ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ο νέος ψυχρός πόλεμος έχει αρχίσει

Του Μιχάλη Σοφοκλέους

Του Μιχάλη Σοφοκλέους

Με τα ίδια σχεδόν επιχειρήματα εκείνων που είχε επιστρατεύσει ο Μπουλέντ Ετζεβίτ στις 20 Ιουλίου 1974 για να εισβάλει στην Κύπρο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυξε το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Ξυπνώντας το φάντασμα των πολέμων μεταξύ κρατών, ακόμη και ενός νέου Παγκόσμιου Πολέμου. Η ρητορική του Ρώσου Προέδρου και η κατεύθυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων υποδηλούν ότι άμεσοι στόχοι της Ρωσίας είναι να ελέγξει τη νοτιοανατολική Ουκρανία, από το Ντονμπάς μέχρι και την Κριμαία, και να ανατρέψει τη δημοκρατία και την ουκρανική κυβέρνηση. Κάτι που είχε επιχειρήσει παλαιότερα, με τη μεγάλη καλπονοθεία του 2004, στην οποία όμως αντιστάθηκε η Πορτοκαλί Επανάσταση.

Η στυγνή πραγματικότητα για την Ουκρανία είναι ότι «κυπροποιείται». Οι πολεμικές επιχειρήσεις δεν θα διαρκέσουν για καιρό. Η τραγωδία όμως του ουκρανικού λαού, που το μόνο «έγκλημά» του ήταν να επιζητεί την πρόοδο και να καθορίσει ο ίδιος το μέλλον του, θα είναι τεράστια και διαρκής. Ούτε η Ρωσία θα αποχωρεί από εδάφη που πήρε με πόλεμο, ούτε η Δύση θα ακυρώνει τις κυρώσεις που σήμερα επιβάλλει. Το τι έγινε στις 24ης Φεβρουαρίου όμως, δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Ζούμε πλέον σ’ έναν ολότελα νέο κόσμο. Οι πλήρεις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής θα εξελίσσονται για πολλές δεκαετίες. Κανένας σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει την τελική τους κατάληξη. Η μεγαλύτερη πολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη από το 1945 φέρνει τεκτονικές αλλαγές στην παγκόσμια γεωπολιτική. Με την πρώτη να είναι ο νέος ψυχρός πόλεμος που έχει ήδη ξεκινήσει.

Ο ρωσικός αναθεωρητισμός δεν περιορίζεται στην Ουκρανία. Επεκτείνεται οραματιζόμενος μια νέα επικυριαρχία σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη, με την αναβίωση ενός διαφοροποιημένου «Συμφώνου της Βαρσοβίας». Δεν αναμένει κάποιος, σήμερα, εισβολή στις Βαλτικές και πρώην ανατολικές χώρες που είναι μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Θα έχουμε όμως ένα υβριδικό πόλεμο για την αποσταθεροποίηση και την ανάδειξη ελεγχόμενων από τη Ρωσία ηγεσιών. Και παράλληλα τη νατοϊκή κινητοποίηση για την προστασία των χωρών αυτών και των λαών τους, που στη συντριπτική πλειοψηφία τους τρέμουν την ιδέα μιας νέας «σοβιετικού» τύπου επιρροής. Να έχουμε υπόψη ότι οι πολίτες των πρώην ανατολικών χωρών αισθάνονται πολύ πιο έντονα για τη Ρωσία από ό,τι εμείς για την Τουρκία.

Η πιθανότητα να επεκταθεί η αποσταθεροποίηση και σε άλλα μέρη της γης είναι τεράστια. Πρώτα στα Βαλκάνια, το Κόσσοβο, την πρώην Γιουγκοσλαβία. Στην Κεντρική Ασία, τον Ειρηνικό, τη Νότια Αμερική. Κυρίως, τι θα γίνει εάν η Κίνα επιχειρήσει κάτι αντίστοιχο στην Ταϊβάν. Γιατί εκεί θα κτυπήσουν οι σειρήνες ενός νέου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο μεγάλος εφιάλτης, άλλωστε, είναι να ενωθούν η οικονομική επιφάνεια της Κίνας με τη στρατιωτική δυνατότητα της Ρωσίας, για ν’ αντιπαρατεθούν πολεμικά με τη Δύση.

Η καμπάνα κτυπά εκκωφαντικά για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Η εύκρατη περίοδος μετά τη μεγάλη νίκη του φιλελευθερισμού, όπως σφραγίστηκε με την πτώση του τείχους στο Βερολίνο, έχει ανατραπεί. Δυνάμεις αντιπαρατίθενται ξανά στη δημοκρατία, την ελεύθερη αγορά και την παγκοσμιοποιημένη συνεργασία. Το ΝΑΤΟ υποχρεωτικά ανασυντάσσεται. Η Ευρώπη θα αναγκαστεί να δημιουργήσει, πολύ νωρίτερα, ένα αποτελεσματικό σύστημα άμυνας, που θα απαιτήσει πολλά από τα χρήματα που σήμερα κατευθύνονται προς την ευημερία των πολιτών της. Η «ουδετερότητα», για όλους τους υπόλοιπους, θα καταστεί αδιανόητη πολυτέλεια. Σε συνθήκες τέτοιας έντασης, είτε θα πάρεις θέση με ποιον συμπαρατάσσεσαι, είτε θα είσαι έρμαιο. Εμείς το ξέρουμε αυτό, γιατί το πληρώσαμε ακριβά το 1974.

Ζήτημα για Ελλάδα και Κύπρο, είναι το πώς η Τουρκία θ’ αντιδράσει αναλόγως της εξέλιξης στην Ουκρανία. Ας μην ξεχνάμε, Πούτιν και Ερντογάν έχουν αντίστοιχο αναθεωρητισμό, αναρίθμητα κοινά αυταρχικά χαρακτηριστικά και παρόμοια προβλήματα. Κυρίως, ότι για πρώτη φορά αντιμετωπίζουν τεράστια οπισθοχώρηση στην επιρροή τους στην κοινή γνώμη των χωρών τους. Στον στρατιωτικό τομέα, η Τουρκία δεν είναι Ρωσία. Όταν όμως οι μεγάλοι τσακώνονται, όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να το διαχειριστούμε πολύ σοβαρά. Πολύ περισσότερο εμείς, με το εθνικό μας πρόβλημα, που και αυτό διαφοροποιείται δραματικά μετά τη ρωσική εισβολή.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είμαστε σε ένα σημείο καμπής της παγκόσμιας ιστορίας. Ο κ. Πούτιν το έχει μεν προκαλέσει, αλλά δεν είναι αυτός που θα καθορίσει την εξέλιξη. Το πώς θα καταλήξει η νέα περίοδος για την ανθρωπότητα είναι θέμα ηγεσίας της κάθε πλευράς. Και η ιστορία θα είναι αμείλικτη σε όσους φανούν κατώτεροι των περιστάσεων.

ΥΓ. Ουδείς δικαιούται να αποδώσει ευθύνη για τη ρωσική εισβολή στον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η αδυναμία του όμως να κατανοήσει τον κίνδυνο και να συνδράμει τις μεγάλες προσπάθειες, Γαλλίας και Γερμανίας κυρίως, για διπλωματική λύση, υπήρξε παροιμιώδης. Υπενθυμίζω ότι ο κ. Ζελένσκι εξελέγη ως αντισυστημικός, χωρίς πολιτική πείρα, με μόνο όπλο τη μεγάλη δημοφιλία του. Σ’ ένα κόσμο γεμάτο κινδύνους, αυτό είναι καλό να τα έχουμε και εμείς υπόψη.

 

Ο κ. Μιχάλης Σοφοκλέους είναι εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Γλαύκος Κληρίδης.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ