Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο «Ο Σεφέρης στην Πύλη της Αμμοχώστου», το μάτι μου καρφώθηκε σε μια από τις σπάνιες πολιτικές –με τη στενή έννοια του όρου– δημόσιες τοποθετήσεις του ποιητή, όπου αναφέρει: «Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις, η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Το δράμα αυτού του τέλους μας βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα, όπως στους παμπάλαιους χορούς του Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό» (28 Μαρτίου 1969). Μάλλον γιατί όμοια συγκλονίζει η διαιώνιση της κατοχής, γιατί αυτό που πλέον ξεδιπλώνεται μπροστά μας είναι ότι όσο το στάτους κβο συνεχίζεται, τόσο κι η τραγωδία της οριστικής διχοτόμησης περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Γιατί όσο μένει η ανωμαλία τόσο προχωρεί αυτό το κακό.
Οι απανωτές παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι παραβιάσεις της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στον θαλάσσιο χώρο, η προ πολλού εξαγγελθείσα και σήμερα ήδη μεθοδευμένη μονομερής αλλαγή του καθεστώτος της περιφραγμένης περιοχής της Αμμοχώστου, δυστυχώς δεν θορύβησαν έγκαιρα την κυβέρνηση ΔΗΣΥ. Αντ’ αυτού οι κ. Αναστασιάδης, Χριστοδουλίδης και Νεοφύτου άμεσα ενοχλήθηκαν από όσους ανησυχούσαν, προειδοποιούσαν και ζητούσαν αλλαγή πολιτικής. Άμεσα επιδόθηκαν στην υπόσκαψη του ΑΚΕΛ, στη διαβολή, σε φαιδρές προειδοποιήσεις και τιποτένιους χαρακτηρισμούς, με αποκορύφωμα την κατηγορία ότι δήθεν η Αριστερά δίνει άλλοθι στην τουρκική προκλητικότητα.
Διαχρονικά, με δεδομένη την τουρκική προκλητικότητα, άλλοθι στην περαιτέρω αποθράσυνση της Άγκυρας με παρελκόμενη τη δημιουργία νέων τετελεσμένων επί του εδάφους και επί της ουσίας του Κυπριακού παρέχουν η ασυνέπεια, οι παλινδρομήσεις, η έλλειψη διορατικότητας, η αδράνεια και ο αποπροσανατολισμός από τον στρατηγικό στόχο. Προφανώς χωρίς να μειώνει τις ευθύνες της κατοχικής Τουρκίας, αυτό υπενθύμιζε για τρία και πλέον χρόνια το ΑΚΕΛ, πως η λεγόμενη «ΤΔΒΚ» ανακηρύχθηκε το 1983 μετά από την απόρριψη των Δεικτών Κουεγιάρ, παρότι επί της ουσίας αποτελούσαν ένα πολύ γενικό και ευρύ περίγραμμα διαπραγμάτευσης. Ότι η επίσημη στροφή της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας από την ομοσπονδία στη συνομοσπονδία το 1997 επίσης ακολούθησε μια σειρά από παλινδρομήσεις, που κορυφώθηκαν με τη γνωστή δημαγωγία της κυβέρνησης ΔΗΣΥ περί δογματολογίας, πυραυλολογίας και ηφαιστειολογίας ενόψει προεδρικών. Πως ακόμη και αυτή η άδικη προσπάθεια επιβολής του απευθείας εμπορίου είναι μετά το γνωστό αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων του 2004 που καταβλήθηκε. Ότι, μεταφέροντας αυτή την εμπειρία στο σήμερα, δεν υπάρχει περιθώριο για πειραματισμούς, ανέξοδες περιπλανήσεις και σίγουρα όχι για προβληματισμούς περί αλλαγής της βάσης λύσης.
Στο ναυάγιο του Κραν Μοντάνα και την αθώωση της Τουρκίας από τον γ.γ. του ΟΗΕ, η κυβέρνηση ΔΗΣΥ απάντησε με βολιδοσκόπηση μιας λύσης άλλης από τη συμφωνημένη, με την επαναλαμβανόμενη άρνηση του κ. Αναστασιάδη να αναφερθεί σε λύση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Με αμφισβήτηση του Πλαισίου του γ.γ.του ΟΗΕ της 30ής Ιουνίου 2017, που υιοθετούσε τη θέση μας για πλήρη απομάκρυνση των κατοχικών στρατευμάτων, για τερματισμό των εγγυήσεων και κάθε επεμβατικού δικαιώματος. Με απόσυρση θέσεων, με νεφελώδεις «νέες ιδέες» και αμφισβήτηση συγκλίσεων που συνεπάγονται λύση ομοσπονδίας. Εκπλήσσεται πράγματι κανείς από το γεγονός ότι αυτή τη διολίσθηση ακολούθησε η αποθράσυνση της Τουρκίας; Δυσκολεύεται κανείς να εντοπίσει ποιας σωρείας επιζήμιων χειρισμών τραγικό απότοκο είναι η επιστροφή της κατοχικής Τουρκίας, μετά από 20 χρόνια, στη θέση για «λύση» δύο κρατών;
Τη χαμένη αξιοπιστία της πλευράς μας δεν θα την ανακτήσουμε ζητώντας ευθύνες απ’ τη διεθνή κοινότητα. Τα διχοτομικά τετελεσμένα, που πλέον εδραιώνονται εν ριπή οφθαλμού, δεν θα καταφέρουμε να τα ανατρέψουμε αν κεντρικός άξονας της πολιτικής της κυβέρνησης παραμείνει απλώς και μόνο η τιμωρία της Τουρκίας, αν απλώς εξασφαλίσουμε νέα ψηφίσματα που να επαναλαμβάνουν όσα λένε προηγούμενα, χωρίς βέβαια να υποτιμάται η σημασία της καταδίκης κάθε νέας παράνομης ενέργειας. Το μοναδικό πεδίο όπου μπορεί να διασφαλιστεί ο τερματισμός της κατοχής και η επανένωση της Κύπρου είναι αυτό της διαπραγμάτευσης. Κι η επανέναρξή τους επείγει. Όχι για να «κλείσουμε» διχοτομικά το Κυπριακό, όχι για να συζητήσουμε την όποια λύση, αλλά για να προλάβουμε το τρένο της ομοσπονδίας, της λύσης εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ και όχι στο περιθώριο της διεθνούς νομιμότητας όπως εκκωφαντικά επαναλαμβάνουν Ερντογάν και Τατάρ, εκμεταλλευόμενοι τους λανθασμένους χειρισμούς και την παθητική παρέλευση του χρόνου που ακολούθησαν το Κραν Μοντάνα.
Έχει ήδη μπει αρκετό νερό στον μύλο της διχοτόμησης, τόσο που κινδυνεύουμε να πνιγούμε. Να μην πούμε μόνο όμως, να πείσουμε αυτή τη φορά. Να αναληφθούν σαφείς δεσμεύσεις προς τον γ.γ. του ΟΗΕ για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα, δίχως νέους όρους και προϋποθέσεις, με τις συγκλίσεις και το Πλαίσιο των Έξι Σημείων, με στόχο τη σύντομη κατάληξη σε στρατηγική συναντίληψη που αναπόδραστα θα φέρει το Κυπριακό σε τροχιά λύσης. Είναι υπό αυτές τις συνθήκες που μπορούν να τερματιστούν οι έκνομες ενέργειες στην ΑΟΖ μας και ο χάρτης που προβλέπει την ολική επιστροφή της περιφραγμένης Αμμοχώστου –και όχι μόνο–να επανατοποθετηθεί στο τραπέζι. Και για όσους παραμένουν δύσπιστοι για το πού μας σέρνει το στάτους κβο και η μετάθεση της προοπτικής της λύσης σε βάθος χρόνου, ας κοιτάξουν ξανά τις φωτογραφίες από τα προκλητικά πανηγύρια του Τούρκου προέδρου στην Αμμόχωστο. Και μετά τον Πενταδάκτυλο. Όχι από τα ρετιρέ πύργων, αλλά από τους προσφυγικούς συνοικισμούς και τα οδοφράγματα.
Η κα Σταύρη Καλοψιδιώτου είναι νομικός - διεθνολόγος, μέλος Κ.Ε. ΑΚΕΛ.
