Η κοινωνίας μας, αναγνωρίζοντας τον εθισμό των εφήβων στα κινητά τηλέφωνα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποφάσισε, και σωστά κατά την άποψή μου, να απαγορεύσει τα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία. Μάλιστα είναι ενδιαφέρουσες οι μαρτυρίες τόσο των μαθητών όσο και των διδασκόντων για το πώς περνούν τον χρόνο τους στα διαλείμματα μετά την εφαρμογή του μέτρου. Από την αμηχανία των πρώτων ημερών που κατέληγε μέχρι και σε τσακωμούς ας κρατήσουμε ότι κυριαρχεί η προσπάθεια να αυξηθεί η δημιουργικότητα και η κοινωνικοποίηση.
Το ζητούμενο βεβαίως του κειμένου αυτού είναι να ανοίξουμε έναν κύκλο συζήτησης για το κατά πόσον είναι ορθό να αυξηθεί το όριο ηλικίας για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα 14 που ισχύει σήμερα, στα 16. Βεβαίως ελλοχεύει πάντοτε ο κίνδυνος του μη ελέγχου της νομοθεσίας. Άλλωστε βλέπουμε και άλλα θέματα που αφορούν τους έφηβους που δεν εφαρμόζονται νομοθεσίες. Η κατανάλωση αλκοόλης είναι ένα τέτοιο ανησυχητικό παράδειγμα. Θα επανέλθω και σε αυτή την παράμετρο πιο κάτω.
Σήμερα, 9 χώρες της Ε.Ε. έχουν ως όριο χρήσης των social media τα 16 χρόνια, 3 χώρες τα 15, 6 τα 14 και 8 χώρες τα 13 έτη. Η συζήτηση σε επιστημονικούς κύκλους θυμίζει σε πολλά σημεία αντίστοιχες συζητήσεις που γίνονταν πριν από μερικές δεκαετίες και αφορούσαν το κάπνισμα και το αλκοόλ. Σήμερα είναι αποδεδειγμένη η βλάβη του καπνίσματος αλλά και το τι προκαλεί η αλκοόλη στον εγκέφαλο και στον οργανισμό των εφήβων. Και όμως μόλις πριν από δύο δεκαετίες, όταν ήμουν εγώ στην εφηβεία, ήταν εν πολλοίς απενεχοποιημένη η κατανάλωση. Είναι λογικό η συζήτηση αυτή για τα social media να είναι σε πιο νηπιακό στάδιο. Είναι καταγεγραμμένο και κατανοητό πως υπάρχουν και θετικές συνέπειες. Η κοινωνικοποίηση και η ενημέρωση για παράδειγμα είναι δύο που μας έρχονται πρόχειρα στο μυαλό. Βεβαίως, με την προϋπόθεση πως γίνεται σωστή και μετρημένη χρήση. Εκεί ξεκινούν και τα αρνητικά. Η έλλειψη σωστής και ολοκληρωμένης αντίληψης από ένα δεκατετράχρονο παιδί, το αφήνει εκτεθειμένο σε λογής-λογής κινδύνους. Από τους πιο αθώους, για αγορά προϊόντων μέχρι και τους πιο πολύπλοκους και επικίνδυνους. Εκφοβισμός, σεξουαλική παρενόχληση. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Σούνακ, άνοιξε αυτή τη συζήτηση και άλλαξε το όριο χρήσης στα δεκαέξι, όταν αποδεδειγμένα μια δεκατετράχρονη οδηγήθηκε στην αυτοκτονία μετά από συνομιλίες που είχε στα social media.
Από τα δεκατέσσερα μέχρι τα δεκαέξι, σε αυτά τα δύο καθοριστικά χρόνια της εφηβείας διαμορφώνεται εν πολλοίς ο χαρακτήρας των παιδιών. Αναντίλεκτα, στα δεκαέξι, έχουν περισσότερη ωριμότητα, μπορούν να φιλτράρουν καλύτερα και να χειριστούν πιο ψύχραιμα καταστάσεις παρά στα δεκατέσσερά τους. Με την αύξηση του ηλικιακού ορίου θα κρατήσουμε, έστω για αυτά τα δύο χρόνια, τα παιδιά μας μακριά από τον κίνδυνο εθισμού στα social media.
Βεβαίως, η σημαντική παράμετρος, ανεξαρτήτως αν το όριο θα είναι τα 14 ή τα 16, είναι πώς ελέγχεται ότι δεν μπαίνουν σε αυτό τον κόσμο από μικρότερη ηλικία. Αν δεν καταφέρουμε να ελέγξουμε αυτή τη συνιστώσα, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να κάνουμε αυτή την προσπάθεια. Για να το καταφέρουμε αυτό θα χρειαστεί και η εμπλοκή των εταιρειών τεχνολογίας αλλά και η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και επειδή, εδώ σήμερα ανοίγουμε τη συζήτηση, δική μου πρόθεση είναι να οργανώσω μια δημόσια συζήτηση με ειδικούς, επιστήμονες και φορείς για τον ψηφιακό εθισμό των εφήβων μέσα στον επόμενο μήνα, καθώς και να καταθέσω πρόταση νόμου για την αύξηση του ορίου στα δεκαέξι.
Ο Δημήτρης Μ. Δημητρίου είναι βουλευτής Λευκωσίας με τον Δημοκρατικό Συναγερμό και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών
