη και τον κ. Μιχάλη Παπαπέτρου στο ΡΙΚ. Ακούστηκαν πολλά για την ελευθεροτυπία και την υπεράσπισή της. Όποια άποψη και να έχει κάποιος για το θέμα, όμως, διερωτάται κανείς, αυτή είναι στ’ αλήθεια η απειλή στην ελευθεροτυπία στην Κύπρο σήμερα; Το σχόλιο ενός ανθρώπου χωρίς καμία εξουσία, που έχει αποσυρθεί από την επαγγελματική πολιτική; Αυτή είναι η απειλή σε μια χώρα όπου ο πρόεδρός της ορίζει τα «όρια» των δημοσιογράφων, ενώ η αντίθετη άποψη αποσιωπάται;
Λίγες μέρες μετά το συμβάν, με μια αυταρχική κίνηση, το ΡΙΚ έκοβε επεισόδιο εκπομπής της κ. Ελίτας Μιχαηλίδου, με καλεσμένο τον κ. Μακάριο Δρουσιώτη. Οι πατερναλιστικές νουθεσίες στην ανακοίνωσή του ΡΙΚ περί αχρείαστης περαιτέρω συζήτησης, απλώς ξεγυμνώνουν την προβληματική αντίληψη της διοίκησης του ΡΙΚ περί οριοθέτησης του δημόσιου διαλόγου. Αυτή η στάση είναι ίδιον και της στάσης του Προεδρικού απέναντι στη δημοσιογραφία.
Το βιβλίο του κ. Δρουσιώτη «Η συμμορία» έχει αγνοηθεί από την πλειοψηφία των κυπριακών ΜΜΕ. Όσα αναφέρονται στο βιβλίο όμως είναι τόσο λεπτομερώς καταγεγραμμένα, που οι πρωταγωνιστές θα έπρεπε να είχαν ερωτηθεί κατά πόσο αυτά ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αντ’ αυτού, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας αρνήθηκε να σχολιάσει οτιδήποτε, αλλά ούτε και ρωτήθηκε ποτέ ο ίδιος ή οι άνθρωποι στο Υπουργικό και στο κόμμα του. Επικράτησε σιωπή και εσχάτως και η ακύρωση της εκπομπής της κ. Μιχαηλίδου. Αυτή είναι λοιπόν η πραγματική απειλή για τη δημοσιογραφία. Ο ασφυκτικός κλοιός που έχει στήσει η εξουσία και η παρούσα κυβέρνηση γύρω της. Την ίδια στιγμή, η παραμικρή κριτική που έρχεται από το εξωτερικό προς την Κ.Δ. θεωρείται πολλές φορές κακόβουλη και «δάκτυλος ξένων συμφερόντων». Η ευκολία με την οποία τέτοια αφηγήματα βρίσκουν απήχηση στη δημοσιογραφική κοινότητα και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, δείχνει και το μέγεθος του προβλήματος.
Πριν από λίγες μέρες, η μεγαλύτερη δημοσιογραφική έρευνα που έγινε ποτέ, αποκάλυψε ένα σκιώδες χρηματοοικονομικό σύστημα που ωφελεί τους πλούσιους και δυνατούς. Η έρευνα ενέπλεκε και το δικηγορικό γραφείο της οικογένειας του ΠτΔ, που ο ίδιος ίδρυσε και φέρει το όνομά του. Οι αποκαλύψεις υποβαθμίστηκαν από τα πλείστα τοπικά ΜΜΕ, ενώ υιοθετήθηκε άκριτα η διάψευση του ΠτΔ. Είναι αμφίβολο αν ο κ.Αναστασιάδης μπορεί να γίνει πιστευτός από τον κόσμο, ενώ οι ισχυρισμοί του περί αποστασιοποίησής του από το δικηγορικό του γραφείο από το 1997, καταρρίπτονται εύκολα με μία απλή έρευνα. Παρ’ όλα αυτά, ο ΠτΔ δεν δέχτηκε πιεστικές ερωτήσεις για το θέμα ούτε οι Ελληνοκύπριοι δημοσιογράφοι προσπάθησαν να προχωρήσουν τις έρευνες και να αμφισβητήσουν το προεδρικό αφήγημα. Αντίθετα, ως επί το πλείστον, η ελάχιστη κάλυψη του θέματος ασχολήθηκε με τα φαινόμενα που απασχολούσαν άλλες χώρες. Φαίνεται ότι επιλέγουμε να εστιάζουμε στους άλλους, χωρίς να κοιτάζουμε τους εαυτούς μας, με στόχο την αλλαγή στην κοινωνία και τη χώρα. Δείχνουμε πάντα τους άλλους για ό,τι συμβαίνει και αρνούμαστε να βάλουμε τον καθρέφτη μπροστά μας.
Το 1955, στο βιβλίο του «Notes of a Native Son» ο James Baldwin έγραφε: «Αγαπώ την Αμερική πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, και γι’αυτόν τον λόγο, επιμένω στο δικαίωμα να την κριτικάρω διαρκώς». Στην Κύπρο ακόμη αντιλαμβανόμαστε τον πατριωτισμό ως την αποδοχή της όποιας δράσης της κυβέρνησης και το συνεχές και άκριτο χειροκρότημα. Ο πατριωτισμός όμως που επικαλείται ο Baldwin, έγκειται στη διάθεση για συνεχή κριτική με αξιακό φακό και με σκοπό τη βελτίωση της χώρας. Όταν το καταλάβουμε αυτό, ίσως καταφέρουμε να δούμε και τις πραγματικές απειλές στη δημοσιογραφία του τόπου. Η στείρα ενάσκηση της δημοσιογραφίας οδηγεί στην ερημοποίηση της δημόσιας σφαίρας και του δημόσιου διαλόγου και απειλεί τα θεμέλια της δημοκρατίας της ίδιας. Εξάλλου, η δημοκρατία χωρίς την προβολή της άλλης άποψης, την κριτική, τη σύγκρουση ιδεών, τη συζήτηση και τη διαφωνία, δεν μπορεί να υπάρξει. Όσοι προσπαθούν να πνίξουν τον αντίλογο λοιπόν, ουσιαστικά στραγγαλίζουν τη δημοκρατία.
Η κα Ανδρομάχη Σοφοκλέους είναι πολιτική αναλύτρια.
