Του Μιχάλη Σοφοκλέους
Στην εισβολή, το 1974, ήμουν 2 μόλις ετών και ασφαλώς λίγα πράγματα θυμάμαι. Αυτό που δεν μπορεί όμως να ξεχάσει κανείς από όσους γεννηθήκαμε από εκείνη την εποχή και μετά είναι ότι όλη η ζωή μας, η παιδεία μας, οι δραστηριότητές μας, η πολιτική ζωή του τόπου μας, η οικονομία, οι δουλειές μας, οι παρέες και οι φίλοι μας, όλα μα όλα, κάποια άμεση ή έμμεση σχέση έχουν με το εθνικό πρόβλημα.
Σε όλη μας τη ζωή έρχονται νέες πρωτοβουλίες που κατά κάποιους θα λύσουν το πρόβλημα και κατ’ άλλους θα ξεπουλήσουν τον τόπο. Στο τέλος κάθε διαδικασίας και την ώρα της απόφασης του εκάστοτε νέου αδιεξόδου, πέραν των πολιτικών τοποθετήσεων, πρωταγωνιστούν πολλές φορές ο λαϊκισμός και άλλες σκοπιμότητες. Με λίγα λόγια, το Κυπριακό, για εμάς τους νεότερους, είναι όπως ήταν παλαιότερα τα Windows. Όλο έβγαιναν νέες εκδόσεις («πάτσιες» πάνω στις προηγούμενες) που διαφήμιζαν ότι έλυσαν τα προβλήματα και όλο και περισσότερο ή ιό θα έπιαναν ή θα κολλούσαν (crash-αραν). Από την άλλη, όμως, κανένας μας δεν μπορούσε να ζει χωρίς αυτά. Τα πιο πάνω δεν γράφονται για να υποβαθμίσουν το πρόβλημα. Κάθε άλλο. Σημειώνονται για να υπερτονίσουν ότι κανένας μας δεν μπορεί να ζει χωρίς πατρίδα. Και ασφαλώς το να ζει σε μισή πατρίδα είναι ημίμετρο, δεν είναι λύση που αντέχει στον χρόνο. Το ζητούμενο είναι ακριβώς ένα σταθερό «λειτουργικό σύστημα» για ολόκληρη την πατρίδα μας.
Το δυστύχημα για την Κύπρο και για το εθνικό της πρόβλημα είναι ότι καταντά πολλές φορές το Κυπριακό το πέπλο κάτω από το οποίο κρύβονται ένα σωρό αδυναμίες και προβλήματα του κράτους και της καθημερινότητας των πολιτών. Πραγματοποιούνται μακρόσυρτες συζητήσεις, απλά για να διαπραγματευόμαστε μεταξύ μας. Ο πολίτης νιώθει να παραμένει στο σκότος, σε ό,τι αφορά την πραγματική ουσία του εθνικού μας ζητήματος. Στο όνομα του Κυπριακού κτίζονται εργολαβικά πολιτικές καριέρες, που το μόνο που έχουν να προσφέρουν είναι λαϊκισμό, κινδυνολογία και εύηχα συνθήματα.
Σήμερα, ενόψει της διάσκεψης της Γενεύης, τα πράγματα μοιάζουν πιο δύσκολα από ποτέ. Αναμφίβολα η Τουρκία έχει σκληρύνει σε βαθμό που η αισιοδοξία για μία καλή εξέλιξη είναι αισθητά περιορισμένη. Στόχος μας είναι να δώσουμε στη διαδικασία, που αφέθηκε ανενεργή για καιρό, το φιλί της ζωής. Μια τελευταία ευκαιρία. Και να αναδείξουμε και πάλι τα οφέλη που θα φέρει, όχι μόνο σε εμάς, μία λύση.
Διότι μια λύση στο Κυπριακό θα φέρει πολλές νίκες και για πολλούς. Είναι η ανάγκη ενός στιβαρού παραδείγματος κράτους που να συναποτελείται από χριστιανούς και μουσουλμάνους, έστω και αν το Κυπριακό δεν ήταν ποτέ θρησκευτική διαφορά. Είναι η ανάγκη της Ευρώπης για σταθερότητα, ενεργειακή ασφάλεια και για αναζωογόνηση της σχέσης ΝΑΤΟ – Ε.Ε. Είναι η ανάγκη της περιοχής να αποκτήσει έναν πυλώνα ειρήνης, σταθερότητας και πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, ο οποίος θα έχει απεριόριστες δυνατότητες συνεννόησης και με τον αραβικό και με τον εβραϊκό κόσμο. Είναι η επιθυμία της νέας κυβέρνησης Μπάιντεν να έχει μια τέτοια επιτυχία στην εξωτερική της πολιτική. Είναι η ανάγκη όλης της δύσης να οριοθετήσει μία νέα σχέση με την Τουρκία. Και είναι οι προοπτικές της ίδιας της Κύπρου που παραμένουν καθηλωμένες λόγω της ύπαρξης του Κυπριακού. Προοπτικές, οικονομικές, ιστορικές και πολιτικές για τις οποίες ελάχιστα έχουμε μιλήσει όλες αυτές τις δεκαετίες.
Την ουσιαστική συζήτηση για το τι πραγματικά θέλουμε στο Κυπριακό είναι προφανές ότι δεν την έχουμε κάνει στ’ αλήθεια. Από τη στιγμή που εμείς δεν είμαστε σαφείς, ούτε ο διεθνής παράγοντας μπορεί να είναι. Και από την ώρα που στην Κύπρο παρατηρείται κούραση, αυτή φυσιολογικά είναι πολύ μεγαλύτερη στο εξωτερικό. Από την άλλη, όμως, πρέπει κάποια στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει ζωή στην Κύπρο, ακόμη και ένα παιδί που σήμερα θα γεννηθεί, η ζωή του οποίου δεν θα είναι επηρεασμένη σε όλο το φάσμα της από το εθνικό πρόβλημα. Ακόμη και αν αυτό το παιδί δεν το συζητήσει ως θέμα ποτέ στη ζωή του. Αυτό να το έχουμε πάντα υπόψη μας. Διότι, το χειρότερο σενάριο για την Κύπρο στη Γενεύη δεν είναι να μας κάνει κάποιος κάτι. Είναι να μη γίνει απολύτως τίποτα και να μπει το Κυπριακό και οι ζωές μας στο ράφι.
