ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η Κύπρος στο σκοτεινό δωμάτιο

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

Στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά με τίτλο «Ένα σκοτεινό δωμάτιο: 1967- 1974», τεκμηριώνεται αναλυτικά το μέγεθος της προδοσίας και η έκταση της συνωμοσίας που οδήγησαν στο διπλό έγκλημα σε βάρος της Κύπρου: στο πραξικόπημα και στην εισβολή του 1974. Τα ντοκουμέντα, που παρατίθενται οπτικοακουστικά, επιβεβαιώνουν συμπεράσματα που είναι γνωστά διαχρονικά. Αλλά για πρώτη φορά η επιβεβαίωση προκύπτει τόσο γλαφυρά που καταλήγει να εκπλήσσει: Τα 38 απομαγνητοφωνημένα λεπτά της συνεδρίασηςτου Πολεμικού Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου του 1974 περιλαμβάνουν τις απαντήσεις που όλοι εύστοχα υπέθεταν, αλλά ποτέ προηγουμένως δεν είχαν αγγίξει. Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ως ο «άρχοντας του σασπένς», συνήθιζε να τονίζει ότι η αγωνία των θεατών κλιμακώνεται και κορυφώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό, όταν ο εγκληματίας είναι γνωστός από την αρχή του έργου, παρά όταν αποκαλύπτεται στο τέλος. Δυστυχώς, όταν αναφερόμαστε στο διπλό έγκλημα του καλοκαιριού του 1974, οι εγκληματίες ήταν γνωστοί από νωρίς. Παρόλο που δεν καταδικάστηκαν ποτέ για τα εγκλήματα που διέπραξαν. Και για να μην επαναληφθούν ανάλογα εγκλήματα στο μέλλον είναι χρήσιμη η αξιοποίηση των μαθημάτων που προκύπτουν από την ιστορία, αφού όπως αναφέρει ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης «αν ο λαός μας δεν μπορεί ν’ αντλήσει απ’ τα δεινά του τότε του δόθηκε άδικα μια τέτοια τραγωδία».

Τα μεγαλύτερα πολιτικά εγκλήματα συμβαίνουν σε σκοτεινά δωμάτια, όπου οι παρόντες μιλούν με βεβαιότητα για πράγματα που δεν γνωρίζουν και δεν καταλαβαίνουν. Σε αυτά τα σκοτεινά δωμάτια, άνθρωποι με περιορισμένες πολιτικές ικανότητες και με περιορισμένη πολιτική αντίληψη επιδιώκουν να ανταποκριθούν σε ρόλους, που προϋποθέτουν πολιτική επάρκεια την οποία οι ίδιοι δεν διαθέτουν. Αυτοί οι άνθρωποι εύκολα καταλήγουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, να εξυπηρετούν αλλότριες σκοπιμότητες με αφορμή το ατομικό τους συμφέρον ή τις ιδεολογικές τους αγκυλώσεις. Η δημοκρατική εκτροπή δημιουργεί εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη αυτών των συνθηκών μέσα από την υπερσυγκέντρωση εξουσιών χωρίς θεσμικούς ελέγχους και χωρίς συστημικές εξισορροπήσεις, αλλά υπό τον φόβο των εσωτερικών αντιζηλιών του κλειστού συστήματος εξουσίας.

Παράλληλα, μέσα από το βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά και μέσα από την ανάλυση των ιστορικών πηγών, είναι ενδιαφέρουσα η αμφισβήτηση της μανιχαϊστικής προσέγγισης που διαχωρίζοντας τους διάφορους εμπλεκόμενους σε καλούς και κακούς, επιφορτίζει τις ΗΠΑ με τον ρόλο εκείνου που στήριξε την ελληνική χούντα, που προώθησε το πραξικόπημα και που μεθόδευσε την εισβολή. Σε αντιδιαστολή με αυτή την ανάλυση, παρατίθενται διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ της αμερικανικής προεδρίας, του υπουργείου Εξωτερικών και των μυστικών υπηρεσιών, μεταξύ πολιτικών και ακαδημαϊκών, μεταξύ διπλωματών και κατασκόπων, μεταξύ πρακτόρων και στρατιωτικών. Ωστόσο, κοινός τόπος όλων των μερών είναι η προθυμία για παρεμβατική διάθεση στο πολιτικό περιβάλλον μιας άλλης χώρας με τραγική εκ του αποτελέσματος κατάληξη.

Εξάλλου, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα το 1999, απολογήθηκε δημόσια στον ελληνικό λαό για την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την ελληνική χούντα, αναλαμβάνοντας την ιστορική ευθύνη που του αναλογούσε: «Όταν η χούντα κατέλυσε το πολίτευμα το 1967, οι ΗΠΑ επέτρεψαν στα γεωπολιτικά τους συμφέροντα εν μέσω Ψυχρού Πολέμου να κυριαρχήσουν των συμφερόντων τους –ή πιο σωστά των υποχρεώσεών τους– που θα ήταν η προάσπιση της δημοκρατίας, η οποία ήταν άλλωστε ο λόγος για τον Ψυχρό Πόλεμο. Είναι σημαντικό να το παραδεχθούμε […]. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τις αδικίες που έχουμε υποστεί, ούτε και να απαλείψουμε τις μνήμες των σφαλμάτων που έχουμε διαπράξει».

Η ανάγνωση του βιβλίου του Αλέξη Παπαχελά με τίτλο «Ένα σκοτεινό δωμάτιο: 1967- 1974» είναι σημαντική για την καλύτερη κατανόηση των ιστορικών και των πολιτικών δεδομένων της εποχής, για τη βαθύτερη αντίληψη του ρόλου του αμερικανικού παράγοντα, για τη διαπίστωση των ντόπιων ευθυνών, και για την αποφυγή ανάλογων μελλοντικών καταστροφών.

Προσωπικότητες στην ''Κ'': Τελευταία Ενημέρωση

X