Του Ανδρέα Ανδρέου
Πριν από περίπου ένα χρόνο και εν μέσω των καθολικών lockdown παγκοσμίως οι πλείστες επιχειρήσεις υιοθέτησαν ένα καθεστώς τηλεργασίας από το σπίτι. Σίγουρα η τηλεργασία δεν λειτούργησε για όλους το ίδιο αφού η φύση της κάθε επιχείρησης είναι αυτή που συνήθως καθορίζει και το βαθμό εφαρμογής αυτής της μορφής εργασίας. Έκτοτε σε διεθνές επίπεδο, μεταξύ άλλων, παρατηρήθηκαν δύο στοιχεία που είναι συνυφασμένα με την αγορά ακινήτων.
Το πρώτο στοιχείο είναι η τάση αναζήτησης στέγασης σε απόσταση από τα παραδοσιακά αστικά εμπορικά κέντρα πόλεων, με την τάση «φυγής» να συνοδεύεται απαραίτητα από την ανάγκη εγκατάστασης σε πιο άνετα σπίτια, με περισσότερες ανέσεις, που να διαθέτουν κήπους και να είναι γενικά πιο κοντά στην φύση.
Ο κόσμος οδηγήθηκε σε τέτοιες αποφάσεις αφού τα επαναλαμβανόμενα lockdown και οι περιορισμοί τον έκαναν να αναθεωρήσει τον μέχρι τότε τρόπο ζωής του καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ένα πιο άνετο σπίτι είναι ουσιαστικά ένα δώρο στην ψυχική και σωματική του υγεία, εφόσον ο νέος τρόπος εργασίας είχε έρθει για να μείνει. Παρά το γεγονός πως το φαινόμενο είναι εντονότερο σε μεγαλουπόλεις του εξωτερικού, τέτοιες προσεγγίσεις δεν ήταν ξένες και προς την κυπριακή πραγματικότητα. Αν σήμερα βολτάρετε σε οικιστικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από κατοικίες επί εδάφους, θα παρατηρήσετε μια μάλλον έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα που πάει και κάπως κόντρα στη μέση αντίληψη του καφενέ πως «ο Κυπραίος ετράβησε μέσα στα πετσιά του…», εννοώντας πως πλέον δεν επενδύει.
Το δεύτερο στοιχείο είχε να κάνει με την αντίληψη πως πλέον οι επιχειρήσεις θα μονιμοποιήσουν τη νέα προσέγγιση στην εργασία και σαν αποτέλεσμα οι γραφειακοί χώροι είναι αχρείαστοι, οδηγώντας σε μια συρρίκνωση του τομέα, με συνεπακόλουθο μαρασμό των εμπορικών κέντρων. Ένα χρόνο και κάτι μετά, βλέπουμε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Και δεν ισχύει επειδή αποδείχτηκε πως η τηλεργασία δεν αποτελεί ένα τέλειο εναλλακτικό μοντέλο εργασίας, τόσο σε πρακτικό επίπεδο που έχει να κάνει με την ίδια την φύση της επιχείρησης, αλλά και για ένα σωρό από άλλους λόγους που είναι περισσότερο ανθρωποκεντρικοί. Η παντελής έλλειψη ανθρώπινης επαφής και αλληλεπίδρασης σε βάθος χρόνου δημιουργεί αθροιστικά προβλήματα με άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία που αλυσιδωτά οδηγεί σε άλλες ανεπιθύμητες ατραπούς.
Η τάση που εδώ και κάποιο διάστημα άρχισε να εδραιώνεται είναι πως πάμε σε ένα υβριδικό εργασιακό μοντέλο, δηλαδή ένα μοντέλο που βρίσκεται κάπου μεταξύ αυτού της προ της πανδημίας εποχής (μεγάλα παραδοσιακά γραφεία και εγκαταστάσεις που παρείχαν στέγη σε όλους τους εργαζομένους) και αυτού που επέβαλε στις αρχές της η πανδημία (όλοι εργάζονται από το σπίτι στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό).
Το υβριδικό μοντέλο, σε ό,τι αφορά στους γραφειακούς χώρους, μεταφράζεται σε μια αναπροσαρμογή τους έτσι ώστε υπέρτατο ρόλο θα παίζει η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων, ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο θα παίζει επίσης και η ευεξία και συνεργασία των εργαζομένων.
Για να επιτευχθούν αυτές οι επιδιώξεις θα πρέπει να γίνουν μετατροπές και αναβαθμίσεις που αναπόφευκτα περιλαμβάνουν τεχνολογικές αναβαθμίσεις. Σαν παράδειγμα αναφέρω την εφαρμογή συστημάτων που επιτρέπουν την απρόσκοπτη πρόσβαση του εξουσιοδοτημένου προσωπικού από τον δρόμο ή τον χώρο στάθμευσης στο γραφείο τους χωρίς να αγγίζουν σε επιφάνειες για ενεργοποίηση φώτων, θυρών, ανελκυστήρων κλπ. Άλλο παράδειγμα είναι ο κλιματισμός και η συνεχής ροή φρέσκου αέρα. Επίσης τα αυτοματοποιημένα συστήματα παροχής αντισηπτικού σε διάφορα και ορατά σημεία θα αποτελέσουν μόνιμο στοιχείο αυξάνοντας έτσι και το αίσθημα ασφάλειας και υγιεινής σε επαγγελματικούς χώρους. Για να πεισθεί ο κόσμος να επιστρέψει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, θα πρέπει οι επιχειρήσεις να αναδιαμορφώσουν τους κοινόχρηστους χώρους έτσι ώστε με ασφάλεια να υπάρχουν συναθροίσεις, κοινωνικοποίηση, ανταλλαγή ιδεών για θέματα που αφορούν την ίδια την εργασία τους, να έχουν ένα πιο ελκυστικό και πράσινο περιβάλλον γύρω τους, κουζίνες που να παρέχουν με ασφάλεια σίτιση και βεράντες για μικρά διαλείμματα.
Ενδεχομένως να δούμε με άλλο φακό και roof- gardens σε επαγγελματικά υποστατικά. Τα ίδια τα γραφεία θα είναι πιο αραιά, με πιο μεγάλο διαθέσιμο χώρο ανά άτομο και άρα πιο ευέλικτα. Αν η επιχείρηση είναι και ο ιδιοκτήτης του κτηρίου οι αποφάσεις είναι πιο εύκολες.
Αν όμως η επιχείρηση είναι ο ενοικιαστής του κτηρίου τότε ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να είναι πιο ευέλικτος και πιο δεκτικός σε αλλαγές αναβάθμισης του κτηρίου του και ενδεχομένως και πιο δεκτικός σε πιο ευέλικτες συμβάσεις μίσθωσης ενόσω η επιχείρηση αναπροσαρμόζεται στα νέα δεδομένα.
